Logo DBNL
Den hemelschen handel der devote zielen (1625)

Den hemelschen handel der devote zielen

(1625)–Lodewijk Makeblijde–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De VI. Meditatie.
Van sijn deughden ten tijde des houvvelijcken staets.

+ BEmerckt de volmaecktheden der deughden die Ioseph ten tijde van sijnen houwelijcken staet gheoeffent heeft.

+ Ende ten eersten: sijn rechtveerdigheydt, die soo groot ende oprecht was, dat de heylighe Schrifturen hem een rechtveerdich man noemt. Dese rechtveerdigheydt en bestondt niet alleen in de volmaecktheydt dier sonderlinge deught, die een der vier Cardinaele deughden is, ende door de welcke alle goede wercken haer volmaeckheyt krijghen, ende die een-ieghelijck gheeft dat hem toe-komt; maer in de algemeyne volmaecktheyt aller deughden: ende is gheleghen in het volbrenghen van de gheheel wet Godts, ende gansche vernieuwinghe van den inwendighen ende uytwendighen mensch naer Godts wet. Soo was Ioseph in Godts ooghen rechtveerdigh.

+ Ten tvveeden: By dese rechtveerdigheyt was ghevoeght een wel-bedachte goedertierentheyt. Hier af gheeft ons den heylighen Euanghelist Mattheus een seer schoon exempel: dat Ioseph siende Mariam sijn bruydt bevrucht, ende wel wetende, dat hy haer noyt bekent en hadde, ende niet wetende wat dit beduydde (want Christus Mensch-wordinghe is haer hem noch onbekent was) heeft ghedocht haer heymelijck te verlaten. Dit was een groote swaricheydt voor Ioseph, in't beginsel van sijnen houwelijcken staet: dan heeft hem hier in seer deughdelijck ghedraghen, 't sy dat wy Ioseph, sijn bruydt, ende Godts wet, 't zy oock de verholentheydt, die Godt in haer ghewrocht hadde, aen-sien. Sijn rechtveerdigheydt thoont hy, als hy niet en wilt op-voeden het kint dat hem niet toe en quam, sonder andere kennisse van Godts wille; ende als hy hem oock bevrijden wil van schande ende alle oorsaecken van quaet vermoeden. Sijn goedertierentheyt; bekennende, dat hy sijn bruyt schuldich was, een goet ghevoelen van haer te hebben, ende haer eere voor te staen: hy verwonderde hem van haer heylich leven; want hy noyt

eenighe lichtveerdigheydt, ydelheyt, oft ongheschicktheyt in haer ooghen, manieren, woorden, oft wercken ghesien hadde, ende hiel haer voor eenen spieghel aller heylicheyt, ende af-beeldinghe alder hemelscher volmaecktheydt: daerom hy en wilde haer niet beschamen, maer door groote eerbiedinge tot haer, ende hem onweerdigh achtende haer heylich gheselschap, haer heymelijck verlaten. Hy sach dat Godt wonderlijcke dinghen in haer wrochte, ende want Godt hem die noch niet veropenbaert en hadde, meynde, dat hy onweerdigh was by haer te bijven, ende die te ondersoecken. Dit contemplerende den heylighen Chrysostomus, seght: + O on-uytsprekelijcke glorie van Maria! Ioseph gheloofde meer de suyverheydt van sijn bruyt, dan haren buyck; ende meer de gratie, dan haer nature. Leert hier, niet u verdiensten, maer Godts bermherticheyt toe-schrijven, dat ghy dese maghet bemint, eert, ende haren heylighen bystant gheniet. In het verlaten bewaerde Ioseph haer eere, want hy soude haer in sijn huys ghelaten hebben, ende selve elders ghetrocken hebben, om voor hem met sijn timmeren den cost te winnen. Het welcke in veel houwelijcken gheschiedt sonder schande der vrouwen, hoe wel sy, in het wech zijn haerder mans, oock baren. Hy was hier in oock seer voorsichtich om niet te sondigen teghen Godts wet; want ghelijck Ieronymus leert, + de wet beval, dat niet alleen die de sonden bedreven, maer oock die de selve wisten, ende niet en beletten als sy conden, de schuldt der sonden onderworpen waren, ende daerom wilde hy haer verlaten, om in alle ghevallen de schuldt, waer't datter eenighe ware, voor Godt te ontgaen. Hy droech oock groote in-sicht tot de verholentheydt van Godts werck in sijn bruydt, want seght Ieronymus, + Ioseph wel wetende de suyverheyt

van sijne bruydt, ende verwondert zijnde, van dat in haer gheschiedt was, bedeckt, met stil te swijghen, het mysterie dat hem onbekent was.

