Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

De X X. lesse.
Van het ghebedt dat eenen Christen mensch schuldich is 's morghens te doen.

Waer in is een Christen mensch 's morghens, als hy opstaet, ghehouden?

Hy is gehouden Godt te dancken van sijne gratien ende weldaden, die hy van hem ontfanghen heeft.

[p. 103]

Waer ende wanneer moet hy dat doen?

In sijne slaepkamer, oft op eenighe andere bequame plaetse, voor alle andere bekommernissen: op dat hy de benedictie van ^a Abel mach verweruen, die de eerste ende beste vruchten Gode opofferde; ende niet van Cain, die d'eerste vruchten voor sy-seluen houdende, offerde Gode de tweede vruchten, ^b ende is daerom van Godt, met sijne giften veracht geweest.

Wie leert ons dat wy 's morgens Godt voor alle andere dinghen louen ende bidden moeten?

Christus by S. Mattheum, als hy seght: ^c Soeckt voor al het rijck Godts, ende sijne rechtveerdicheydt, ende de reste sal v bijghevoeght worden. Ende Godt door sijnen Prophete Jeremiam: ^d Staet op, looft in den nacht, in't beghinsel der waken: stort v herte uyt ghelijck water voor des Heeren aenschijn.

Welcke zijn de weldaden die wy daghelicks 's morghens van Godt ontfanghen hebben?

1. Godt heeft ons dien nacht bewaert van de haestighe doodt, ende mogelick van de eeuwighe verdoemenisse.

2. Hy gheeft ons weder het gesondt gebruyck van alle de leden onses lichaems, ende van onse vijf sinnen.

3. Hy laet ons volghen de dry krachten onser sielen onghehindert, met alle de wetenheden die wy te voren hadden.

4. Hy laet ons het uytwendich ghemack van ons leuen, als officien, staten, goederen, weldoenders.

a Gen. 4. 4.

b Gen. 4. 5.

c Matth. 6. 33.

d Thren. 2. 19.

[p. 104]

5. Hy gheeft ons nieuwen tijdt, om ons leuen beter tot de eeuwighe salicheydt met sijne hulpe te schicken. Hoe groot dat elcke weldaet van de voorseyde is, sal een-ieghelick genoech begrijpen uyt de droefheyt die hy soude maken, waer't dat Godt eene in't besonder van alle die weldaden hem onttrock: voor exempel, sijn ghesicht, oft het gebruyck van eenen arm oft voet, etc.

Gheeft ons eenighe vruchten van het morghen-ghebedt.

⁺De heylige Judith heeft door het morghen-ghebedt de stadt van Bethulien verlost van de macht der Assyrien, den veldtheere Holoferni sijn hoofdt afghesneden, den gantschen legher hunner vijanden veriaeght, ende is ongehindert tot haer volck weder ghekeert.

⁺Den Prophete Daniel is 's morghens biddende gevonden onghehindert in den kuyl der leeuwen.

⁺De dry Marien zijn 's morghens vroech ten graue ghegaen om Christum te saluen, ende hebben den steen des grafs afgewentelt ghevonden, ende door het aenschouwen der Enghelen vermaeckt gheweest.

Wat leeren de H. Vaders van dit ghebedt?

⁺Den H. Ambrosius vermaent ons op dese maniere: En weet ghy niet, o mensch, dat ghy daghelicks Gode schuldich zijt te geuen de eerste vruchten van v herte, ende van uwe woorden? laet ons de sonne voorkomen; op dat den tijdt, dien wy dan sonder eenige deuotie ouerbrenghen, ons niet en beschuldighe.

⁺Den H. Chrysostomus vraeght: Seght my,

+ Iudith cap. 12. 13. 14.

+ Daniel. 6. 1.

+ Ioan. 20.

+ Super Psalm. Beati immac.

+ Serm. de Orat.

[p. 105]

o Christen; sult ghy derren met uwe lichamelicke oogen de sonne 's morgens aenschouwen, eer ghy aengebeden hebt den ghenen die v dat behaghelick licht toesendt?

Hoe moeten wy 's morghens bidden?

Wy moeten, soo haest als wy van ons bedde treden, wijwater nemen, ende onse ghepeysen met Godt vereenight houden. Als wy nu gekleet zijn, eer wy eenige tijdelicke bekommernissen ter handt trecken, sullen wy op onse knien vallen, het teecken des heylichs Kruys teghen alle quade ghedachten ende tentatien maken, ende ten eersten Godt dancken, dat hy ons dien nacht gespaert ende bewaert heeft, ende voort hem van sijne andere weldaden louen.

Ten tweeden, ons-seluen Gode bevelen ende opofferen, ende maken een opset van Gode behagelick dien dach te dienen.

Ten derden, Godt bidden, dat hy ons beware van allen hinder, ende onse begheerten ende wercken voorderen tot sijner eere.

Daer nae sullen wy deuotelick lesen Onsen Vader, Weest ghegroet, het Ghelooue, de tien Gheboden Godts, ende andere gebeden, nae onse deuotie ende goede ghewoonte.

Wat sal ons beweghen om daghelicks met groote neersticheydt het morghen-ghebedt te ghebruycken?

Dese naevolghende aenmerckinghen.

1. Dat het morghen-gebedt een hemelsch preseruatief is, teghen alle hinderlicke occasien der sonden, ende onghereghelde beroerten onser sinnelickheydt, die als quade lochten ons nae de siele lichtelick besmetten.

[p. 106]

2. Dat het is de schat-kamer van den Godlicken ⁺ Assuerus, daer alle Christelicke sielen alderhande geestelicke vercierselen vinden, om haer behaghelick te kleeden nae Godts begheerte.

3. Dat het is de secrete kamer, daer Godt hem met de Christelicke siele alleen vindt, ende met haer handelt van de dinghen die sijne glorie ende hare eeuwighe salicheyt aengaen.

4. Dat het is eene fonteyne der gratien, daer de gheloouighe siele daghelicks de handen harer begheerten, ende het aensicht harer conscientie suyuert ende schoon wascht.

5. Dat het is de ammunitie-plaetse der gheestelicker wapenen, daer den Christen mensch hem wapent tegen alle tentatien die hem van sijne vijanden dien dach souden moghen ouerkomen.

+ Esther 2. 13.