Spieghel historiael. Deel 3. Partie III en IV (1863)

Spieghel historiael. Deel 3. Partie III en IV

(1863)–Jacob van Maerlant, Philip Utenbroecke, Lodewijk van Velthem– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende



[pagina 402]
IV partie. V boek. (FragmentGa naar voetnoot1)). Ga naar margenoot+Ga naar margenoot+ Een goet leven al haren tijtGa naar voetnoot2). Doe Cenomamius in dat abijt Hadde geweist wel een jaer, So dedem menighe pine zwaer 5[regelnummer] Die quade gheest; want hi Was hem gherne altoes bi, Om dat hi hadde, haddi gemoghen, Gherne yewer in bedroghen. Hi dreghedenne snachts menichwerven 10[regelnummer] Ende seide, hine dade gene bedervenGa naar voetnoot3), Hine soude daer niet moghen bliven, Hi soudene van danen verdriven. Alse dit langhe hadde geduurt, Ende hijt dicke hadde sere besuurt, 15[regelnummer] So liep hi altoes ter bede; Ende als hi yet anders dede, So was hi hem altoes jegen, Als die gene altoes pleghen Die dandre gherne verdriven, 20[regelnummer] Hoe dat sine moghen ontliven. Nu geviel up ene ure, Daer hi jegen die quade figure Sat ende street met worden, Dat hi ene stemme secgen horde: 25[regelnummer] ‘Di sout gedinken vort, hoet gaet, Een vers dat in den zouter staet: “Deus, in nomine tuo salvum me fac.”’ Doe die stemme dit verskin sprac, Horet die gene ende seit altenen, 30[regelnummer] Alsene die viant wilde ontspenen; Ende altoes als hi dit seide, Sone was daer geen langer beide, Die duvel en vlo van hem daer; Ende hi was gewapent oec, vorwaer, 35[regelnummer] Met desen worden in diere gedane, Als of hi hadde enen hellem aneGa naar voetnoot4).
[pagina 403]
Doe die duvel dat gesach, Dat hier ane so grote cracht lach, Ende hi so wel den versekine 40[regelnummer] Getrauwede, seide hi dit in scine: ‘O zot, dat wi di in scerne Hebben geleert, secghestu so gherne! Hets wel gedaen! sech dese word, Die du van ons heves gehort; 45[regelnummer] Wi bidden di, hout di daer an!’ Doe dit horde ghene goede man, Twifeldi sere wat hi mochte Hier mede doen, want hi dochte Dat niet goet was dat hi seide. 50[regelnummer] Hine was geen clerc, maer in simpelheide Ga naar margenoot+ Was hi sere; daer omme hi peinsde, Oftie duvel dit yet veinsde. Doe vraghedi enen clerc na desen, Wat dit versekin mochte wesen: 55[regelnummer] Dit hordi ere stemmen tellen. Die clerc ginc hem dat vers spellen, Wat in Dietsch te secgne ware, Entie broeder leerde daer nare Den psallem vort altemale, 60[regelnummer] So dat hine conde wale, Ende hier mede warti bewacht Vanden viant, diere dicke jegen vacht. In enen winter up ene nacht Na die vigilien so worden bedacht 65[regelnummer] Some die broedere, datsi daer naer Met kersen bleven lesende daer, Ende dese bleef in den cloester allene In sine bedinghe algemene. Ende doe hi sat ende bat, 70[regelnummer] Hordi ene stemme ter stat Vanden hemele neder geweghet. -‘Die goede liede,’ heift soe geseghet, ‘Die du sies in die capelle daren, Dat sijn Gods martelaren.’ 75[regelnummer] Int selve jaer recht na desen Dochte den genen inden cloester wesen So menich duvel up ene tijt, Datsi aldie werelt wijt Mochten vervullen, ende dese quadijen 80[regelnummer] Hadden ommeringhet met haere partijen Alden cloester in deser maniere, Als of sine souden destrueren sciere. Ende als die gene dit gesach, Sprac hi: ‘God! wat dit wesen mach, 85[regelnummer] Ende wie mach deser vresen ontgaen!’ Doe hordi ene stemme zaen, Die seide: ‘Die in omoedichede Wille leeden sijn leven mede, Hi wart verlost van alre pine.’ 90[regelnummer] Niet langhe daer na sachi in scine Ene clareit so groot comen, Dat hi des gelijcs niet heift vernomen. Maer doe die duvle die clarede Vernamen, vloen si alle mede. 95[regelnummer] In dese clareit quamen scaren Van helighen santen menich gevaren, Ende ommeringheden die helighe stede, Daer die moneke woenden mede; Ende met deser heligher scarenGa naar margenoot+ 100[regelnummer] Quam onse zoete Vrouwe gevaren. Doe dese broeder dit hadde gesien, Sprac hi them selven mettien: ‘O goede God! waer gaet onse Vrouwe, Onse vorsprekerse, onse getrouwe, 105[regelnummer] Behoudersse der werelt gemene?’ Onse Vrouwe andworde na tghene: ‘Ic come te hulpen derre stat, Die mijns heift te doene ghehat. Ic come der armer abdijen 110[regelnummer] Te hulpen met miere partien, Ende andre goede aerme steden Bescermic dicke van haere onvreden. Die mijns behoeven ende mi getrauwen, Die comic nu aldus bescauwen.’ 115[regelnummer] Ende recht na dese worde Die gene ne sach no ne horde Van ghere clareit, die hi sach te voren: Aldus so haddise al verloren. Die vijfte bouc ent hier mede. 120[regelnummer] Den sesten souckic hier nu ter stede, Ende gherne soude vulmaken na desen. Maria! nu moeti mijn hulpe wesen!	voetnoot1) Dit fragment, met het volgende, behelzende het slot van het Vijfde Boek en den aanhef van het Zesde (zie vs. 119 vlg.), is vervat in een blad perkament, aan beide zijden met twee kolommen beschreven. Het werd door Hoffmann von Fallersleben in de Bibliotheek te Breslau gevonden, en door hem medegedeeld in de Nieuwe Werken van de Maatsch. der Ned. Lett., I. ii. bl. 253-270. Ten onregte zegt hij (bl. 254), dat de dichter in dit Vijfde Boek eene andere bron gebruikte dan Vinc. De inhoud van het fragment wordt bij Vinc. op de door ons aangeduide plaats gevonden. margenoot+ Vinc. B. XXX. c. 12. margenoot+ a. voetnoot2) Het fragment behelst een gedeelte der geschiedenis van een jongeling, die, na vele boetedoeningen en aanhoudenden strijd tegen den Booze, zich met twee zijner gezellen in eene abdij van de orde der Cisterciënsers begaf. ‘Daar’ (zoo luidde waarschijnlijk het voorafgaande vers), ‘daar leidden zij een goet leven al haren tijt.’ In den naam van den jongeling heeft onze vertaler zich vergist. Vinc. heeft (c. 11): quidam Cenomannensis, nomine Christianus, iuvenis. - Uit het vervolg blijkt, dat men zóó behoort te interpungeren, en dat de jongeling werkelijk Christianus heette. Door Cenomannensis, dat Velthem als den eigennaam opvatte, wordt aangeduid dat hij afkomstig was van de stad Le Mans, die in 't Latijn Cenomani heet. voetnoot3) Vinc. (spiritus maligni) in vanum illum laborare dicebant. voetnoot4) Vs. 28-36. Vinc. Quod audiens ille retinuit, et ad omnes tentationes diaboli semper postea de illo versiculo tamquam clypeo se munivit. margenoot+ b. margenoot+ c.

Vorige Volgende