Der naturen bloeme

(1998)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus


Vogels: Aquila- Cuculus Aquila es die haren sente augustijn seit te waren dat hi coninc es teuoren bouen alle vogle utevercoren 4785[regelnummer] dies uintmene ghecront ghescreuen an proie leit al sijn leuen so scarp siet hi dat hi ghedoghen mach metter sie uan sinen oghen dat int sonnescijn gheuesten mach 4790[regelnummer] des sietmen up meneghen dach dat hi gherne omme dit metten oghen in de sonne sit de haren plecht seit augustijn alse sine jonc .i. deel groot sijn 4795[regelnummer] dat hise metten clawen up heft ende wie so dan die sonne beseft die dan ebben so starke oghen dat si die sonne conen ghedoghen naturliker te scouwene ghinder 4800[regelnummer] die houti ouer sine edele kinder ende die hem van der sonnen ueruard houti ouer eenen bastard ambrosius segt dat sulc spreect dat hi sinen bastard uersteect 4805[regelnummer] om dat hem uernoit ghinder te uoedene so uele kinder ende dat nes niet altoes sine sede maer het doet sine ghierechede ende om dat hi niet wille onturien 4810[regelnummer] de edeleit uan sire partien maer ambrosius segt ouer waer dat .i. uoghel es ende hetet fulsica nempt met hem die jonc uerdreuen ende uoet den sinen beneuen 4815[regelnummer] adelinus die meester sprect alse die haren van houden breect soeket hi ene fonteine cout ende uliechter up met ghewout bouen allen swerken segt hi 4820[regelnummer] dar der sonnen vier comt bj ende hem die donkereit van den ogen der sonnen hitte doet uerdroghen
[Folio 49r]
dan ualt hi neder met ghewout jn die diepe fonteine cout 4825[regelnummer] driewaruen ter seluer vard dan vlieghet hi te sinen neste ward te sinen ionghen die sijn so houd dat si te proien ebben ghewoud versieket es hi inder ghebare 4830[regelnummer] als of hi in enen rede ware hi wert ontplumet dan moeten voeden sine jonc ende broeden ontier ende hi uerionghet ghinder vp dit so merct gi quade kinder 4835[regelnummer] [wat u stomme beesten leeren die vader ende moeder gheneeren] noch seghet ons sente augustijn alse die harene sere houd sijn ende hem die bec werdet lang 4840[regelnummer] so doensi tenen stene ganc ende makene weder ende slipen haren bec so dat si gripen hare spise also der mede dat si heten na hare sede 4845[regelnummer] gherne maket hi oghe sinen nest jn sinen nest vintmene best den steen die echites heet om dat hi bi naturen weet dat hi te sinen ionghen es goet 4850[regelnummer] die haren es so wel ghemoet al heueti sere langhe gheuast dat hi node ontseghet ghenen gast maer heten mede al hare begheren ende ghebrect hem an sin uerteren 4855[regelnummer] sijn naeste gast moet betalen dat hem al dandre ontalen aristotilus die seghet dat hi .ij. ionghe te ebne pleghet nochtan dat hi iij eyere heuet 4860[regelnummer] maer dat .i. ey hi begheuet ende werpet och vte sinen neste doch segghen ons die beste datmen heuet te someghen stonden jn sinen nest iii jonghe vonden 4865[regelnummer] mar aristotilus die seghet dat hi bi naturen pleghet vte enen ionghe twee te bringhene dat es wonder mee jn plinius boeke staet 4870[regelnummer] dat hem no blexeme no donre ne scaet ende hem die rechter uoet es meest alsi sine jonc starc uerureescht so wil hi se van hem weren om dat si hem leren yneren 4875[regelnummer] ende sine proie niet ne nemen dus soude elke moeder hare kinder wenen [hare kinder van hem te jaghene ende hem leren te bedraghene met hars selues pine te waren] 4880[regelnummer] tusscen den hert ende den haren so es .i. strijd tallen tiden daren can metten uloghele striden ende verdrinket den hert metten slane dat hi achterward moet gane 4885[regelnummer] tote dat hine van der roetsen uerdriuet ende hine also somwile ontliuet
[Folio 49v]
