Den Lusthof der gheestelicke oeffeninghen

Oeffeninghe
als de ure slaet.

DEn Heylighen Apostel Paulus, schrijuende tot de Philippensen in 't derde vermaent ons, dat de vvandelinghe van een Christen mensche in den hemel is. Dit gheschiet op eene gheestelicke maniere, door de liefde, goede ghepeysen, heylighe begheerten, ende een leuen volmaeckt in deughden. Want daer de liefde ende onse ghepeysen zijn, daer is onsen wille, ende ons verstandt; daer den wille ende het verstandt is, daer is de siele; daer de siele is, daer is den gheheelen mensch. Soo dat wy na onsen Christelicken roep, behoorden op der aerden oft Enghelen te wesen, oft hemelsche menschen.

Om tot dese volmaecktheydt te komen, sal ons bequamelick helpen, dat wy t'elcker ure onder ons werck op ons seluen letten, ende ons herte met Godt ver-eenighen, op eene van dese twee manieren.

[p. 50]

De I. maniere om ons te oeffenen als de ure slaet.

WY sullen t'elcker reyse als de ure slaet, dese dry dinghen doen:

Ten 1. Ons wapenen met het teecken des Heylighen Cruys.

Ten 2. Ons herte door eenighe ghebeden met viericheydt tot Godt keeren; op de navolghende maniere.

Ten 3. Eenighe nieuwe bereydinghe doen, om de navolghende ure beter ouer te brenghen: soo wy sullen ver-klaren.

Ver-scheyden Ghebeden om te lesen als de ure slaet.

1.	EEne salighe ure ver-leene ons Godt, Met een goedt leuen, en salich steruen: Op dat wy onderhoudende sijn ghebodt, Naemaels sijn hemel-rijck moghen verweruen.
2.	Van eene onversienighe ende quaede doodt verlosse ons, ende alle menschen, den Vader, den Sone, ende den Heylighen Gheest. Amen.
	Ende alle gheloovighe sielen, door de bermheticheydt Godts moeten rusten in vrede. Amen.
3.	Godt wil ons ghebenedijen, ende van

[p. 51]

	alle quaden bevrijen, ende tot het eewich leven voorderen. Amen.
4.	Voor den noen. Ick dancke v, Heere Iesu Christe, dat ghy v gheweerdicht hebt, voor ons mensche te worden: verleent ons uwe gratie, met een deughdelick leuen, ende salich steruen. Amen.

Nae den noen. Ick dancke v, Heere Iesu Christe, dat ghy uyt liefde van onse salicheydt, aen de galghe des Cruyces hebt willen steruen: verleent ons gratie, om na onse sinnelickheydt te steruen, ende na uwen gheest te leuen. Amen.

Wat bereydinghe sal ons dienen om elcke ure deughdelick ouer te brenghen?

NAer dat wy eenighe van dese ghebeden sullen ghesproken, ende soo ons herte met Gode vereenight hebben: soo sullen wy voordts metter herten dese dry dinghen doen:

Ten 1. Godt dancken van sijne goedtheydt, dat hy ons bermhertelick noch tot die ure ghespaert heeft.

Ten 2. Hem met oodtmoedigher herten, van alle onse ghebreken vergheuenisse bidden, ende naementlick dat wy de voorgaende ure, niet beter tot sijnder eeren ouerghebrocht en hebben.

Ten 3. Een voornemen maken, van ons met Godts hulpe, de teghenwoordighe ure,

[p. 52]

in de aendachticheydt op Godt, beter te oeffenen, ende ons in sijne liefde te ontsteken.

De II. maniere om ons te oeffenen als de ure slaet.

DE tweede maniere om elcke ure deughdelick ouer te brenghen, is gheleghen in het bemercken van het leuen Christi Wy sullen dat deylen in soo veel deelen alsser uren zijn tusschen den tijdt van 'smorghens als wy opstaen, ende des auondts als wy gaen slapen: ende nemen elcker ure een mysterie, om ons, op deser voeghe, daer in besich te houden:

Ten 1. Wy sullen elcke ure alle onse wercken doen, om Godt, voor de gratie van dat mysterie dat wy dan nemen, te dancken.

Ten 2. Het selue somtijden ghedurende die ure, ouerdencken: ende metter ghedachten ons soo bekommeren ende draghen, als oft wy in de selue plaetse, daer dat mysterie geschiet is, met de persoonen dier in-komen, onsienelick teghenwoordich waren, ende metter ooghen bemerckten wat onsen Salichmaker tot onser verlossinghe dan is doende oft lijdende.

Ten 3. Wy sullen uyt dat selue mysterie oft deel, dat wy elcker ure bemercken, eenige goede vermaninghen trecken: ende nae die onse manieren schicken: Voorts oock begheeren Christi verdiensten deel-achtich te wesen, ende in de eenicheydt van dat mysterie, alle onse ghepeysen, woorden ende wercken van die ure danckbaerlick Gode op-draghen.

[p. 53]

Bedeylinghe van het leuen Christi, tot dese Oeffeninghe dienende.

VOor den noen. Ten 6. uren, bemerckt: de Enghelsche boodtschap, ende Christi menschwordinghe in Maria.

7	De gheboorte Jesu, tot Bethlehem in een stal.
8	De bloedighe besnijdenisse Jesu, ten achsten daghe nae sijn gheboorte.
9.	De vindinghe ende aenbiddinghe Jesu van de dry koninghen, derthien daghen nae sijn gheboorte.
10.	Hoe Christus t'sijnen veertichsten daghe, in den tempel opgheoffert is gheweest.
11.	Hoe Christus t'sijnen twelf iaren, dry daghen verloren zijnde, onder de Doctoren in den tempel ghevonden is gheweest.
12.	Het stichtbaer leuen Jesu, by sijne Moeder, van de twelf iaren, tot sijne dertich iaren.

Nae den noen. Ten 1. Vre, bemerckt: hoe Jesus veertich daghen in de woestijne ghevast heeft, van den duyvel drymael ghetenteert is gheweest, ende van de Enghelen ghedient.

2.	Hoe Christus te bruyloft gaet in Cana Galilee, ende water in wijn verandert.
3.	Bemerckt hoe Jesus dry iaren en half ghepredickt heeft, discipelen ende Apostelen vergadert heeft, Magdalenam, Zacheum ende Mattheum bekeert heeft ende veel mirakelen ghedaen heeft.
4.	Het laetste auondtmael, dat Jesus te Jerusalem in een sale, met sijn Apostelen ghedaen heeft.

[p. 54]

5.	Jesus vierich bidden, bloedich sweeten, ende ghevanckenisse op den Olijf-berch.
6.	Jesus gheeselinghe, krooninghe, ende vertroostinghe aen den volcke.
7.	Jesus verwijsinghe, Cruysdraghinghe, ende schandelicke doodt aen den Cruyce.
8.	Jesus glorieuse verrijsenisse, ende verscheyden openbaringhen.
9.	Jesus triumphanten hemelvaert; Om dese bemerckinghen wel te doen, is van noode, soodanighe boecken te lesen, die dese mysterien uytlegghen, oft sulcke beelden te aensien, daer sy in ghedruckt staen.