Den schat der christelicker leeringhe tot verklaringhe van den catechismus

[p. 78]

Historie dienende tot het eerste deel der Christelicker leeringhe.
Den H. Patriarch Ephrem bewijst de waerheydt van het Catholijck ghelooue, aen Stylitem door een klaer mirakel, ende Godlick teecken.

⁺TEn tijde als den H. Ephrem Patriarch van Antiochien was, ende met groote viericheydt de waerheyt des Catholijcken gheloofs voorstondt, is gheweest omtrent Jerusalem eenen Stylites, die besmet was met ketterije. Dit verstaen hebbende den heylighen Ephrem, is daerwaerdt ghereyst, ende heeft alle middelen ghebruyckt om hem te bekeeren, ende te brenghen tot de Catholijcke waerheydt, ende eenicheydt der H. Kercke. Maer luttel ghewonnen hebbende, soo heeft Stylites eyndelick geseyt: Doet hier ontsteken een groot vier, ende laet ons beyde daer in gaen: die onghehindert van den viere blijuen sal, die sal het waerachtich ghelooue hebben, dien sullen wy volghen. Dit seyde Stylites om den H. Patriarch vreese aen te iaghen, ende hem op te doen houden van voorder te pramen. Den Patriarch heeft hem gheantwoordt: Sone, het soude v toestaen my te volghen, als uwen gheestelicken Vader, sonder iet voorder te begheeren: nochtans, om dat ghy

+ Ioannes Moscus Euiratus Prati spiritualis cap. 36.

[p. 79]

versoeckt dat bouen mijne macht is, betrouwende op de goedtheydt ende bermherticheydt Godts, sal ick't v om uwer salicheydt wille toelaten. Dus heeft den Patriarch de omstaende Catholijcke schare van volcke bevolen hout te brengen: het welck hy met sijne eygene handen ontsteken hebbende, noodde Stylitem dat hy by hem komen soude, om t'samen in het vier te treden. Stylites verslaghen wesende van de volveerdicheydt des heylighen Ephrems, heeft dit gheweyghert. Doen seyde hem Ephrem: En hebt ghy dit niet selfs begheert? hoe komt het dan dat ghy nu vreest? Den Patriarch, niet anders verkrijghende, heeft sijnen oppersten rock afghedaen, ende hem voeghende by den viere, heeft in deser voeghe ghebeden: Mijnen Heere ende Godt, Iesu Christe, die v vernedert hebt onse menschelicke nature aen te nemen, uyt de gebenedijdde altijdt maghet Maria, onse Vrouwe: wy bidden v, dat v belieue openlick te bewijsen, dat wy de oprechte waerheydt des gheloofs hebben. Voleyndt hebbende sijn ghebedt, heeft hy sijnen rock in het vier gheworpen, ende omtrent de dry uren in't midden van de vlammen ghelaten, tot dat alle het hout verbrandt was. Wonder! den rock bleef gantsch onghehindert van den viere, soo dat den heylighen Ephrem dien uytgenomen hebbende, ende gheen teecken van verbrandtheydt daer in siende, heeft dien den ketter ende den volcke getoont. Dit siende Stylites, heeft sijne ketterije openlick verloochent, de Catholijcke waerheydt aenveerdt, sijne schuldt bekent, ende het heylich Sacrament uyt de handen van den H. Patriarch ontfangen: ende alle het volck heeft Godt van sijne gratie eer hoochlick ghedanckt.

[p. 80]

Mirakeleuse martelien, tot bediedenisse van de Catholijcke waerheydt.

⁺SImeon Metaphrastes verhaelt, hoe dat den heylighen Bonifacius, ghereyst wesende van Roomen tot Tharsen in Cicilien, heeft groote liefde ende behelpsaemheydt bewesen den ghenen die voor het Catholijck ghelooue gevangen waren. Den President heeft hem daerom doen ⁺ vanghen, ende met ysere klauwen alsoo sijn lichaem doen verscheuren, dat men allessins de bloote beenderen sijns lichaems sach: hy heeft ⁺ oock scherpe naelden doen steken tusschen de naghelen van sijne handen ende voeten; voort, ⁺ ghesmolten loot in sijnen mondt doen ghieten. Dit lijdende den vromen martelaer Christi, en seyde niet anders, dan: Ick dancke v, ô Heere Iesu Christe, Sone Godts. Hier nae is hy in de ghevanghenisse gedragen; ende wederom 's anderen daechs tot den President ghebrocht: die hem onverwinnelick siende in sijn ghelooue, heeft ⁺ hem met den hoofde voorwaert doen werpen in eenen ketel vol siedende pecks; daer hy onghehindert uyt ghekomen is. Den President, rasende ⁺ van gramschap, heeft hem doen onthoofden: het welck als 't gheschiedde, soo vloeyde uyt sijn hoofdt t'samen bloedt ende melck. Waer af het bijstaende volck soo beweeght is gheweest, dat daer vijf-hondert ende vijftich menschen het Catholijck gelooue aen namen. Op den seluen tijdt ontstelde eene groote aerdbeuinghe de gheheele stadt.

⁺Den heylighen Eleutherius is ten tijde van den Keyser Adrianus voor het Catholijck gelooue ghevanghen; ende in het selue volstandich blijuende, is met bevel van den Godloosen Keyser met verscheyden tormenten gepijnight gheweest. ⁺ Aldereerst is hy naeckt gheleyt op eenen yseren rooster, ende alsoo met den viere geproeft:

+ In vita S. Bonifacij.