dar die hert werpt weder mul ende doet den aren sine oghen uul ende tusschen den aren enten drake 4890[regelnummer] sones van vreden ghene sake die haren slatene ende uliet ende mach die drake uerknopen yet met sinen starte sine ulerken dan so wreket hi hem wel der an 4895[regelnummer] dar hi in rotsen maket sin nest of te up bome dart hem dinket best comter drake toe of man ofte ander diere so uechti dan ende auonturt sijn leuen ghinder 4900[regelnummer] om te bescermene sine kinder ende goemse nacht ende dach tote dat hem elc gheneren mach vp sine scouderen hise oec set ende leerse ulieghen na sine wet 4905[regelnummer] alle edele uogle te waren ontsien ghemeenlike den aren ende des daghes dat sine sien wilsi qualike der proien plien van dien gherualke seit die glose 4910[regelnummer] doet den haren dicke nose ende hine uaet merket die gherualke bedieden wel die dorpar scalke [die hem niet ne wille keren onderdaen te sine haren heren 4915[regelnummer] ende haer heerscap quetsen ende jaghen des salse god der omme plaghen] plinius bescriuet ende bekende dat inder werelt noit hende eenrande aren ende groot sere 4920[regelnummer] bringhet ij eier ende nemmeere ende leecse in sinen nest so vaet hi dar hi toe comt best eist den ase ofte den vos die maecti van den liue los 4925[regelnummer] ende windt die eier in dat har ende laetse uor die sonne dar anders so ne broet hise niet ende alsi sine jonghe siet helpet hem tote dien daghen 4930[regelnummer] dat si hem seluen moghen beiaghen kiramidarium boec die seghet dat die aren ebne pleghet jn sine winbrauwen stene ii van den steen breken ontwe 4935[regelnummer] dat men in die blase draghet des arens bec alsi gewaghet diene onder sijn houet leghet stille nachts soudem dromen dat hi wille Erpia als adelinus cande 4940[regelnummer] es i uoghel van verren lande te strapidos inde wostine pleghen arpien te sine met ongre altoes uerladen cume machmense uersaden 4945[regelnummer] si ebben clawen crom ende wreet ente gripene ghereet
[Folio 50r]
tanscijn heueti na den man maer lettel dogheden der an [wien bediedet bet die arpie 4950[regelnummer] dan dien god vermaledie den woekerare die nacht ende dach gapet ende niet versaden mach al es hi ghelijc den man dar nes ghene menscheit an] 4955[regelnummer] arpia pleghet ne twifelets niet den eersten mensche die so siet wanderen inde wostine groot vermach soene so slatene doot alsoe te watre comt na dien 4960[regelnummer] dar soe hare seluen mach gesien ende soe siet dat soe heuet dot van anscijn hare ghenoet werd so droue ye lanc so meere om dat so doot heuet haren here 4965[regelnummer] ende so der omme selue doot bliuet ende emmer uort soe rouwe driuet somwile gheuallet horic lien dat men ghetempmet heuet arpien ende die oec spraken na den man 4970[regelnummer] mar gheen bescheet so nesser an Agotile dats bekent .j. uoghel van orient of in arabien alsmen seghet die .ij. eyer of iij. pleghet 4975[regelnummer] te bringhene ende es grot oec mede dese pleghet ene vremde sede hi sughet die gheete inder gebare als oft .j. oekin ware ende hets wonder dat mer of toghet 4980[regelnummer] want die gheet te hant uerdroget alse sughet agotile plinius die seghet noch mee dattet gheproeuet es ende bekent datter die ghete of werden blent 4985[regelnummer] Ardia in onse latijn mach in dutsch .i. eygher sijn ardia heetj alsmen ons seghet om dat hi oghe te ulieghene pleghet om dat dicke bouen swerken 4990[regelnummer] dar negheen tempeest mach werken jnt water es sine lijfnere enen scarpen bec heueti ter were sine jonc broet hi in bomen die hi nerenstelike can begomen 4995[regelnummer] experimentator die seghet dat hi den aren te hone pleghet want hine besmelt alsi can so roten sine uederen dan sulke sin wit ende sulke van scire wise 5000[regelnummer] mar die sciere sijn best uan prise van smaken best ende ghesont men vindet oec dat es ons cont
[Folio 50v]