Maer waerom liet Godt Ioseph dese sware benauwtheyt over-komen? sonder twijfelen om sijn rechtveerdigheydt te beproeven, sijn deughden kennelijck te maecken, ende hem ons te geven tot een lof-weerdighen ghetuyghe der reynicheydt sijns bruydts, ende der heyligher Ontfanghenisse ende Geboorte van hare Godlijcke vrucht.

Maer dat ons groot wonder geeft, is, waerom dat Maria dit haren bruydegom verholen hiel? de redenen zijn: Ten 1. om dat noch Godt, noch sijnen Enghel haer belast hadde, hem dit te openbaren, ende want sy hopte dat Godt door sijnen Enghel, met meerder ghewichtichheyt, dit doen soude. Ten 2. om ons te leeren, Godts wercken in ons, die verholen zijn, niet ydelijck, oft vermetelijck aen andere te segghen, maer ootmoedelijck te verswijghen ende danckbaerelijck met bidden, ende andere goede oeffeninghen te voeden.

Soo dan, want Iosephs gemoet rechtveerdigh ende gansch oprecht was, Godt heeft tot hem sijnen Enghel ghesonden, die hem in den slaep ghetroost heeft, ende Godts verborghen wercken in haer, ende sijn beschickinghe met haer, verclaert heeft, segghende: + Ioseph sone van David, en vreest niet te blijven by Maria uvve bruyt, aenghesien 't ghene dat sy in haer lichaem ontfanghen heeft, gheen werck en is van eenen mensch, maer van den heylighen Gheest; ende sy sal eenen Sone baren, ende ghy sult sijnen Naem noemen Iesus, want hy sal sijn volck salich-maecken van hare sonden.

+ Ten derden: sijn vast gheloof aen den Enghel, in sulcke ghewichtighe ende verborghen saecke, ende die noyt ghesien, noch ghehoort en was; te weten, dat sijn bruyt maghet blijvende, eene

mannelijcke vrucht soude baren, door den heylighen Gheest. Ghelijck ghelooft heeft Ioseph anderwerf, aen den Enghel bewesen, als hy hem seyde: + Het is voor handen dat Herodes het kindt soecken sal te dooden. Ende als hy hem vermaende van Herodes doodt, ende belaste uyt Egypten na het Ioodtsche landt weder te keeren.

+ Ten vierden: sijn wackere ghehoorsaemheydt: want dit gheloof was door de ghewillighe ghehoorsaemheydt werckende, niet in cleyne ende ghemeyne dinghen, maer in ghewichtige ende sware aen-ganghen. Want daer hy voor hem genomen hadde Mariam te verlaten, + op-staende vanden slaep, heeft ghedaen als hem den Enghel des Heeren bevolen hadde, ende hy heeft sijn huys-vrouwe ghenomen, ende hy een bekende haer niet, ende sy heeft ghebaert, ende hy heeft haren Soon Iesus ghenoemt. + Ten anderen vermaent zijnde op te staen, het kindt ende sijne moeder te nemen, ende te vluchten na Egypten, ende daer te blijven tot dat hy hem vermanen soude: is terstond op-ghestaen, heeft sijn vader-landt verlaten, is na Egypten ghereyst, ende heeft daer ghebleven tot des Enghels andere vermaninghe. Eyndelijck, als den Enghel wederom in den slaep hem verthoonde, ende Ioseph vermaende, Egypten (daer hy gherustelijck woonde) te verlaten, is op-ghestaen, ende na 't Ioodtsche landt, met sijne bruydt ende het kindt ghekeert. Ende vreesende daer te gaen, want hy hoorde dat Archelaus Herodes soon, in de plaetse van sijnen vader over Iudeen regeerde, vermaent zijnde wederom door den Enghel in sijnen slaep, hy is gheweecken inde landen van Galileen, ende woonde inde stadt Nazareth: om dat volbracht soude worden, datter gheseyt is door den Propheet: hy sal Nazaraeus ghenoemt worden. O wonderlijcke ghehoorsaemheyt, die gheen swaricheydt

