|
| |
| |
| |
Seyndt-brief
Aen alle Edel-Vrouwen ende Iouffrouwen van dese Neder-landen.
EDEle, Schoone, beminde Mevrouwen ende Iouffrouwen (want inden titel en wil ick niet dolen) ghelijcker-wijs den Mensche van alle volcomen Philosophen in twee deelen gemeynlijck wort verscheyden; te weten Ziele ende Lichaem: oft volgende hun-lieden termijnen, forme ende materie, des-gelijckx naer het verhaelen van den Prince der Philosophen (Aristoteles) heeft sijn genegentheyt ende wellusten in twee deelen verscheyden, als Gheestelijcke ende Wereltlijcke oft lichamelijcke ghenoechte. Het eerste (naer leere der selven) is tweederhande: want, oft heeft ghemeynschap met het Hemelsche wesen, ende is gheleghen in Goddelijcke contemplatien; oft begrijpt alle oeffeningen des verstants, als wetenschap ende kennisse der natuerlijcken oorspronck ende alle aertsche over-een-cominghe oft
| |
| |
concordantien, ende sijn beyde ghelegen in ackeringhe des gemoets oft natuerlijcke dispositie der selven. Het tweede, draeyende naer de lichaemelijcke ghesteltenisse is van grover, jae slechter substantie, ende heeft voor subiect alles t'ghene vande opperste Wijsheyt tot onderhouwenisse der nature aen den Mensche ghemeyn met alle onredelijcke ghedierte gegeven, oft oock belast is, welck men lichtelijck bemercken can alleen te wesen (om bedecktelijck hier van te spreken) in den inganck ende uyt-ganck van het voedtsel des lichaemelijckx onderhouts. Wat belanght het eerste deel, welck in spelinghe oft oeffeninghe des ghemoets gheset, ende meest ons beste deel, de Ziele, nakende is, en wil daer niet breeder af verhaelen, soo om dat het tot ons voornemen ernstelijck niet dienende, soo oock om dat van alle treffelijcke schryvers breet ende lanck ghenoech gehandelt geweest is. Desgelijckx het tweede aengaende, vreesende oft yemanden wallinghe, oft andere wateringhe aen te iaghen, sal het soo cort maken als het moghelijck wesen can. Alleenelijcken soecke voor oogen te stellen de gemeyne dwalinghe, de welcke soo verre hedens-daeghs alle menschen getrocken schijnt te hebben,
| |
| |
dat allen ons voor-nemen, allen onse neersticheyt, arbeyt niewers toe-streckende en is, dan tot kousteren ende festoyeren van desen voorschreven in-ganck ende uyt-ganck. Daer en is niemant soo verre vande natuerlijcke reden verscheyden, die niet en sal toe-laten alle matighe wellusten, soo in d'een als in d'ander; maer oock ter contrarien niemanden soo verhert in sijn uytwendich voornemen, die niet toestaen en sal, dat hoe datmen hem min met dusdanighe becommeringhe daghelijckx is quellende, hoe dat het weerdigher is voor alle menschen: jae dat meer is aengenamer ende genoechelijcker: ende dit is de reden welcke my ghebrocht oock ghedwongen heeft tot het beworpen ende schryven van dit Koock-boeckxken, op dat met minder moete, met minder beslommeringhe, minder tijdt-verlies yeghelijck soude connen vinden eenighe Pottagikens, Sauskens, Sauciskens ende kokettjens naer sijnen verbrilden sin, lust oft smaeck. Wilt-men dan ommers slempen of slampampen, doet het in Godts naeme: maer en verslijt allen uwen costelijcken ende onkeerbaren tijdt soo schandelijcken niet in het ondersoeck der selve. Siet, het staet hier plat, en breckt u hooft daer soo seer niet mede: hier
| |
| |
staet in: hertekens wat lust u? Oock moocht my het stuck wel toe betrouwen: want heb het 24. Iaren met experientie bevonden. t'gene V. L. door mijn kleyn boecxken ben beschrijvende. Wilt het dan in danck nemen, ende doender u profijt mede, het is V. L. al-te samen van herten wel ghegont. Recommanderende alleenelijck, dat ghy u Mans niet en seght dattet van my comt, op dat sy niet jalours en sijn: oock vreese datse liever van drincken hooren kouten als van eten, (ick segge vele van hun-lieden) welck my van natueren seer teghen staet, soo dat ick altoos hier in met vroukens hebbe gehouden, die eten geerne wel, ende drincken niet qualijck. Oock verclare by mijn waerheyt, dat ick liever seven-mael vrolijck ende lacker eten soude, als eens my droncken drincken. Eenen Cimmeriaen, Phagesiposiaen oft Slemp-meester, spreeckende vande specien van onsen Inganck ende Wtganck, seyde, hy wensten hem-selven dry-mael op eenen dagh te moghen hermaken. Eerten wilden wesen verandert heel in strote oft kele om te beter te moghen ghenieten den inganck oft wellust van het drincken: ten anderen wilden wesen heel-darm, om te beter te moghen genieten de soetigheyt ende
| |
| |
verlos vanden wt-ganck: ende ten lesten wilden wesen heel natuere, op dat te beter den soeten crevel sijn becomste soude moghen gheven. Eenen anderen daer ontrent, vraechden waerom dat diesghelijckx niet en wilden wesen heel ghehemelte oft tonghe, om te beter de smaken vande spijsen te incorporeren? Antwoorden, dat eten voor de Boeren was, maer drincken voor de Edelmans: oft hy wilde segghen, dat dusdanighe rouwe persoonen meer grove spijsen van doen hadden tot onder-houdt van hunnen daghelijckschen arbeyt, dan andere die van subtijlder stoffe en van minder verteren sijn. Maer dit slaen ick ten eersten af, ende segge dat wy niet en spreken van vele oft alleenelijck t'eten, maer van lacker, delicaet ende lieffelijck t'eten: soo dan die soude willen segghen dat wy botte slempers waren, ick soude segghen, dat sy beest-achtighe Cummerianen waeren. Nu wel aen, ick wil mijn propost cort maecken, het can alsoo wel te lanck wesen als te cort, ick hebbe vast gevoelen van V. L. mijn reden wel voorstaen sullen, ende claerlijck te kennen gheven datmen met ons ingaende dinghen niet en behoort te gecken: welck van niemandt beter bevroeyt en can worden, dan
| |
| |
van de ghene, die het curieuselijck sullen willen ondersoecken. Kockt dan en smockt allegader, jeghelijck om t'beste, jeghelijck op sijn maniere: ick sal ondertusschen ligghen luymen, wie van V. L. mijn trecken best naervolghen sal, ende daer sal ick my altemets by te gast laten vinden.
Vaert Wel.
V. L. Al-te-saemen Ootmoedighen Dienaer
M. Anthonivs Magirvs.
|
|
Auteursrechtvrij