jn onse lant in meneghe marsch vogle die hete lepelars 5005[regelnummer] die hare lijfnere souket mee dart sout smaket uan der zee die becke lanc ebben ende breed darmense lepelars om heet ende dits uan eighers ene maniere 5010[regelnummer] sijsijn den uisscen onghiere hare uleesch es argher dan der sciere smout van den eigher es specie diere alsmen seghet ieghen tvledersijn dart ander goet es ende fijn 5015[regelnummer] Anser dats die gans in latijn die some tam ende wilt sijn van wilden dat meeste deel sin schier wel na gheheel some suart ende some bont 5020[regelnummer] ende die ulieghen meest alle stont ende maken ulieghende hare scaren als oft yscreuen lettren waren ende ulieghen hem no oest no west also als hem die wint es best 5025[regelnummer] dat si ulieghens niet uergheten sonder allene alsi heten so pleghet hem des ulieghen luste so dat si selden ebben ruste mar huusganse die sijn swar 5030[regelnummer] si ulieghen selden hier of dar heten slapen dats hare leuen dats dat si node begheuen ysodorus seghet dat gheen dier can so nouwe yrieken den man 5035[regelnummer] hier bi segmen jn uele brieue datsi bi nachte rieken dieue jn roemschen geesten es bescreuen dat wilen die van sans bedreuen die romeine in sulker laghen 5040[regelnummer] dat sise in capitolien belaghen ende als die wachters sliepen bi nachte adsijd ywonnen almet crachte ne war dat die ganse uerhorden ende sise met roepene uerstorden 5045[regelnummer] [die der uiande worden gheware] dies hilt die stede vele jare hare ghedinkene der nare ende beleiden den tor met uare want roemsch uolc up ghenen dach 5050[regelnummer] elx iars te anebedene plach ene seluerine gans ende dar uoren te makene dans hier mede spotte ambrosius entie grote basilius 5055[regelnummer] ende segghen rome des es verdient dattu best der gans vrient alle dine gode sliepen die ganse wieken ende riepen des offerstu der gans up dien tiden 5060[regelnummer] ende du lates jupiterre bliuen want en adden si ghedaen ystolen waren sij ende yuaen die gode van dinen vianden dus sijn die gode wel wert scanden 5065[regelnummer] als men der ganse kint ynaket
[Folio 51r]
so wispelt soe ende gapet ende maket yblas onder die jonc clene van dier scare so wachter ene altoes om des arens vlucht 5070[regelnummer] want si ebben uor dien aren urucht ende si kennen in hare maniere des arens vlucht ende sine ghiere bet dan enech mensce mach de gans mach leuen meneghen dach 5075[regelnummer] witte ganse winnen meest andre minst ebic uerureest so node es die gans allene slute men de gans dat si clene noch dor dranke no dor ate 5080[regelnummer] lichtelic hare keert ter bate hare uleech es te uerduene quaet ende alse rein te comene staet so badet hare de gans der ieghen des so sietmen hare dicken pleghen 5085[regelnummer] men vindet ganse also groot dat si bi na sijn ghenoet des uoghels struus dat seggic iv dats inden berch van moniou ende inde nort side van europen 5090[regelnummer] cume mach si van swareit lopen Anas alsement ware waent ludet in onse dudes .i. hant die hie heuet ulogle ende als sconre dan die zoe es als 5095[regelnummer] ende omme den als den witten rinc riuieren mint hi voer andre dinc ende oec ne mach hi niet leuen hine si den watre beneuen wilde anden ebwi uerstaen 5100[regelnummer] teerst dat si uten doppe gaen si sijn so leuende ende so snel dat sij hem yneren wel al eist dathem die moeder ontuart ghesonder eist ten liue ward 5105[regelnummer] tvlesch van der wilder haent dan van der tammer ende men waent dat inden winter es beter ditte dant es in des somers hitte doch eist te uerduene swaer 5110[regelnummer] mar lichter dan die gans dats waer Accipiter hetet int latijn dat in dietsch .i. auec mach sijn een edel uoghel te uederspele tragher dan die ualke es uele 5115[regelnummer] mar scalker in sijn uanghen laeti sine uedren anghen so wert hi siec hout hise recht dan werti weder ysont echt als hi sine jonc siet 5120[regelnummer] dat si hem pinen te ulieghene hiet steect hise uten neste te waren Ende wille dat si em neren uaren rodene wil dat mens gheloue wie so hem ghenerd met roeue