en ontsiet, die alle menschelijcke redenen, eygen vonnissen, ende ghemack verloochent, ende gheen woorden, maer volkomen wercken gheeft! hoe heylichlijck moeste Ioseph hem tot slapen bereyden, die in sijnen slaep soo menichvuldelijck van de Enghelen besocht wiert? ende hoe moeste hy sijn herte met Godt vereenight hebben, die oock inden slaep Godts beschickingen ontfinck ende soo wackerlijck ende volkomelijck gehoorsaemde? O wonderlijcken spiegel voor alle Religieusen, ende alle de gene die in ghehoorsaemheyt leven! hy en was niet beroert, noch verarghert, hy en vraeghde den Enghel niet, om na eenighe verborghen plaetse van Iudeen oft in Galileen te reysen; oft oock waerom dat hy hem dede vluchten, nademael sijn kindt Godt was, ende den Salich-maker der wereldt; noch en hiel hem niet te voren, dat het vluchten met den Naem Iesus, niet wel over een en quam; Noch waerom dat hy sijnen Godt, soo vernedert zijnde door het aen-nemen der menschelijckheydt, niet en beschermde, het welcke hy nochtans doen konde: maer wiert terstont ghehoorsaem, ende begaf hem tot die pijnelijcke ende onbekende reyse, als eenen anderen Abraham, om te gaen na een vremt lant: hy woonde oock daer, door ghehoorsaemheydt onder die ongheschickte Heydenen en veel jaren, hy leedt daer veel onghemacks, armoede, moeyelijckheden ende benauwtheden; hy sach dat volck door af-godderije met sacrificien den duyvel eeren, ende den waren Godt verachten ende vertoornen: hy sach die groote sondaers in groote weelden ende rijckdommen leven, ende sijn huys-vrouwe, ende het kindt, wien hemel ende aerde toe-quamen, groot ghebreck ende onghemack lijden, sonder hen te konnen helpen. Dit exempel moeten aensien alle Apostolische mannen, die door bevel van hunne Oversten tot Godts eere ende

bekeeringhe der Heydenen, ketteren, ende andere ongheloovighe, in vremde landen, ende in groot onghemack, ende sware perijckelen, hun leven over-brenghen, ende hier mede hen troosten.

+ Ten vijfden: Sijn voorsichticheyt, ende wijse verkiesinghe verthoonen haer, als hy in al het voorseyde hem soo droegh, dat hy noyt in het minste, noch teghen sijnen roep des houwelijcken staets, noch teghen Godts wet, noch tegen de liefde van sijnen naesten en dede. Hy heeft sijn huys-vrouwe, ende het kindt voor alle perijckelen bewaert, ende altijdt in versekerde plaetsen ghehouden. Soo moeten wy oock doen, want als wy eenighe nieuwe gratien van Godt verwerven, den helschen Herodes komt die terstondt vervolghen: thoont u dan eenen bedienstighen Ioseph, vlucht uyt de bekommernissen der wereldt, versekert uwe gratie, door het verkiesen van eenen goeden staet, voeght u met heylich gheselschap, voedtse met uwen arbeyt, ende sluyt u in't bedwanck van eenen goeden reghel.

