Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen (1873)

Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen

(1873)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Naar het te Wissen gevonden handschrift

Vorige Volgende


Nisus en Euryalus. (Virg. Aen. IX. 176-445). Ga naar margenoot+Nisus, een ridder goet ende stout, 10830[regelnummer] Had een poerte in syn ghewout; Van Troyen was hy gheboren. Syn vader was, na dat wyt horen, Een, hiet Hyrtacus die snelle. Eurialus was syn gheselle; 10835[regelnummer] Nie en was scoenre jonghelinc, Tien tyde, dat hem uyt ghinc
[pagina 346]
Die granen van synen baerde. Elc mynden den anderen so haerde, Dat ic niet en can ghetellen 10840[regelnummer] Meerre mynne van tween ghesellen. Nisus sprac: ‘Sie, lieve compaen! Waer die Ruseliene saen Werden so droncken van wyne, Sy sullen slapen als swyne, 10845[regelnummer] Nu begheert dit volc seer Te seinden om onsen heer, Te vernemen, waer dat hy nam eynde, Want hy ons genen bade en seynde. Onder den berch doer dat wout, 10850[regelnummer] Waen ic wel, syn wy so bout, Vinden wy passagie ofte pat, Die ons te Pallante totter stat Leit, tot Eneas onsen heer. Eurialus sprac: ‘Nummermeer 10855[regelnummer] En laet ic dy te enegher noot; Want bleefstu, lieve vrient, daer doot, So waer my beter, dat icker bleve.’ ‘Neen,’ sprac Nisus, ‘lieve neve! Dyn moeder soude haer ontlyven, 10860[regelnummer] Die te Achistes niet woude blyven.’ ‘Wattan!’ sprac Eurialus, ‘Du en laets my niet aldus, Ic wil ommer mitty varen, So haesten wy dan sonder sparen.’ 10865[regelnummer] Dit was in den selven tyde, Dat aver al die werlt wyde Dmeeste deel sliep vanden lieden. Sy quamen, aldaer hem berieden Alle die heren vander stat, 10870[regelnummer] Wien sy mochten bidden dat, Dat sy voeren totten Pallanten. Doe spraken daer totten sarianten Nisus ende Eurialus: ‘Wy hebben bespiet aldus: 10875[regelnummer] Die Ruseliene ende die Latyne Syn al droncken van den wyne; Wy sullen te bet doer hem lyden. Weet dat wy in cortten tyden
[pagina 347]
Eneas hier sullen bringhen, 10880[regelnummer] Tot onser vromen te desen dinghen. Wy kennen bossche ende ryviere; Ducke hebn wy ghevaen die diere Hier buten ende doert wout ghereden.’ Aleptus quam ende sprac ter steden, 10885[regelnummer] Een out man, was gheboren van Troyen; Die tranen liepen hem uyt van joyen. Hy custen se aen haren mont. Hy sprac: ‘Danc hebt nu ter stont, Ende ommermeer van uwen cueren, 10890[regelnummer] Dat ghy u lyf wilt aventueren. U sals dancken Eneas Ofte Aschanius, syt seker das.’ Ga naar margenoot+Oec swoer Aschanius: ‘By Iluse, by Assocratus, 10895[regelnummer] By Ganimedese, by Lamedoen, By Priamus, by synen doen, Brenct my weder mynen vader; Ic sal u gheven beidegader Twee coppen, die myn heer wan 10900[regelnummer] Op Arsba den stoutten man, Ende daertoe twee marc van goude; Twe nappen, die doer myns heren houde Dydo mynen vader gaf: Wynnen wy Turnus syn lant af, 10905[regelnummer] Heer Nisus! ic sal u syn paert Gheven, oec alsoe bewaert Mitten harnassche, als hy der op sat, Huden hier voer dese stat. Ende u, scoen Eurialus, 10910[regelnummer] Sal ic ontfaen in myn huys.’ Eurialus sprac: ‘Doet mynre moeder Ghelyc of ghy waert myn broeder; Haer beveele ic u, of ic wech vaer.’ Aschanius seid apenbaer: 10915[regelnummer] ‘Ic wil, dat al dit volc weet, Daer en sal gheen ghesceet Van ons tween niet syn een twint. Ghelyc of ic waer haer kynt, Wil ic se houden ommermeer, 10920[regelnummer] Ende doen haer alsulc groot eer,