[Folio 51v]
5125[regelnummer] dat hi sette sine sede buten alre ynadichede dies moeti horen ten ionxten daghe ons heren claghe sonder ynade plinius spreect die in leden 5130[regelnummer] euel dracht uan swareden dat hi hem te siedene raet van auec in olie rosaet ende hete hi sal hem elpen sine siecheit ystelpen 5135[regelnummer] Amraham es bekent .i. uoghel in orient dar aristotiles of secht dat hi up berghe broedens plegt so oghe dat altoes gheen man 5140[regelnummer] sine neste uinden can [sine jonc sijn selden uonden want hi uerjaghetse te ghenen stonden uan hoghen nederwart te dale eer si moghen ulieghen wale] 5145[regelnummer] gherne uolghen sj enen here om dat sii hare lijfnere an croingen nemen eist beeste of man die up die uelde bliuen dan ACantis als plinius seghet 5150[regelnummer] es .i. uoghel die des pleghet dat hi sine spise neemt int gras des ati die parde omme das ende alsi siet dat them wart al etende comt i pard 5155[regelnummer] so ulieti ende wrect hem dan met sulken dinghen als hi can dats dat hi ylijc niet den parde ende bespottet te sire onwarde hi ne mach hem doen ghene ander scade 5160[regelnummer] dus es bedied die felle quade die altoes quaet ende scande ende spot maect up sine uiande ende els niemen moghen scaden enen houeschen hordic raden 5165[regelnummer] sprec emmer dinen viant wel ende wes hem in doene fel behouden trouwe ende warede dit es edelre liede sede Absalon sprect plinius mede 5170[regelnummer] es i. uogel uander sede dat hi des roux eyer breect de uos pint hem dat hijd wrect den roec ende iaegt absalons jonghe ende absalon weder talre stonde 5175[regelnummer] plot ende bijd suos kinder so comen hem tulpen ghinder
[Folio 52r]
die rouc uecht up hem mede dits orloghe sonder urede jn dorne ynerd hem absalon 5180[regelnummer] des ati sesels doen want hi destele ende dorne uertert dar em die uoghel mede ynert Alauda es die leewerke die soete sinct alsic merke 5185[regelnummer] ende groet den dach alsi ontsprinct jndien tiden dat soe sinct selden eist int iaer sone sinct scijnt de sonne claer sonder allene alsoe uermut 5190[regelnummer] hare sanc es grot deduut ne waer so nes soe milde niet so sere soe bitende uogle ontsiet dat so hare eer den man laet uaen heer soe hem wert onderdaen 5195[regelnummer] want bi auonturen tewaren die machse laten uaren die sporeware ne lieter niet hoe seere soe claghede hare uerdriet Altion es i uoghelkin 5200[regelnummer] meere dan die mussce siin jn die zee es uele sijn ganc den als heuet .i. deel lanc ende es gheuedert scier ende wit alse purperin dat hem wel sit 5205[regelnummer] an uissce es al sijn beiach selden eist dat ment sien mach sonder int lanxte uan den jare jnden uorwinter es openbare broeden si hare jonc al 5210[regelnummer] hare neste sin ront als .i. bal diemen met genen ysere nochtan nemmermeer ybreken can negheen uogel sonder dit lesemen dat die winter besit 5215[regelnummer] sine eiere alsict bescreuen vant hare nest maect up der zee cant alse die zee meest risen begonnet dat mercmen om dat god jonnet desen uoghelkine allene 5220[regelnummer] vordeel sonderlanghe ghemene want ware dese gram also pleglet als altion sine eier leghet die zee werdet wel ymoet tote dat sine eier sijn uulbroet 5225[regelnummer] ende dats binnen vij. daghen ende vij. der na horic ghewaghen rust die see dar binnen sine ionc so beghinnen dat si hem yneren vor dan 5230[regelnummer] merct wat god desen uogle jan ja die scipliede in dat lant merken die daghe te hant ende stoken coenlike de zee alsoffet ware min no mee 5235[regelnummer] sente ambrosius bescrijft ons dit die van loghenen es onbesmit Ariofelon dat es .i. edel uoghel sijd ghewes
