Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen (1873)

Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen

(1873)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Naar het te Wissen gevonden handschrift

Vorige Volgende


Sinon. (Virgilius, Aeneis II, 57-238). 9055[regelnummer] Ga naar margenoot+Mittien dat sy (d.i. de Trojanen) dus studeerden,Ga naar voetnoot1) Quamen vanden lande die hierden Ende brachten voer den coninc Ghevaen enen jonghelinc, Een Griec als ons die buecke orkonden, 9060[regelnummer] Syn hande op synen rugghe ghebonden, Die hem selven aventuerden Ende op syn lyf al willens kuerden.Ga naar voetnoot2) Te sterven, des was hy coen, Om die stat den Griecken te doen. 9065[regelnummer] Daer die hierden den ghenen brochten, Liepen sy hem besien al dat sy mochten Ende maecten daermede haren spot. Mer nu en is niemant so sot, Wilt hy hem daer aen keren, 9070[regelnummer] Hy en mach aen desen leren,
[pagina 298]
Wilt hy, van hoe fellen doen Dat sy noch syn, die Griffoen. Daer hy stont by die Troyene, Begonst hy hier ende daer te siene: 9075[regelnummer] ‘Wat borghe,’ sprac hy, ‘of wat lande Sal my houden voer die viande,Ga naar voetnoot1) Ofte wat sal myns ghescien? Ic en mocht in Griecken niet ontflien, Al woud men my laten gaen, 9080[regelnummer] Want men wilter my verslaen.’ Hem allen ontfarmden der talen Ende seiden: ‘Vrient, segt sonder hale Wanen dattu bist ghebaren, Waeromme du heves dyn lant verlaren.’ 9085[regelnummer] Mittien hy dese tale began: ‘Her coninc,’ sprac hy, ‘nu hoert my dan, Ic wil dy waer te weten doen. Myn naem die is Symeoen; Ic en lieghes niet; oec, wildyt horen, 9090[regelnummer] Ic ben van Griecken ghebaren; Al heft my daventuer ghemaect Onsalich, arm, katyf ende naect, Sy en maect my nummer loghenaer. Ghy hebt wel ghehoert die maer 9095[regelnummer] Van Palamedes, dien algader Die Griecken proeven voer verrader? Syn maech was ic herde naer. Myn vader senden my, dat is waer, Mit hem (hy en is gheen ryck man)
[pagina 299]
9100[regelnummer] Hier, doet orloghe yerst began. Die wile, dat hy coninc was Van den heer, syt seker das, Ga naar margenoot+Ic waen, dat ic som wile wael dede; Sy wetent noch som in der stede. 9105[regelnummer] Mer synt dat vals Ulixes Verraden bestont Palamedes, Ende icken in den wych verloes, Dreichden ic Ulixes altoes, Dat ic noch syn leven name, 9110[regelnummer] Waert dat ic te lande quame, Dit was myn begherte al. Hier af quam my tongheval. Doer dese dinc, doer desen nyt Quam Ulixes te mengher tyt, 9115[regelnummer] Ende had ghern ghemaect dat, Dat ic had ghewesen ghehat. Hem en was niet eer te moede sachte, Eer hyt mit Calcas volbrachte, Dat men my daer soud ontlyven. 9120[regelnummer] Mer wat helpt, ic en mach niet blyven, Ic moet doch sterven als een dief! Of ghy hebt die Griecken lief, Ende ghy nu wilt, so verslaet my! Ic waent Ulixes wille sy. 9125[regelnummer] Hier aen moegdy lieve doen Uwen neve Thelamoen.’ Alle die lude vraegden das, Hoet hier aen brocht Calcas, Dat hy hem was van quader gonst. 9130[regelnummer] Hy, die vroet was van Griexer const, Sprac bevende ghelyc den siecken: ‘Ducwille wouden die Griecken Troyen laten ende thuys varen, (Ic woude syt hadden ghedaen twaren!) 9135[regelnummer] Want sy waren strydens moede. Mer so letten se die vloede, Die storm ende oec die wynt. Oec gheviel hier een wonder synt: Doe dat pert volmaect was, 9140[regelnummer] Ghy moghet selven maercken das,
[pagina 300]
Was hier donderweder soe groot. Doer dese vrese, doer desen noot Was ghesent Euripulus Te Delphos in Apollinis bedehuus. 9145[regelnummer] Die bracht mare ende seid: “O wach! Ghelyc doe men in Aulis sach, Ende daer was Efegenia Ter doot gheslaghen herde na, Om te hebn den wynt goet, 9150[regelnummer] So mostet nu costen menschen bloet, Soud men te lande weder varen,” Dit deed menghen misbaren, Want elc man was in sorghen, Dat hy dweder moste borghen. 