+ 1.

+ 2.

+ 3.

+ 4.

+ 5.

+ Ex Pontificali Rom. cap. 14.

+ 1.

[p. 81]

maer Godt heeft hem daer af onghehindert bewaert. Sy hebben hem in een gloeyende forneys ⁺ gheworpen: waer in het vier hem niet ghehindert heeft. Men heeft hem ghebonden aen de ⁺ steerten van wreede peerden, om hem alsoo van een te doen trecken: maer als nu de peerden in hun trecken waren, soo braken de koorden, ende den H. martelaer bleef onghehindert. Sy hebben hem noch den leeuwen voorgheworpen, ⁺ ten aenschouwen van allen man: de welcke leeuwen hem niet gehindert en hebben. Den Keyser beschaemt blijuende, heeft hem doen onthalsen, ⁺ ende is alsoo onverwinnelick tot den Heere gevaren.

Bemerckt hier twee vonnissen Godts. Ten eersten, dat Godt somtijdts, als sijne uytverkorene hen vromelick begheuen om tot sijner eere grousame tormenten te lijden, de selue daer uyt bouen naturelick verlost: het welck hy doet om sijne liefde tot hen te toonen, hen moedt te gheuen, den bijstanderen occasie te gheuen om hen te bekeeren, oft berispbaer te maken, is't dat sy blijuen in hunnen versteentheydt, ende om andere goede te verstercken in hun ghelooue, ende betrouwen op Godt. Ten tweeden, dat hy hen laet dooden door het sweerdt, om dat sy de kroone der martelaren niet en souden verliesen.

Den heylighen Apollinaris beghint in de stadt van Rauennen sijne predicatie van een mirakel.

ALoysius Lipomannus vertelt, hoe dat den ⁺ heylighen Apollinaris ghesonden wesende van S. Peeter tot de stadt van Rauennen, om daer het Euangelie Christi te verkondighen, is voor den eersten nacht gaen logeren by eenen soldaet, Ireneus ghenaemt, aen de stadt. Met desen soldaet ghehandelt hebbende van sijne

+ 2.

+ 3.

+ 4.

+ 5.

+ In vita S. Apollinaris, 23 Iulij.

[p. 82]

commissie, ende macht die hy ontfanghen hadde, tot troost der ghener, die, latende alle Heydensche afgoderije, in Christum souden gheloouen, heeft hem den soldaet gheseyt: Ick sal terstondt beproevinghe nemen van v segghen, met dese condicie: is't dat ghy een kindt, dat ick hebbe, ende hertelick beminne, het welck gantsch blindt is, siende maeckt, soo dat het ghestadich ghebruyck sijner ooghen hebbe, uyt den naem van uwen meester, ende van de waerheyt uwer leeringhe, ick beloue v, dat ick uwe religie volghen sal, ende geloouen in den ghenen dien ghy verkondight S. Apollinaris dit hoorende, heeft bevolen dat men het blindt kindt hem presenteren soude: het welck terstondt ghedaen is geweest, in de teghenwoordicheydt van veel menschen. Hy heeft op de blinde oogen van het kindt het teecken des heylichs Kruys ghemaeckt, sprekende dit ghebedt: Heere Godt, wiens voorsichticheydt in alle plaetsen kennelick is, ick bidde v, dat de verlichtinghe van dit kindt een gheluckich beginsel wesen mach om alle de inwoonders van dese stadt te trecken tot de kennisse van uwen heylighen naem, ende v heylich Euangelie, ende dat dit kindt, met het ghesicht van sijn lichaem, oock het licht des gheloofs mach ontfanghen. Dit soo van den H. Apollinaris gheseyt wesende, heeft het kindt terstondt veranderinge ghevoelt in sijne ooghen, die open ghedaen, ende ghesien. Den vader, siende dat mirakel, heeft in Christum gelooft, met sijn gantsch huysghesin, ende heeft in de teghenwoordicheydt van veel menschen het heylich Doopsel ontfanghen.

Hoe dat Christus gheene ketters en wilt hebben in sijne Kercke.

⁺DEn H. Gregorius schrijft in den derden boeck sijner Dialogen, hoe dat in sijnen tijdt eenen

+ Lib. 3. Dialogorii, cap. 29.

[p. 83]

Ariaenschen ketter heeft willen komen te Spoleten in S Pauwels Kercke, om daer sijne vergaderinge te houden. De Catholijcken en waren niet genoech versekert van hem te konnen beletten: hebben nochtans alle de lampen uyt ghedaen, ende de Kercke seer vast toeghesloten. Maer soo desen ketter met sijn volck, dat hy vergadert hadde om met gheweldt daer in te breken, nu by de Kercke ghekomen was; zijn hem alle de deuren van selfs sonder menschelick toedoen geopent, ende alle de lampen door een licht, dat uyt den hemel quam, ontsteken. Als hy nu was om in te gaen, is hy van Godt geslaghen gheweest met eene groote blindtheydt: ende heeft alle sijn volck soo vervaert ghemaeckt, dat niemandt van hen-lieden en derde in gaen, door vreese van oock ghestraft te worden, maer hebben met groote beschaemtheyt hunnen blinden meester nae huys ghedraghen, ende opghehouden van den Catholijcken voordt moedelick te vallen.