[Folio 52v]
dar men mede die reen uaet 5240[regelnummer] want soese teerst inde oghen slaet ende bijtse dan int houet doot hare uedren sin brun root lanc es sijn start bec ende beene meere dan andre uogle ghene 5245[regelnummer] een deel meere dan die aren starc ende snel es hi te waren bouen oghe in clare lucht dar es meest sine vlucht so oghe hi ulieghens pliet 5250[regelnummer] dat men arde selden siet lettel rusti up die erde bouen swerke uliechti sire uerde ende dan beeti hier neder ende proiet ende uliecht upward weder 5255[regelnummer] comt hem dar uoghel te ymoete dien groeti met felre groete dat werpti neder doet men can gesien clene no groet wie die dinc euet ydaen 5260[regelnummer] so saen so ontfart hi sonder waen selden sietmen dat es ware sonder die sien arde clare als mense uten neste nempt so werdsi metten man ytemt 5265[regelnummer] ende gheleerd proie te vane anders niet na minen wane sone ydursi onder den man ende so ytrouwe werden si dan dat sij sitten ongebonden 5270[regelnummer] vp .i. rec te menegher stonden Aues paradisi sin uogle met sconen plumen ende uloglen ende so scone alsmen spreect dat hem ghene uarwen ybrect 5275[regelnummer] om dese scone wise heet mense van den paradise hare luud es so soete diene horen moet met goeder moete dat die mensce dar bi mach keren 5280[regelnummer] herte ende sin te loue ons heren worder oec enech yuaen het soude screien sonder waen ontier het mochte ulien tote in egipten sin si ysien 5285[regelnummer] vp linus die grote flume ende els te ghere stede cume Oec sijn daer uogle ander wise die men heet uanden paradise omme dat men niet can uerstaen 5290[regelnummer] wanen si comen ende war si gaen als die tijd comt te waren lidensi dor tlant met scaren brun sinsi ende bleckende clar ende minder dan couwen dats war 5295[regelnummer] also groot alse ganse siin dandre ende van varwen fijn hier gaen ute uogle in a
[Folio 53r]
nu comt van der b. hir na Bubo dats hule of scuwt 5300[regelnummer] die dages rust ende nachts uliecht vut men uaet ander uogle mettien want sine steken dar sine sien experimentator wille weten dat si der duuen eier eten 5305[regelnummer] ratten hetensi ende muse si wonen in kerken ende in stenin huse dolie uten lampten si drinken ende smelter in ende doense stinken alse andre uogle up hare uechten 5310[regelnummer] can so hare uoete upwart rechten ende werpt de ghene diese mesgroten vpwart metten uoeten sere es hi van plumen uerladen traghe ende cranc es hi uan daden 5315[regelnummer] jn dat lichte comti node ende wandelt gerne onder doode Buteus lesemen van hem somen es van auex yslachte comen van plumen sward sonder lieghen 5320[regelnummer] traghe ende swar es hi int uliegen met proien onthouti sijn lijf die vati als .i. caytijf [slupende ende selden teregher stont uati uoghelkine ghesont] 5325[regelnummer] ende men segt in waren saken gheen uoghel es uan soeter smake Butorius alsic can lesen mach butor in dietsch wesen als ende been heueti lanc 5330[regelnummer] scarp bec ende stranc na derde sinsi plumen ydaen jn marassce willi gaen dar stati stille in der ghebare als of hi doet of steen ware 5335[regelnummer] ende heuet in ytrect sinen als als i. dief fel ende uals ende om uissce te gane dieri vele pleghet te uane al hi hem beuoelt int strec 5340[regelnummer] staet hi stille ende houd sinen bec die scarp es ter steke dan ende alsene waent ygripen die man steectine dar hine mach ynaken die auec die moet oec smaken 5345[regelnummer] somwile sine suare steke dar hine uaet onwiseleke pude geuenijnde diere heten si wel na hare manieren jn lentine maketi euen luud 5350[regelnummer] jn brouken dar hi staet int cruud met sinen becke int water clare als oft die donre ware sere wel riekensi te uiere heren spise eist want soes diere
[Folio 53v]