9155[regelnummer] Doe trac Ulixes voer die lude Calcas, ende seid: “Vrient, bedude Wien die Gade hebben willen.” (Men mocht den storm niet verstillen Mit niemande, dan mit mynen lyve.) 9160[regelnummer] Hy sweech der daghe tweewerf vyve, Eer hy my noemden, in dier ghebaer Alsoft hem leet te segghen waer. Hier om was groot hantgheslach Des doets, die hem elc ontsach. 9165[regelnummer] Doe men my noemden, waren sy ontgaen. Des daghes, doe men my soud verslaen, Ontscloep ic mit groter pyne Ende brac myne vingherlyne. Ic ontsloep saen in een broec. 9170[regelnummer] Des snachs was om my ghesoec, Mer sy mosten my verliesen: Ic decten my soe in den biesen. Daer in lie ic, dat ic lach, Ga naar margenoot+Tot ic se henen seilen sach. 9175[regelnummer] Nu ben ic in hopen niet, Dat my ommermeer ghesciet Te sien vader ofte maghe, Ofte kynder, die ic ghern saghe; Mer ic hebbe des groten vrucht, 9180[regelnummer] Dat sy se doer myne vlucht Ontlyven sullen alle gader. Nu bid ic dy, her coninc, vader!
[pagina 301]
Doer Hectors siele, dyns lieven kynts Doer al die ghene, die du myns, 9185[regelnummer] Ende doer waerheit ende doer trouwe, Dier ic, arme, luttel scouwe In die werlt overal, Ontfarmdy myns ongheval, Ende die doot, die Ulixes woude 9190[regelnummer] Dat ic mit recht ontgoude.’ Symeoen weenden als hy dus loech, Ende hy die Troyene bedroech. Alle baden sy voer syn lyf. Prian selven hiet den katyf 9195[regelnummer] Ontbinden voer syn man. Mit hoefschen woerden sprac hy en an: ‘Wie dattu bist, hets my al een; Verghet den rouwe ende den ween, Dattu Griecken heves verloren. 9200[regelnummer] Blyft mit ons ende latet my horen, Waer om dit pert ghemaect sy, Ende wat beduyt, des bid ic dy, Weder dattet syn gotlicheden, Of dat men der wil orloghen mede.’ 9205[regelnummer] Symeoen, die wel syn lesse Conste der verradenisse, Hief op syn hande in dien stonde, Die hem waren saen ontbonden, Totter sonnen ende seide: 9210[regelnummer] ‘Dat seg ic u by der gotlicheide Van der sonnen, die van den trone Al der werlt lichtet scone, Dat ic u sal segghen waer. Synt dat sy my groten vaer 9215[regelnummer] Daden, so waen icket sonder sonde Doen, dat ic haer sake oerconde, Die sy langhe hebn verholen. Want ic hem langhe ben ontscolen, Ende ic te Troyen ben ontfaen, 9220[regelnummer] Wil icket u al doen verstaen. Die Griecken hapen talre tyt,Ga naar voetnoot1)
[pagina 302]
Synt dat sy yerst hielden stryt, Seg ic, dat al te gader was Aen die Gadynne Pallas. 9225[regelnummer] Mer synt dat die vals Ulixes Ende die felle Dyomedes Begonsten dat felle doen, Dat sy dat Palladioen Mit haren onreynen handen 9230[regelnummer] Dorsten uytten heylighen lande Alsoe dorperlicke stelen, Worden wy vervloect in velen, Ende seg u in welcken saken: Synt sy begonsten die tentten naken,Ga naar voetnoot1) 9235[regelnummer] Dochten sy ons bernen ghereet, Wy saghen van haer lopen dat sweet, Sy verscudden scilt ende speer, Daert menich man sach in dat heer; Dit teyken toende Pallas. 9240[regelnummer] Mittien riep lude Calcas: Dat men voer aver die see! Men wonne Troyen nummermee, Sy en waren des selven bade, Dat sy die beelde van hare Gade 9245[regelnummer] Ga naar voetnoot2) Ten is om el niet twaren Dat sy nu syn wech ghevaren, Ga naar margenoot+Dan om te doen sulcke dinc; Ende als ghy mynst waent, her coninc! 9250[regelnummer] Sullen sy hier wesen tuwen scade. Dus hevet al Calcas beraden. Om dat verbolgen was Pallas, Soe riet hem dit mede Calcas,
[pagina 303]
Dat sy doer der Gradynne weerde 9255[regelnummer] Dese vorme van desen peerde Maecten, want sy haddens noot. Hy riet te makene soe groot, Dat ment mit gheenre behendichede Brenghen en soud in die stede, 9260[regelnummer] Dat men die stat, of men se sochte, Doer Pallas niet wynnen en mochte. Siet, haddy dit beelt tebroken, Het waer te seer op u ghewroken; Ghy hadt verloren lant ende stat, 9265[regelnummer] Mer des gan ic den Griecken bat. Had ghyt ghetoghen oec in die poert, Al Asien weder ende voert Waer dan u in hant ghegaen.’ By desen woerden sonder waen, 9270[regelnummer] Die wenende sprac Symeoen Voer menghen hoghen baroen, Wert ghewonnen gheen stat; Die Achilles niet en maecten mat, Noch alle die Griecken in tien jaren, 9275[regelnummer] Verwan hy alleen twaren. Noch ghescieden meerre wonder, Dat ty ic Calcas bysonder, Dat hyt mit toveryen dede. Daer sy stonden, die vander stede 9280[regelnummer] Ende daer mede Laocoen, Saghen sy comen van Tenedoen Twee serpenten ende niet mee Gheswommen al doer die see. Tierst dat sy te lande quamen, 9285[regelnummer] Vloe dat volc wech alte samen Beide blode ende coene. Sy coren uyt Laocoene. Twe kynder, die hy hadde weert, Bevlochten sy in haren steert 9290[regelnummer] Ende daden sy voer synen oghen.Ga naar voetnoot1)