+ Ten sesten: Sijn Godt-vruchtigheydt: dese wort volkomelijck daer uyt bewesen dat Godt onder alle menschen hem betrouwde sijnen eenigen Soon, ende Maria sijns Soons naturelijcke moeder. Ten anderen, dat hy alle jaren op 't hooch-tijdt van Paesschen reysde van Galileen uyt de stadt Nazareth, na den eysch der wet tot Ierusalem, om daer Godt te bidden, ende hem sijne offeranden te doen. Ten derden, dat hy soo neerstelijck het kindt (dat hy, als't nu twaelf jaren oudt was, met hem genomen hadde, om sijnen hemelschen Vader in de plaetse, die hy tot sijnen dienst verkosen hadde, te eeren, ende daer verloren hadde) sochte, ende ghevonden hebbende onder de Doctoren, hem uyt-nemende verblijdde. Maeckt u oock, o mijn ziele, soo ghemeynsaem met Godt, dat hy u den sel-

ven Soon mach betrouwen. Dese jonste presenteert hy u in het ontfanghen van het hooghweerdigh Sacrament des Autaers: maer waer is uwe ghemeynsaemheydt met hem? dit is de reden, dat Iesus soo rasch van u vertreckt, ende u sijn teghenwoordigheydt onweerdich acht. Reyst oock dickmaels metter herten na dat hemelsche Ierusalem, om daer Godts glorie aendachtelijck te aenschouwen, hem onder sijn Enghelen te eeren, ende de offeranden uwer goede begheerten hem te presenteren. Ende als ghy door uwe sonden Godts gratie verloren hebt, arbeyt met leetwesen, tranen, suchten, ende wercken van penitentie, die wederom te bekomen.

+ Ten sevensten: Sijn hervarentheyt in Godlijcke dinghen, de welcke hydoor dese neghen middelen ghekregen hadde. Ten 1. door den lof. die Elizabeth van sijn bruydt gaf, als sy nu bevrucht zijnde van den heylighen Gheest, haer besochte: desen beschrijft sinte Lucas in't eerste Capittel van sijn Euangelie. Ten 2. Door den Lof-sanck die Maria tot Godt dede, als sy van hare nichte soo ghepresen wert: welcken verhaelt Lucas in't selve Capittel. + Ten 3. Door het aenschouwen dat in Christus Gheboorte, hemel ende aerde vergaderden: + hy hoorde de Enghelen vreughdelijck singhen, hy sach de Herderkens hem aen-bidden, ende de Coninghen door een sterre uyt den Oosten daer ghekomen zijnde, ende ter aerden vallende, hem eeren, + ende kostelijcke presenten, vol verholentheden van hun gheloof, hem op-offeren. Ten 4. Doen hy den heylighen Simeon, die het kindt in sijn ermen nam, hoorde van hem propheteren, + ende hem eenen Lof-sanck singhen, ende den Heere bidden om ontbonden te worden; want hy het licht der Heydenen, ende de glorie van Israel ghesien hadde: + ende de Prophetersse Anna van hem spreken, allen den ghenen die

verwachten de verlossinghe van Israel. Ten 5.Door de menichvuldighe besoeckinghen ende vermaninghen, die de heylighe Enghelen aen hem van dit kindt deden. Ten 6. Door Christus heylich leven, ende wijse redenen. Ten 7. Door het sticht-baer leven van sijn bruyt ende gheestelijcke onder-rechtinghe, die sy hem gaf. Ten 8. Door de Godlijcke verlichtinghen, die hy daghelijcks na den gheest ontfinck. Ten 9. Door sorchvuldich bewaren ende over-leggen deser dinghen in sijn herte. Soo menichvuldelijck besoeckt Godt sijn vrienden: Maer wat middelen hebben wy om eenighe hervarentheyt in Godlijcke dinghen te krijghen? sonder twijfelen seer veel. Hoe komt dan dat wy niet anders Godt en smaecken? hoe komt dat de valsche wijsheyt der werelt ons noch regeert? Om dat wy de schoone middelen, die hy ons, om in hem wijs te worden, gheeft, niet waer en nemen. O schadelijcke traecheydt voor onse zielen!