5355[regelnummer] medicinael es sijn smoud bedi eist dat de menege houd Bjstarda es .i. uogel te waren bi na so groot als die haren driewarf springhet hi sire wise 5360[regelnummer] heri mach vander herden risen crumbeckede es hi te waren ende gheclawet als die haren vlesch heten si mar hine pliet vliegende te proiene niet 5365[regelnummer] mar dari comet ende sine isellen dat si uermoghen dat willen si uellen ende etent thant ter stede cronien eten si oec mede hens gheen uoghe die bi ulesce leeft 5370[regelnummer] sonder hi die gras lief euet want si eten gras gemene ende hereweten alsi sijn cleene hetet gherne dese uoghel wit es hi up sinen ulogel 5375[regelnummer] ende vpten start mar anders te waren es hi gheplumet als die haren alst coren staet upt uelt groene broetire in na sinen doene sine swarede die doet 5380[regelnummer] dat hi up bome niet ne broet Botosia es enes uogels name de ghene die in alemanien quame jn beieren ofte in elsaten hi vondre gnoech utermaten 5385[regelnummer] alsi sullen noeten dese so loepet die hie alsict lese gapende ene lange stont ontier endem scumet de mont so comet de soe diet ontfaet 5390[regelnummer] dits hare naturen saet den leggen si eier sesse of .viii. ende aldus winnen si har geslachte vander grooter dat sijn fassane sijn si alsict vinde ende wane 5395[regelnummer] dus wonderlic es hare nature die es gegeuen desen creaturen buten brun ende binnen wit es hare ulesch ende smaket dit arde nar in der gebare 5400[regelnummer] als offet van partricen ware Barliades als ons seghet aristotiles dart ware an leghet sijn uogle die van oute comen entie wie bomganse nomen 5405[regelnummer] men seghet dat neuen der ze strome wassen erande bome die die ze velt an haren danc ende dan rotten si ouer lanc van diere vetheit bi naturen 5410[regelnummer] comen dese leuende creaturen ende hanghen metten becke ant out ontier dat si met ghewout hem seluen vanden oute breken dus horen wi somen boeken spreken 5415[regelnummer] oec vintmen lieden oric gewaghen gnoech die segghen dat si saghen dese uoghele ant out anghen hare plumekine manghen
[Folio 54r]
grau ende swart gemene 5420[regelnummer] ghemaket sijn si alse ganse cleene swart gheuoet als arde sijn si ons seget iacob van vitri dat bome neuer der ze staen dar si ane wassen sonder waen 5425[regelnummer] ende nanghen ande telghen niet alsmen an andre bomen siet mar metten becke anden tronc ende alsi neder uallen ionc sine comen ten watre saen. 5430[regelnummer] hare leuen es gedaen. de dau ent sap vanden bome. dar af wassen si als ict gome water ende gras es hare leuen terst dat si den boem begheuen 5435[regelnummer] men plachse tetene hier te voeren jnde vastinen als wijt horen mar de derde innocent verboet der werelt ommetrent jnde concilie van latrane 5440[regelnummer] dus esmens sculdech af te stane nemmer ne vindixs vander .b. nu hort vort namen vander .c. Caladris es .i. uogel wit ysidorus bescriuet ons dit 5445[regelnummer] sijn ulesch binnen dats waer dat maket donkere oghen claer sine nature es dusgedaen doemense tenen sieken gaen men mach bi hem weten al bloot 5450[regelnummer] sijn ontgaen iof sine doot willi vpten sieken niet sien sones der doot geen ontulien mar kert hi doghen upten man so mach hi genesen dan 5455[regelnummer] met sinen upsiene nemet hi mede den mensce alle siechede ende uliegeter mede in de lucht sijn ende uerbernetse int sonneschijn dese voghele als wijt horen 5460[regelnummer] hilden coninge hier te voeren ende men seghet dattene oec vant alexander in persen lant Cinamelgus seget solijn es .i. uogel die wil sijn 5465[regelnummer] jn arabia alre best jn oghen bomen maket hi sijn nest ront oghe ende vast van telghen dar canele an wast den nest mach niemen ilanghen 5470[regelnummer] mar lieden vanden lande ganghen ende scieter in gloiende scichte ende doense dan af vallen lichte dats om de specie daer dat nest. of gemaket es ende gheuest 5475[regelnummer] lettel mere danne musscen es dese uogel ende broedet in busscen