[pagina 348]
Als oft myn moeder selve waer, Sonder alleen dat ic haer Niet en hiet vrouwe Creusa, Anders, ga hoe dat ga.’ 10925[regelnummer] Mettien nam hy syn goede sweert, Dat hy lief had ende weert, Mit eenre sceyde van elpsbene, Ende gaft Eurialus allene. Nesteus die stoutte, die vrie, 10930[regelnummer] Gaf Nisus een cuerie, Ghemaect van eens lewen huyt. Aleptus toech syn helm uyt Ende gaf hem oec saen den enen. Daer mocht men screyen ende wenen 10935[regelnummer] Die heren sien, als sy danen schieden. Sy ghinghen uyt ende quamen ten lieden, Die daer die sciltwachte daden. Van wyne saghen sy se verladen Ende vaste slapen by den viere. 10940[regelnummer] Nisus sprac ten andren schiere: ‘Gaewy totten vianden saen, Wy moghen se te stucken slaen, Die wy nu hier slapen sien; Nochtant willen wy in den bossche ontflien.’ 10945[regelnummer] Mittien toech hy uyt syn sweert. Namnetes, een coninc weert, Turnus uytvercoren swagher, Ende daertoe een wys waersagher, Lach ende sliep op enen calyt.Ga naar voetnoot1) 10950[regelnummer] Dien sloech Nisus daer ter tyt, Ende die ridders die hem by laghen,
[pagina 349]
Die hem qualicke besaghen, Ende daertoe vier knapen mede, Die daer laghen op die stede. 10955[regelnummer] Eurialus sloechter viere; Ghelyc twee hongherige diere Ghinghen sy die lude verteren; Daer en mocht hem niemant verweren. Sy hadder meer gheslaghen doot, 10960[regelnummer] Mer Nisus sprac: ‘Het is domheit groot; Het is by den daghe, gawy int wout.’ Eurialus dient hertte was stout, Nam enen helm, die ghinder lach, Die Messapus te draghen plach, 10965[regelnummer] Ga naar margenoot+Ende tyde te woude wert. Mittien quamen ter selver vaert, Doe sy schieden uytten tentten, Een deel ghevaren van Laurenten, Drie hondert wel in eenre scare. 10970[regelnummer] Volcens was hem leitsman dare; Hy versach se henen gaen. Te hem wert riep hy saen: ‘Ontbeit, ghy heren daer besyden! Segt waer ghy wilt henen tyden, 10975[regelnummer] Of wie ghy syt, eer ghy gaet voert.’ Ende sy en antworden niet een woert, Mer sy vloen te bossche wert. Die riddere volgden hem ter vaert, Mer sy ontliepen mit groter spoet 10980[regelnummer] Doer dat dicke wout te voet. Daer sinder stont Romen die stat, Daer en was doe wech noch pat. Nisus die was al ontgaen. Eurialus die wert al ontdaen, 10985[regelnummer] Want hi verloes al synen wech. Nisus riep lude: ‘Nu sech, Waer bistu, lieve gheselle, bleven? Ic vindy, of het cost my tleven.’ Nisus keerde danen hy quam. 10990[regelnummer] Mittien hoerde hy ende vernam Wynen iaghende haer ende daer.Ga naar voetnoot1)
[pagina 350]