+ Ten achsten: Sijne volmaeckte liefde tot Godt, het kindt, sijn moeder, ende alle menschen. Peyst hier, hoe crachtelijck den brandt deser deught sijn herte ontstack, daer hy altijt by hem was, die een vyer is dat altijdt blaeckt, noyt en vermindert, ende alle dinghen in hem verandert. Hy beminde Godt boven al, met alle sijn crachten, als sijnen oprechten Heer, fonteyne alles goedts, ende sijn laetste eynde. Hoe dickwils presenteerde hy hem, dier opperste Majesteyt, tot alle hare willen? hoe dickmaels begeerde hy voor de eere ende dienst van sijnen Godt te sterven? hoe vyerich was hy in sijn Lof-sanghen ende gebeden? hoe moeste hy oock van verwonderinge uyt sy-selven gaen, die sekerlijck wiste, dat het kindt, 't welcke hy diende, bewaerde, ende daer hy bevel over hadde, Godt ende mensche was, arm ende alder-rijckst, tijdelijck ende

eeuwich, ellende onderworpen, ende bekleedt met oneyndelijcke glorie. Tot Maria was sijn liefde suyver ende volmaeckt; want hy wiste, dat sy Godts moeder was, ende dat in haer de menschelijcke nature; tot de vereeninghe met Godts woordt verheven was, ende dat sy den verlosser van het menschelijck geslachte ter wereldt voort-ghebrocht hadde. Want oock Maria hem oprechtelijck beminde, hem in alles gheliefde ende ghehoorsaemde; want sy oock seer heylich was, ende hy door haer tot dien staet van Christus vader ghenoemt te werden, verheven was. Sijn liefde streckte haer oock tot alle menschen: want hy hunne salicheyt uytter herte beminde, ende daerom hem verblijdde, dat hy tot hunner aller troost, Iesum opvoedde ende bewaerde; het welck hy soo veel te neerstelijcker dede, als hy claerder bemerckte, dat sijn sorghe de gansche werelt tot troost soude dienen. Bemerckt hier oock, o mijn ziele, wat menichte van redenen dat ghy hebt om Godt uwen Salich-maker, sijn moeder, ende alle menschen te beminnen: ende hoe ghebreckelijck uwe liefde is tot alle dese. Volght den heylighen Ioseph na, ende bidt Godt om dit vyerich ende Godlijck gout, dat ghy daer door oock mocht rijck worden.

+ Ten neghensten: Sijn uytnemende reynicheyt voor ende in sijnen houwelijcken staet. Hy was in reynicheyt van alle gheestelijcke lusten, meer eenen Enghel als een mensch, ghelijck het den bruydegom der Coninghinne aller Maeghden betaemde: want is't dat eenighe ghehouwde persoonen soo reyn den houwelijcken staet beleeft hebben, als oft sy noyt ghehouwt en waren gheweest; ghelijck-men leest van Valerianus ende Cecilia, van de Keyserinne Pulcheria, ende den Keyser Marcianus, van Cunegundis met den Keyser Henricus, van Editha met den Co-

ninck van Enghelandt Eduardus, waer af de Kerckelijcke historien vol zijn; hoe veel te meer Ioseph ende Maria, die tot een soo verheven eynde, door Godts beschickinghe in den houwelijcken staet versaemt waren? Noyt en heeft eenich onsuyver gepeyns Ioseph besmet, noyt eenighe wellusten des lichaems beweeght. Ende hoe wel Maria seer uytnemende schoon was, sy verweckte hem nochtans, door haer rijpe ende eerbaer ghelaet, ende groote heyligheydt, meer tot Enghelsche suyverheydt als anders: soo dat door het ghedurich wasschen der deughden, hy tot d'opperste volmaecktheydt deser deught aen-nam. Verweckt in u oock de liefde tot dese deught, aenmerckt haer verheven schoonheyt, hare vroome strijden teghen het vleesch ende de wereldt, haer vermaerde victorien, haer sonderlinghe privilegien, hier ende in't rijcke Godts; hoe seer dat sy Gode ende sijn Enghelen behaeght, hoe bequaem sy den mensche maeckt tot alle Godlijcke gratien ende gaven, hoe lichtelijck dat sy hier beschadight wort, ende hoe verre dat ghy noch van hare volmaecktheyt zijt: ende arbeyt de selve te onderhouden.