[Folio 54v]
maer sine ardinghe ende sijn leuen es hem an uisscen gegheuen Cignus dats in dietsch de swane 5480[regelnummer] al wit want na minen wane sone was man nie onder den dach die noint swarten swane sach sijn ulesch swart sine plumen wit naturlike pleghet hi dit 5485[regelnummer] dat hi uoer sine doot onlanghe merghet hem met soeten sanghe si ebben lieuelike ghebare alse de tijt comet vanden iare dat si noeten sullen na recht 5490[regelnummer] want elc omme den andren den als ulecht ende naden noetene als men mach micken purgeren si hem int water dicken jn sine ulogele es sine cracht ende gherne breti up die gracht. 5495[regelnummer] Cariste seget ons solijn. dat erande uoglen sijn. die uliegen moghen dor .i. uier dat hem de vlamme onghier noch an uederen noch an plume 5500[regelnummer] ghescaden mach ene scume Ciconia dats die odeuare. die metten becke maket nimare ende anders neuet hi luud no sanc dan dat hi maket metten becke geclanc 5505[regelnummer] men seghet dat si ionghe winnen na dien dat sijt int lant gescapen vinden dat beiach es groot of clene weder wijs sijn si alle ghemene ende alsi quaet weder voersiet 5510[regelnummer] hine begheuet de jonghe niet hi keret thouet inden wint ende bescermetse als diese mint alsi ouer die ze uaren so leeden de cranen de scaren 5515[regelnummer] ende si uechten te samene beede jeghen wat dat hem doet lede dit es iproeuet bi hem somen die ghewont ten neste comen. ambrosius ende basilius mede. 5520[regelnummer] segghen dit ouer warede so lief sijn si in tassalen hi moet metten liue betalen wi so dodet den odeuare want si serpente vertaren dare 5525[regelnummer] plinius die wil bekinnen dat si hare ionc sere minnen oec sijn de ionc der moeder goet want also langhe alsoese voet also langhe voetsise weder 5530[regelnummer] tharen nesten beiten si neder van iare te iare alst wel scijnt al heten si wormen gheuenijnt sine bliuer niet af dood padden heten si node dorde noot 5535[regelnummer] die crop vanden odeuare jofdie mage dats openbare seit plinius dats medicine
[Folio 55r]
jeghen de cracht van uenine jn wat lande dar si varen 5540[regelnummer] es menscen ombekent te waren alsi wech varen seit solijn jn wat ieghenoeden dat si sijn versamen si up .i. uelt ghemeene ende sine later achter negheene 5545[regelnummer] her si hare uart bestaen het ne ware ioffer enech ware gheuaen en uelt es in asia dart al versamet verre ende na die achter comen dat sietmen dicken 5550[regelnummer] dien so scoren si te sticken Coretes als plinius seghet dats .i. uogel die pleghet vpten rauen altoes te uechtene de rauen pijnt hem te uerrechtene 5555[regelnummer] jeghen hem nacht ende dach waer so elc vp andren mach rouet elc andren eiher iof ionghe hier toe es elc ghereet ten spronghe tusschen dese .ij. nes gheen vrede 5560[regelnummer] ende het dinke mi recht wesen de zede tusschen den leken enten papen noint ne saghet man so ghescapen 0dat si wel droeghen ouer een jc sach dat de pape green 5565[regelnummer] daer de .iiij. droegen den uichten ter kerken wart tere ghiften oec sagic lachen den leien dar de pape moeste screien Calandrius dats de calandre 5570[regelnummer] soete singet cume enege andre ende dits de redene twi si staen jn gaiolen vaste gheuaen nochtan dinket so uergheten al haren carkere ende hare mesual 5575[regelnummer] ende singet altoes inder ghebare joftare vancnesse al weelde ware ende conterfait der uoghelen sanc. altoes met hare kele clanc. bi desen uoglen machmen uerstaen. 5580[regelnummer] hem die met minnen es beuaen dat .i. swaer carkre es ende soete cume heuet hi enege moete om hiet te pensene dan omme sanc altoes met hare kele clanc 5585[regelnummer] der minnen karkre gheuet hi prijs ende dinket hem .i. paradijs Coruus dats de rauen ic wane al swart es dat hi heuet ane die zoe broedet. dan bringet hare eten 5590[regelnummer] die hie altoes sonder vergheten ons scriuet sente agustijn alse sine ionc ute comen sijn dat hise niet ne wille kinnen ontier ende si swarten beghinnen 5595[regelnummer] seuen daghe segghen de wise leuen si al sonder spise tote dat die swarte plumen ut gaen dan wilhise ouer sijn ontfaen ende gheuet hem dat hem bedarf 5600[regelnummer] dits gheproeuet menech warf ene auenture segghen liede
