Logo DBNL
Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus (1610)

Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

(1610)–Lodewijk Makeblijde–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De X L I I. lesse.
Van de roepende sonden, ende opperste trappen der sondaren.

Wat zijn sonden die in den hemel wrake roepen?

Die soo onghenadelick handelen den bedruckten naesten, ende daerom soo groot zijn in boosheydt, dat sy wrake roepen tot den Vader aller verlaten menschen, ende sonderlingh sijnen toren verwecken teghen de ghene die-se doen.

Hoe veel soodanighe sonden zijn-der?

Dese vier.

+ 1. Al willens onrechtelick iemanden doodtslaen.

+ 2. Onkuyscheydt teghen nature ghedaen.

3. a Verdrucken den armen, weduwen, ende weesen.

4. b Achterhouden den loon der wercklieden ghepresen.

Wat leert ons van dese sonden de H. Schrifture?

Dat Godt dese sonden seer scherpelick verbiedt, ende seer straffelick kastijdt.

Wat leert de H. Schrifture van ghewillighe doodtslaghen?

1. Dat Godt die verbiedt Exodi in't twintichste: + Ghy en sult niemanden doodtslaen.

2. Hoe dat hy die straft, hebt ghy Genesis + in het neghenste: Soo wie menschen-bloedt stort, diens bloedt sal oock ghestort worden.

3. Dat doodtslaghen van verscheyden andere sonden voordtghebrocht worden, is kennelick: want uyt nijdicheydt hebben a de Joden Christum ghedoodt, ende Cain b sijnen broeder Abel: uyt giericheydt heeft c Jesabel Naboth gedoodt: uyt onkuyscheydt heeft d Dauid Vriam gedoodt in de oorloghe, ende e Herodes Joannem den voorlooper Christi: uyt eergiericheyt heeft f Abimelech sijne seuentich broeders ghedoodt, op dat hy alleen soude het rijck besitten; ende g Achalia heeft alle het Konincklick saedt ghedoodt.

Wat leert ons de H. Schrifture van onkuyscheydt teghen nature?

1. Dat Godt dese sonde met alle andere vleeschelicke sonden verbiedt in de oude wet: Ghy + en sult gheen ouerspel doen, ende Christus in het H. Euangelie: Die eene vrouwe aensiet om + haer te begheeren, die heeft met haer ouerspel bedreuen in sijn herte.

2. De straffe van dese afgrijselicke sonde hebt ghy in den boeck Genesis, daer alsoo geschreuen staet: De menschen van Sodoma waren + bouen maten seer quaedt, ende seer groote sondaers voor den Heere. ende wederom: Den + roep van de Sodomiten ende Gomorrheen is vermenichvuldight, ende hunne sonde is te seer beswaert. De Engelen spraken tot Loth: Wy sullen te niet doen dese plaetse, ouermidts + dat hunnen roep ghewassen is voor den Heere,

die ons ghesonden heeft om hen-lieden te bederuen. De plaghen deser sonde beschrijft + Moyses met dese woorden: Dus heeft den Heere op Sodomam ende Gomorrham ghereghent solfer ende vier van den Heere uyt den hemel, ende heeft omgheworpen dese steden, ende al dat landt daer omtrent, alle de inwoonders der steden, ende al wat op de aerde groeyende was.

Eene andere straffe hebt ghy in den boeck + der Rechteren. Eenen Leuijt quam met sijne huysvrouwe, uyt het huys van hare ouders, door het landt van de Gabaoniten, die van het gheslacht van Beniamin waren. a De inwoonders dier plaetse hebben haer onbehoorlick misbruyckende ghedoodt. b Den Leuijt heeft sijne huysvrouwe in twelf deelen ghedeylt, ende elcken gheslachte van Israel een deel ghesonden, op dat sy straffen souden eene soodanighe boosheydt, eer Godt sijne plagen ouer hen soude senden. c Alle de gheslachten zijn teghen de Gabaoniten opghestaen d door Godts bevel, ende e sy hebben vermoordt van het gheslacht van Beniamin vijfentwintich-duysent vechtende mannen: soo dat daer maer ses-hondert mannen van Beniamins gantsch gheslacht (die in de wildernisse vluchteden) in het leuen ghebleuen en zijn. f Voordt hebben sy al dat in de stadt Gabaa ouerghebleuen was, met den sweerde verslaghen, van de mans tot de beesten toe, ende alle de steden ende dorpen van Beniamin verbrandt. +Den H. Prophete Ezechiel, sprekende van de verschrickelicke straffe der Sodomiten, gheeft vier dinghen die het volck dies landts tot alsulcke ongodlicke boosheydt ghebrocht

hebben: te weten, 1. Hooverdije. 2. Versaedtheydt van broodt, ende ouervloedicheydt. 3. Ledicheydt. 4. dat sy den behoeftighen ende armen gheene aelmoesse en gauen.

Wat leert ons de H. Schrifture van de verdruckinge der armen, weduwen, ende weesen?

1. Dat Godt dese sonde verbiedt in den boeck Exodi: a Den vremdelinck en sult ghy niet bedroeuen, noch ghy en sult hem niet verdrucken; b weduwen ende weesen en sult ghy niet hinderen. ende wederom: c En doet geen gheweldt den armen, om dat hy arm is, noch en verdruckt hem niet in de poorte; dat is, in uwe vonnissen, die in de poorten der steden gheschiedden.

2. De straffe van dese sonde hebt ghy by den Prophete Amos: d Hoort dit woordt ghy vette koeyen, die op den berch van Samarien zijt, die valsch onrecht doet den behoeftigen, ende de arme heel in stucken breeckt. e Ick hebbe ghebreck van broode gegeuen in alle uwe landen, f ende die geslagen met eenen bernenden windt: g ick hebbe de doodt ghesonden in alle uwe weghen: h ick hebbe v omgheworpen, gelijck Godt Sodomam ende Gomorrham omgeworpen heeft.