+ Ten thiensten: Sijn grondighe ootmoedighheyt is hier in gheleghen, dat hy in alle gratien ende uytnementheydt hem niet en verhief, wel wetende dat die veel ontfanghen heeft, veel verantwoorden moet; maer was voor alles Godt danckbaer, ende in alle sijn diensten ghewillich. Peyst met wat een beschaemtheydt des herten dat hy Iesum diende, met wat aendachticheyt des herten dat hy hem voor den Heere der glorie verneerderde, die hem onder sijn bestieringhe soo in alles verootmoedighde: hoe dickwils achte hy hem dien troost onweerdich? want is't dat de heylighe Elizabeth verbaest was, als sy de Moeder Godts in haer huys sach komen, ende seyde: + Van vvaer komt my dit, dat des Heeren

moeder tot my komt? Ende dat sint Ian Baptist verschrickt stont, als Iesus tot hem quam om van hem ghedoopt te worden, ende seyde: + Ick moet van u ghedoopt worden, ende komt ghy tot my? ende dat Petrus Christus te voete viel, segghende: + gaet van my, vvant ick een sondich mensch ben. Ende dat hy, als den Heere hem sijn voeten wasschen wilde, riep: + Heere, wascht ghy mijn voeten? ghy en sult my de voeten niet wasschen inder eeuwicheydt. Ende oock den Hooftman, al was hy Heyden, hoorende van Christo, + ick sal komen ende u knecht ghenesen, antwoorde: Heere ick en bens niet vveerdich, dat ghy onder mijn dack komt; maer spreeckt alleenlijck het vvoort, ende mijnen knecht sal ghesont vvorden. Hoe moeste hem Ioseph inden afgront sijns niets worpen, met Christo daghelijcks omme-gaende? Te meer, want hy clare kennisse hadde van de majesteyt des kints, ende sijnder liefde tot de menschen, ende sach dien almoghenden ende eeuwighen Godt ende Schepper der wereldt, in de ghedaente van een ionck kint, hem dach ende nacht onder hem verootmoedighden.

+ O mijn ziele wat peynst ghy, als ghy dese exempelen siet? hoe komet dat ghy u verheft, die vol sonden steeckt, ende alle Godts gratien verquist?hoe komet dat ghy ten heyligen Sacramente gaende, ende voor Godt, om hem te bidden verschijnende, u niet anders en draecht, ende u niet meer en verootmoedicht? iae over uwe hooveerdicheyt u niet meer en beschaemt, ende u en berispt? Leert van dese, hoe dat ghy voor Godt u draghen moet, ende volght het salich exempel van desen heylighen voeder Christi Ioseph.

+ Ten elfsten ende laetsen: Hy was met alle volmaeckte deughden begaeft: met vaste hope, ende betrouwen op Godt; suyvere oprechtichheyt des herten; ongeloovelijcke verduldicheyt,

ende sachtmoedicheyt; volkomen neersticheyt in alle diensten Godts; met de salighe vreese Godts; ende onveranderlijcke ghetrouwicheyt in't bedienen alder sijnder ampten. Hy was oock uytnemende in onghehoorde stil-swijgentheydt; soo dat wy in't Euangelie, daer veel van Ioseph gesproken wort, niet en lesen, dat Ioseph een woort ghesproken heeft; maer wel, die Enghelen in alles ghehoorsaem was, die hem iet belasten; want hy een man was, niet van veel sprekens, maer van veel doens. Hy was oock in de bemerckinghe van het opperste goet, dat hy by hem hadde, door alderhooghste verwonderinghe soo op-ghetooghen, dat hy by sy-selven (ghelijck Lucas schrijft +) al over-leyde, wat hy in't kint sach; ende van hem hoorde; ende als uytwendelijck stom zijnde, sprack alleen door inwendich ghevoelen, beweghelijcheyt des herten, eerbiedingh, ende wercken der volmaeckte ghehoorsaemheyt: soo datmen hem meer een Godlijck, als een naturelijck mensch achten mochte. O kostelijck Paradijs, door Godts handt, met soo veel deughden beplant! Comt, o ziele, in desen hof, ende neemt hier uyt al wat u ontbreeckt, ende plant in u, dat u ter salicheyt helpen kan; wandelt in den soeten geur van dese wel-rieckende bloemen, de wegen der volmaecktheden uwes roeps, tot de glorie die u Godt bereyt heeft.


Vorige Volgende