De verspeelde munt

[p. 63]

9

Als Beck de krant las moest het hardop gebeuren, anders drong de tekst niet tot hem door. Woorden van twee of meer lettergrepen werden met de vinger aangewezen of aangeslagen, al naar hun aard en uitwerking. Van tijd tot tijd duwde hij die vinger in zijn neus of zijn oor, om het gelezene nog eens langs zuiver lichamelijke weg in zich op te nemen; sommige vetgedrukte woorden stak hij zelfs letterlijk in zijn mond. Smaak, reuk en gehoor gaven hem blijkbaar meer genot of vertrouwen dan het gezicht. Anna had zich met geen enkele gewoonte van haar man ooit kunnen verzoenen, maar die van het lezen boezemde haar wel de grootste afkeer in, en bij iedere zin die hij met stemverheffing las steeg haar weerzin nog, stilzwijgend weliswaar maar niet minder uitgesproken.

Ze zaten, na de sluiting van de tuin, bijeen in de woonkamer van hun huis dat tussen wat struiken naast de ingang van Eurozoo lag. Het was een schilderachtig verzakte dienstwoning, blind aan de straatkant maar met een ruim uitzicht op de tuin. Anna had de gordijnen opengelaten en zag hoe de nachtwaker zijn ronde deed langs de verlaten kooien. De tralies glommen in het licht van de lantaarns boven de paden. Het was een vertrouwd gezicht, maar het maakte haar treurig en eenzaam. Ze kruiste haar armen onder haar borst en duwde die omhoog tot een weelderig kussen waarop eens toch het

[p. 64]

hoofd van Professor Adams, hoe nietig ook, zou komen te rusten. Haar man had het stadium bereikt waarin hij de woorden die hem bizonder bevielen begon te herkauwen. Ze hoorde hem tot driemaal toe in een pernicieuze tumor happen alvorens hem definitief door te slikken, en de filaria sanguinis bekwam hem zelfs zo goed dat hij er na zevenmaal proeven nog geen afstand van wilde doen. ‘Luister je wel?,’ vroeg hij telkens tussendoor, en ze knikte alsof, maar probeerde als in een kwade droom op smeltende benen de wagen met Professor Adams in te halen. Haar pogingen bleven vruchteloos, evenals in werkelijkheid, en telkens viel de deur achter de ontvoerde geleerde dicht. Haar schouder stond in brand, maar meer nog dan door de pijn werd ze gekweld door de gedachte dat de verraderlijke Archie Pelago haar had betast en verbonden. ‘We hebben hier vermoedelijk te doen met een uniek geval van elefantiasis,’ las Beck smakkend, ‘en men zou, als het niet zo tragisch was, een directeur van Eurozoo geen passender deformatie kunnen toewensen. Moge hij echter van tijdelijke, zeer tijdelijke aard zijn.’ Beck liet een vette boer ontsnappen en verzekerde dat wat hem betrof Adams' kwaal van eeuwige en zelfs zeer eeuwige aard mocht zijn. Hij loerde naar Anna, maar ze had hem blijkbaar niet verstaan, en hij verzwaarde eeuwig tot dodelijk.

Ze stond op en drukte haar gezicht en haar handen tegen de ruit. Het begon te regenen, de nachtwaker zette zijn kraag op en keek haar aan. Achterin de tuin hing

[p. 65]

een verlichte rechthoek, een raam van het laboratorium. ‘Ligt daar je minnaar?,’ fluisterde Beck in haar hals, en hij schaterde het uit, maar toen ze nog steeds niet antwoordde siste hij haar toe dat hij het opgeblazen zwijn persoonlijk zou slachten als ze het nog ooit opzocht. Hij trok de gordijnen met een ruk dicht en knoopte, een oude traditie volgend, zijn broek los, maar Anna wachtte de volledige onthulling niet af en vluchtte de kamer uit. In de keuken nam ze gedachteloos de ketel van het vuur en zette hem op tafel. Terwijl ze met haar vinger de loop van de warme tuit volgde kreeg het beeld van Professor Adams op de ijzeren tafel in het laboratorium gestalte. Mannen in witte jassen, waaronder de jas van Pelago die ze zelf gewassen had, bogen zich over hem heen en staken lange naalden in zijn buik. Zijn kleine ogen, want ze hadden hem niet verdoofd, keken hen even verachtend aan als Geier toen die geprobeerd had zijn verhitte haak in het vlees te slaan. Ze was er zich plotseling van bewust dat ze met haar liefde voor de geleerde man alleen stond in een wereld die het op zijn leven had gemunt. Ze liet de tuit voor wat hij was en sloop zachtjes maar vastbesloten het huis uit.