Tierst dat hy syns wert ghewaer, Hilt hy syn hant ter mane wert. In syn hert wert hy vervaert, 10995[regelnummer] Ende riep: ‘Ghy moet my gonnen, Ghy die suster syt der sonnen, Te besien dat ic doe.’ Synen boghe haelden hy toe, Ende scoet daer enen baroen 11000[regelnummer] Onder hem, ende hiet Sulmoen, Dat hy van den ors vel. So deed hy daertoe also wel Enen anderen Ruselien. Niemant en conde ghesien, 11005[regelnummer] Wiet hem deet of wan het quam. Als Volchens dat vernam, Beiten hy ende trac syn sweert Ende liep te Eurialus wert, Ende seid: ‘Hier en duyt gheen scelden, 11010[regelnummer] Du moets alleen ontghelden Die doot van desen, vaer alst vaer.’ Doe Nisus des wert ghewaer, Woud hy hem niet langher decken. Hy riep: ‘Coemt te my, ghy recken. 11015[regelnummer] Hy en heeft niet misdaen, Ic wast diet deed, sonder waen; Ic heb der doot wel verdient.’ Aldus mynden hy synen vrient, Dien hy voer hem selven mynde. 11020[regelnummer] Mer Volchens, die hem niet en kende,Ga naar voetnoot1) Stac Eurialus te dien tyde Metten sweerde doer die syde. Doot viel hy voer Nisus oghen, Dies niet en mochte wel ghedoghen. 11025[regelnummer] Ghetaghens swerts, valle alst valle,
[pagina 351]
Liep hy doer die ander alle. Volchens sloech hy ende el engheen, Hy was die hem deed ween; Mer hy sloech saen na hem. 11030[regelnummer] Nisus seid: ‘Wolf, nu nem Den loen van mynen groten rouwe, Om dattu my hier doets scouwen Die doot van mynen lieven gheselle. Nu maect u stap in die helle. 11035[regelnummer] Ga naar margenoot+Wreecke ic hem, so en roecke ic niet, Wat myns lyfs daer na ghesciet.’ Volcens sloech hy daer tien tyden Ontwee beid syn syden. Daer verwan hy synen viant, 11040[regelnummer] Mer selven bleef hy daer al te hant.	margenoot+ f⁰. 265r. [tekstkritische noot]10871. Hs.: Dat hy voer t.P. [tekstkritische noot]10883. Hs.: Doer wout. - 87. Hs.: se ontbr. - 10913. Hs.: Haer ontbr. margenoot+ f⁰. 265v. [tekstkritische noot]10924. Hs.: hoet. - 28. Hs.: Gaf hy E. allene. - 35. Hs.: Die heren als sy danen scheyden. - 42. Hs.: te stucke. voetnoot1) Calyt bet. draagbed, Fr. châlit, It. cataletto, Lat. catalectus. Zie Diez, Wtb. I, 118. Vgl. Oudemans, Bijdrage; Brab. Y. II. 4041 en Troyen f⁰. 139v.: Levende sceen hy tot diere tyt, Men en setten op een calyt.... Dat calyt was herde rycke, Van yvoren ghemaect sekerlicke. Die stapelen waren wel besneden.... Gulden sponden aen die bancken. Die sponde was, als ict (Hs.: ic se) bekande, Van enen groten visschetande. [tekstkritische noot]10962. Hs.: diet. - 67. Hs.: scheyden. - 81. Hs.: stont ontbr. - 91. Hs.: iaghede. margenoot+ f⁰. 266r. voetnoot1) Aen. IX. 394: Audit equos, audit strepitus et signa sequentum. Het duistere woord wynen zal dus, als het in orde is, de onverklaarde woorden voor paard (wals, staf) met één vermeerderen. In Vad. Mus. III, 30 vinden wij herhaalde malen het woord wijnen, maar het verband verspreidt zoo weinig licht over de beteekenis, dat ik die plaatsen niet met deze durf vergelijken. [tekstkritische noot]11019. Hs.: Die hy. - 20. Hs.: Mer Nisus. voetnoot1) ib. 420: Saevit atrox Volcens,.......... ............ simul ense recluso Ibat in Euryalum. [tekstkritische noot]11029. Hs.: rouwen. - 34. Hs.: stat. - 48. Hs.: syn. margenoot+ f⁰. 266v.

Vorige Volgende