[Folio 55v]
dat in tiberius tiden gesciede die romes keiser was tien tiden dat got wilde de doot ouerliden 5605[regelnummer] eens rauens ionc quam iuallen hute enen torre orwi callen jn sijn of datment vp elt ende leeret spreken met iwelt so dat het telker morghenstonde 5610[regelnummer] tiberiuse groten begonde keiserlike ende bi namen darna dandre heren te samen germanicuse ende drususe mede dit was altoes des rauens sede 5615[regelnummer] ende dar toe uolc datter leet hier omme wart .i. van nide heet die den rauen tleuen nam als dit dus uoer die liede quam daden si dien man ontliuen 5620[regelnummer] entie manne metten wiuen daden des rauens hut vart alst hadde gesijn .i. prince wart die rauen bringet hut arde menegerande luut 5625[regelnummer] scuuuts eier heti bi daghe bi nachte doethem dander laghe ende nemet hem sine eier dan dits strijt die nie versceden can den uos mint hi bi naturen 5630[regelnummer] alswijt vinden in scripturen Cornix alsons toe es comen horen wi de craie nomen die sijn van srauens geslachte edele voghele aten si bi dage bi nachte 5635[regelnummer] si biten te sticken ende trecken alle voglen met crummen becken want si sijn hare viande ende somwile comter hem af scande want alsi hem te vele uolghen 5640[regelnummer] werter omme sulc verbolghen si uolghen haren iongen naer ende ebber omme groten vaer ende winnen hem dat hem bedarf lange stont ende menech warf 5645[regelnummer] ende alse de zoe de eier wacht voetse de hie dach ende nacht leert ghi liede van manieren jue kinder hier bi bestieren. leert ghi manne hue vrouwen 5650[regelnummer] telpene met goeder trouwen Cornica scriuet plinius es .i. groot uogel diemen dus nomet int lant van orient ghenen grooten uogel menne kent 5655[regelnummer] also alsmen de wareit weet met plumen so qualike ghecleet sine longre die es groot vet ende van bloede root groot alse de longre vander coe 5660[regelnummer] ende medicinael der toe Cuculus dats de cucuet ende hetet also om sinen luud
[Folio 56r]
want cuccuc es altoes sijn sanc ende daran nes gheen uerganc 5665[regelnummer] en traghe uogel ende ongestade den cleenen uogelkinen doet hi scade want sine lesse es hem gheuest hi leghet sine eier in haren nest dus broedet die bedrogne uogel 5670[regelnummer] dat ei onder sinen vloghel ende waent dat hem toe behort so dat die cuccuc comet uort die den uolgelkine es ombekent mar die dinc dar hine omme mint 5675[regelnummer] dats om dat hi wasset so sere ende so hetet die cuccuc meere dan eneghe drie vanden cleenen dit moet de moeder sumwille beweenen want so lange uolget so hem achter 5680[regelnummer] dattie scade entie lachter vp die moeder moet becraken dits de loen van sulker saken wach hem die den scalc verdraget want de scalc merket ende iaghet 5685[regelnummer] talre stont omme sijn vordeel mochtire an gewinnen geheel en appelkin het ware uerloren wat datmen hem dede te voeren men seghet dat die cuccuc pleget 5690[regelnummer] dat hi alden winter leghet jn sine plumen in olen bomen jofte in darde ende hi begomen so inden somer can dat hem gheen onger gaet an 5695[regelnummer] jnden winter mach ane gaen van sire spuwen als wijt verstaen wassen crekele die wi sien die int gras springens plien

Vorige Volgende

Der naturen bloeme

Vogels: Aquila- Cuculus

Over het gehele werk

titels