Andere straffen hebt ghy in den boeck Exodi: + Weduwen ende weesen en sult ghy niet hinderen. Is't dat ghy die quetst, soo sullen sy roepen tot my, ende ick sal hunnen roep hooren, ende mijnen toren sal verstoort worden, ende sal v slaen met den sweerde, ende uwe huysvrouwen sullen weduwen wesen, ende uwe kinderen weesen.

+ Om dese sonde zijn die van Egypten met tien verscheyden plaghen gheslagen gheweest, ende sy zijn ten laetsten met hunnen Koninck, dien grooten tyran Pharao, in de roode zee verdroncken. Godt spreeckt soo van hunne + onghenadicheydt teghen sijn volck: Ich hebbe ghesien de verdruckinghe van mijn volck in Egypten, ende hunnen roep hebbe ick ghehoort, om de herdicheydt der ghener die ouerste zijn ouer het werck; ende wetende hun verdriet, soo ben ick nederghedaelt om hen te verlossen.

Wat leert ons de H. Schrifture van de laetste roepende sonde, te weten, Achterhouden den loon der wercklieden?

Sy leert ons 1. dat wy moeten veerdichlick betalen die voor ons wercken. In den + boeck Leuitici: Ghy en sult uwen naesten gheen ongelijck doen; noch hem met geweldt verdrucken: den loon van uwen ghehuerden werckman en sal by v tot 's morghens niet blijuen. + In den boeck Deuteronomij: Ghy en sult niet weygeren den loon van den behoeftighen. maer op den seluen dach sult ghy hem den loon van sijnen arbeydt gheuen voor den onderganck der sonne, want hy arm is: op dat hy teghen v niet en roepe aen den Heere, ende v dat voor sonde gherekent worde. Wat bediedenissen ende ghewichtige woorden gebruyckt Godt in dit ghebodt! Eene van de salighe vermaningen die den ouden Tobias sijnen sonen + gheeft, is: Soo wie v iet gewrocht heeft, gheeft hem terstondt sijnen loon; ende den loon van uwen huerlinck en laet geenssins by v blijuen.

Sy leert ons 2. hoe groote sonde dat het voor Godt is, teghen dit ghebodt Godts te doen. Hier af spreeckt Ecclesiasticus: Het broot + der behoeftighe is het leuen der arme: die dat onttreckt, is eenen mensch des bloedts. Wie het broodt weyghert in't sweet, die is als die sijnen naesten doodt. Die bloedt uytstort, ende die eenen ghehuerden arbeyder bedrieght, zijn ghebroeders.

3. Dat het eene roepende sonde is, bewijst S. Jacob: Siet, den loon der wercklieden die + uwe landtschappen ghemaeyt hebben, die van v-lieden bedriegelick onthouden is, die roept; ende den roep van dien is ghekomen in de ooren des Heeren der heyrscharen.

Welcke zijn de opperste trappen der sondaren?

Dese vier.

1. a Vyt pure quaedtheydt sondighen.

2. b Hem van de sonden beroemen.

3. c Bespotten de ghene die ons ter deughdt vermanen.

4. d Allen goeden raedt versmaden.

Welcke zijn de ghemeyne remedien teghen alle sonden?

Dese naevolghende.

1. Het eerste beschrijft ons Ecclesiasticus: In + alle uwe wercken peyst op uwe uyterste, soo en sult ghy in der eeuwicheydt niet sondighen.

+ Het tweede gheeft ons S. Augustijn, als hy segt: Soo langh als Godt v niet en onttreckt v bidden, soo langh en sal hy van v sijne bermherticheydt niet vervremden.

Het derde toont ons den H. Apostel, als hy ons stiert tot de passie Christi, om die te bemercken; + ende voeght daer by: Ghy en hebt noch tot den bloede niet wederstaen, teghen de sonde strijdende.

Het vierde is de vreese Godts; waer af Ecclesiasticus + seght: Den ghenen die den Heere vreest, en sullen geene quade dingen ontmoeten; maer in de bekoringhe sal hem Godt bewaren, ende verlossen van de quaden.

Het vijfste is, vromen wederstandt. Wederstaet + den duyuel, seght S. Jacob, ende hy sal van v vlieden.

Het seste is, waken, sober zijn, ende ghebruycken den schildt des gheloofs. Hier toe + vermaent ons S. Peeter: Weest sober ende waeckt; want uwen vijandt den duyuel gaet om als eenen briesenden leeu, soeckende wien hy verslinden mocht; den welcken wederstaet sterck in't ghelooue. ende S. Paulus: + Neemt den schildt des gheloofs.

Het seuenste is, bemercken wat den mensch verliest, ende wat ellenden dat hem aenkomen, als hy sonde doet. Dese twee dinghen zijn soo swaer ende ghewichtich, dat sy alle menschen wel mochten vervremden van te sondighen.

Het achtste is, v dickwijls biechten met oprecht leedtwesen, ende het H. Sacrament ontfanghen met behoorlicke bereydinghe. Hier sult ghy vromicheydt verkrijghen, ende gheestelicke hulpe teghen de tentatien.

Het neghenste is, sien wat de Heylighen ghedaen ende gheleden hebben, om der sonden te wederstaen, ende hunne sielen salich te maken; ende peysen dat het uwe v naest is, ende v meer aengaet dan eenighe dinghen deser wereldt: want die sijne siele verliest, is't al quijt.


Vorige Volgende