[pagina 304]
Die vader en const niet ghedoghen; Hy soud hem in staden staen, Mer sy namen hem mede saen Ende verbeten hem oec doot. 9295[regelnummer] Al was syn hulpgheroep groot, Niemant en stont hem in staden, Want een yghelic ontsach hem van scaden. Ten yersten dat sy danen schieden, Wert daer tale van den lieden, 9300[regelnummer] Dat hy by dien vermoert wert, Omdat hy scieten dorst dat pert. Sy ghinghen ghemenelicke derwert Ende haeldent ter stede wert. Doet niet en mocht in die poert, 9305[regelnummer] Hebben sy den muer ghescoert. Dat selve stuc, dat wilen maecten Apollo, die welgheraecte, Ende Neptunus syn gheselle; Doe loech Ulixes die felle. 9310[regelnummer] Die vrouwen ende die joffrouwen Ghinghent te wonder aenscouwen, Dat grote pert, dat onghediede, Al vol starcker ghewapender lude. O wy! Troyen, holpt yet ghecroent, 9315[regelnummer] Hoe iamerlicke sydy ghehoent! Edele, stoutste orloghesliede, Hoe quaemt, dat u dat ghesciede? O wy, vermaerde Ylioen, Verraden heeft dy Symeoen!	margenoot+ f⁰. 220v. voetnoot1) nl. wat dat groote paard te beduiden had. voetnoot2) Men leze: Ende syn lyf al willens kuerden, d.i. en geheel vrijwillig zijn lichaam kwelde, zich mishandelde. Vgl. Aeneis II, 61: fidens animi, atque in utrumque paratus, Seu versare dolos, seu certae occumbere morti. Het ww. curen, dat ook voorkomt vs. 556 V., beteekent o.a. kwellen. Zie het artikel van Dr. de Vries over dit woord in T-. en Lettb., I, 160 vgg. [tekstkritische noot]9082. Hs.: halen. - 91. Hs.: gheraect. - 96. Hs.: proeven verrader. voetnoot1) Aen. II, 68: Heu, quae nunc tellus, inquit, quae me aequora possunt Accipere, aut quid iam misero mihi restat? De woorden van Maerlant drukken wel niet hetzelfde uit als deze verzen, maar zijn toch zonder fout. Houden bet. o.a. hoeden, b.v. Nat. Bl., XII, 1228. (een steen) Dar men in siet een ghevloghelt paert, Hi es goet in wighe en in tornoye, Hi hout die paerde van vernoye, Ende hi gheeft dapperheit ende moet. Enen voer die viande houden bet. dus: iemand tegen zijne vijanden beschermen. Vgl. Heelu 6067: Voert my ghevaen met di te lande, Ende hout mi voor mine viande. [tekstkritische noot]9103. Hs.: deede. - 8. Hs.: dreich ic. - 13. Hs.: Doer desen dinc. - 16. Hs.: ghehaet. - 23. Hs.: ghy nu weet. margenoot+ f⁰. 221r. [tekstkritische noot]9142. Hs.: doer dese noot. - 67. Hs.: Ontscloet. - 68. Hs.: mynen v. margenoot+ f⁰. 221v. [tekstkritische noot]9183. Hs.: dyns lieve kynts. - 89. Hs.: Ende die doot Ulixes woude. - 97. Hs.: alleen. - 9204. Hs.: meden. - 6. Hs.: Conste wacht der v. - 7. Hs.: sy hande. voetnoot1) Aen. 162: Omnis spes Danaum et coepti fiducia belli Palladis auxiliis semper stetit. Men leze dus: Der Griecken hope talre tyt,... Seg ic, dat algader was Aen die Gadynne Pallas. [tekstkritische noot]9230 Hs.: landen. - 33. Hs.: welcke. voetnoot1) Zy d.i. het beeld van Pallas, het Palladium. voetnoot2) Hier ontbreken een paar verzen: ib. 176: Extemplo tentanda fuga canit aequora Calchas; Nec posse Argolicas exscindi Pergama telis; Omina ni repetant Argis, numenque reducant Quod pelago et curvis secum avexere carinis. margenoot+ f⁰. 222r. [tekstkritische noot]9255. Hs.: vrome. - 58. Hs.: men ontbr. - 66. Hs.: hyt. - 81. Hs.: Saghen sy comen tenen doen. - 89. Hs.: steert ontbr. voetnoot1) daden d.i. doodden; ib. 213: Et primum parva duorum Corpora natorum serpens amplexus uterque Inplicat, et miseros morsu depascitur artus. [tekstkritische noot]9295. Hs.: hulpgheroepe. - 97. Hs.: van ontbr. - 9307. Hs.: die welgheraecten.

Vorige Volgende