De nachtwaker met zijn gezicht dat altijd op onheil stond hield haar staande bij de lege berenkooi. Hij trappelde op de grond, om de tijdklok aan zijn ceintuur aan de gang te houden, een gepatenteerde helse machine die alleen wilde lopen als de drager het deed, en die moest of hij wilde of niet. ‘Het is afgelopen,’ zei hij somber, en

[p. 66]

hij richtte zijn kolossale staaflantaarn op de donkere hemel die niet op kon houden met regenen. Anna keek zwijgend toe hoe hij de trillende lichtbundel een langzame vlucht over de tuin liet maken, met onverwachte rustpozen in een verlaten hok of onder een eenzame boom. Ze meende hem te begrijpen. ‘Dat was Eurozoo,’ zei hij, doofde het licht even en zette toen, bij wijze van apotheose, haar borst in volle gloed. Het was een symbolisch lichtspel dat haar in al zijn kortheid nochtans duidelijk opwekte de ingeslagen weg te vervolgen. Een golf van tederheid overspoelde haar en liet haar herboren achter, maar juist toen ze met opgeheven gezicht het pad naar het laboratorium wilde inslaan kraakte het grint onder een vreemde voetstap. De nachtwaker trok haar terug in het donker en legde zijn hand op haar mond. Ze stonden tegen elkaar als twee verliefden, bij wie het beven alleen niet door hartstocht werd veroorzaakt maar door nimmer aflatende ijver, met de vorderingen van de tijdklok als doel. Toen de voetstappen vlakbij waren flitste de lantaarn aan, recht in het gezicht van de op niets verdachte Rex. Hij keek zo verschrikt als een verblinde haas, en scheen al evenmin bij machte zich te bewegen. Pas toen het licht zijn ogen losliet en langs zijn doorweekte jas en broek tot op zijn bemodderde schoenen zakte vroeg hij wie hem zo schaamteloos en zo regelrecht in strijd met het volkerenrecht bescheen. De nachtwaker verzocht hem een toontje lager te zingen en zich dan bekend te maken, maar de ander

[p. 67]

lachte honend en deed een dreigende stap naar voren. ‘Ik tel tot drie,’ zei de nachtwaker, en hij begon. Bij de tweede tel deed Rex een greep naar zijn binnenzak, misschien om zijn vulpen, het wapen van de journalist bij uitstek, tevoorschijn te halen, maar de nachtwaker was tot drie gekomen en diende hem met de staaflantaarn een slag op het hoofd toe. Rex zakte zuchtend ineen en lag even later als een vormeloze baal in de regen op de grond. ‘Noodweer,’ zei de nachtwaker, in het midden latend of hij de term in juridische dan wel in meteorologische zin gebruikte. Hij schudde zijn slachtoffer doelloos heen en weer, vroeg Anna toen het ene eind te nemen, nam zelf het andere, en zo droegen ze hem het leegstaande verblijf van het juist gestorven Baweanhert binnen, dat niet ver van Professor Adams in het laboratorium op de verklaring van zijn doodsoorzaak wachtte. Anna onthulde daar de identiteit van de getroffene, maar de nachtwaker veegde zijn handen af en zei dat met een insluiper korte metten moesten worden gemaakt, al was hij God zelf. Hij verschikte nog wat aan Rex, bescheen hem vluchtig en duwde Anna zachtjes voor zich uit naar buiten.

Voor het nijlpaardenhuis, waaruit een licht geklater en gesnuif klonk alsof er een oude heer in bad zat, vertelde ze hem het doel van haar late wandeling. Hij bracht haar tot aan het hek dat de grens tussen Eurozoo en de gemeente aangaf. ‘Verder gaat mijn terrein niet,’ zei hij neutraal, maar hij volgde gespannen haar blik langs de

[p. 68]

gevel van het laboratorium waarachter de perfide Pelago en zijn handlangers de rechten van de mens met voeten traden, ook al overschreed die mens in kwestie aan alle kanten de internationaal aangelegde maatstaven. Het ene verlichte raam had de hele bovenverdieping aangestoken, en af en toe streek de schaduw van een bewegende gedaante achter het glas over het brede toegangspad. ‘Je klok staat stil,’ zei Anna, glimlachend ondanks haar angst en bezorgdheid, en inderdaad vergat de nachtwaker te trappelen. Hij keek haar afwezig aan en haakte toen met een beslist gebaar het apparaat van zijn ceintuur los. ‘Tijd is geld,’ zei hij grimmig, en hij wierp de klok tegen de spijlen van het hek kapot. Anna keek bewonderend naar hem op. ‘Voorwaarts mars,’ zei de nachtwaker, en schouder aan schouder trokken zij de gemeentegrens over.