Vanden Slotelen

Dat eerste misbruyck.

¶ Daer hebben sy den edelen lieuen woorden Christi geuoert, daer hi tot Petro spreect. Mat.xvi.

[fol a2r]

ende .xviij. Wat ghi binden sult op aerden sal gebonden zijn inden hemel &cet. Wt desen woorden hebben sy dat woort, binden, ghenomen, ende daer toe bediedet ende getrocken dattet so vele heeten sal als gebieden ende verbieden, oft statuten ende geboden ouer dye christenheyt setten. Ende daer wt geuen sy den Paus die macht, ende beroemen hem dat hi macht heeft der Christenen zielen ende conscientien met statuten te binden, datmen hem moet daer in gehoorsaem zijn by verlies der salicheyt ende op die eewige verdoemenisse. Weder omme, wie hem daer in gehoorsaem is, die wert salich, sy hebben alle sproken der scriften van gehoorsaemheyt ende ongehoorsaemheyt hier toe getrocken, ende alle die werelt is met sulck een verkeerde bediedinge des woorts Christi verscrict ende waer doen wanen, tot datse eyndelic in een bocs hoorn geiaecht is, ende niet dan menschen leeringen heeft moeten lijden. Wel aen, sulc bedieden willen wij sien ende voor den rechterstoel Christi (dat is voor zijn eyghen woort) stellen ende die tegen malcander houden.

Ten eersten, lieue segt my doch, ist oeck wel ende recht gedaen datmen also een woordeken wt die woorden Christi trect, ende dien wt eyghen moetwille een sulcke glose ende verstant geeft dat ons behaecht, sonder aen te sien, oft metten text ende gheheelen sproke ouer een comt oft niet? Soudemen

[fol a2v]

Christo ende sinen woorde niet so vele eeren doen, datmen met alder trouwe ende vlijticheyt den gansen sproke van woorde te woorde voor hem name ende teghen malcander hielde, daermede men saghe oft oec die woorden lijden wilden, dat ick een woordeken, so ende so te verstane gedachte: Want hadden sy met sluymenden ende halfwakenden ogen den text mogen aensien, so hadde hem dat clare licht so geraect, dat sy die oghen hadden moeten opdoen ende wacker werden, ende also sien, dat, Binden, hier gheen sulcke glose lijden mochte dattet heeten soude statuten stellen. Mer nv si dat nyet gedaen hebben, mer alleen dit woort binden, gelijc als in eenen droom gehoort hebben, soe spreken zij oeck daer van, als een slaperich dronckaert, dien men vraecht oft hi thuys gaen wille, ende hi antwoort, ick wachs, meynende datment hem eens bringe

Want laet ons doch horen, In welcker scolen leertmen sulck latijn oft duytsch, dat binden, ghebieden oft statuten stellen sal heeten? Welcke moeder leert haer kint alsoe spreken? Van waer coemt dan onsen slotel beduyders dese glose, dat binden heet gebieden? Wat can men hier anders toe seggen dan datse come wt eygener moetwilligher dachtinge oft wt eenen droncken droom? Dat is so vele geseyt, datse Gods woort ende waerheit met haerder luegen verualschen, ende die christenen daer me-

[fol a3r]

de verleyden ende den Duuel dienen. Mer ick neme datter ergent een scole is daer men leere dat binden ghebieden heete, ende daer is erghent een nieuwe Italiaensche rotte sprake die alsoe spreke, Mer hoe sullen wij seker werden dat hier inde woorden Christi daeromme oec soe gesproken werde, dat binden gebieden heete, ende dat Christus meyninge ghewis also sy? Men moet emmers met clare scrift bewijsen dattet gewis also te verstaen is. Want na dat dese woorden haer eenich fundament ende hooftsteen is, daer op dat gansse Pausdom staet, so moetet met allen ghewis betoont zijn, dat binden niet anders heeten can dan statuten stellen.

Maectmen dat niet gewis, so mach een yegelick wel verstaen waer op dat Pausdom staet met zijnen almachtigen ghewelde, te weten op eenen onsekeren gront. Het staet ende gaet int duyster ende niet int licht, ten can oec self niet weten, waer het staet oft gaet, Ia tstaet op enckel luegenen, dat is vast. Want die onsekere dingen voor sekere leert, ende die lieden daer op leydet, die liecht ende verleyt daer mede effen so wel als die een openbare luegen liecht, bysonder in sulcke grote saken die dat eewich leuen ende steruen aengaen. Mer waer mede ende wanneer willen sy hare glose seker maken? Als die Duuel ten hemel vaert. Hier omme staet

[fol a3v]

dat Pausdom op enckel luegenen met sinen bintsloetelen, (ick soude seggen) blinde sloetelen.

Ten anderen, Dat is emmer gewis dat Christus in die bouengenoemde sproke van dat binden spreect daer die sonde gebonden oft behouden wert, gelijck als hi oeck spreect van dat ontbinden daer die sonde ontlost oft vergeuen wert, soe dat binden hier heeten moet, sonden binden, ende lossen heeten moet, sonden lossen, want hi emmers selue daer leert, hoemen onsen broeder, als hi sondicht vermanen, straffen ende beclaghen sal, ende als hy niet horen wil, als eenen heyden houden. &cet. als wi hier na breeder horen sullen. Nv is dat oeck ghewis dat sonden binden niet so vele zijn can als ghebieden, oft statuten maken, als die Papisten wtlegghen, want ghebieden ende statuten en zijn emmer dye sonde self niet, mer die sonde is yet dat teghen dat statuyt ende ghebot gedaen is. Hier en is gheen twijfel aen ende een yegelick man moet dit bekennen, daeromme en ist niet te lijden dat eenderhande woort als binden, effen gelijc heeten sal gebieden ende sonden behouden, dat een moet valsch ende onrecht zijn Tgeset oft statuyt en bindt gheen sonde, mer het ghebiedt toecomende sonden te mijden ende goet te doen, ende het is na natuerlike wijse voor dye sonden die noch niet en zijn. Mer die sloetel bindt voorgaende sonden die tegen tgeset ghedaen zijn, ende

[fol a4r]

hi is van noots wegen beyde na den ghesette ende na der sonden, dat alsoe des Paus binden ende Christus binden gelijck stracs deen teghen dander zijn, ende dat gheen dat ander in dese sproke verdragen can, dat een moet valsch zijn ende lieghen, dat en faelt niet.

Ten derden, soe is Christus binden daer toe gerecht dattet den sondaer vanden sonden verlossen wil, ende en soect met zijnen binden niet anders dan dat des sondaers conscientie vanden sonden vrij ende los werde, want daerom straft ende bindt hi den sondare, dat hi die sonde laten soude hem beteren ende mijden, ende sulck binden mach wel heeten, een losmakinghe ende hulpe vander sonde. Mer des Paeus binden is daer toe gerecht dattet dye onsculdighe conscientien vangen wil, ende niet los, mer gebonden hebben wil. Ende ten soect niet anders, dan hoe die conscientien bestrict ende haerder vrijheyt berooft werden, dat sulck binden wel heeten mach een gheuangenisse ende orsake totten sonden, als S. Paulus seyt totten Romey.vij. dat alle gesetten orsake geuen te sondighen. Alsoe is hier, meyn ick, een sterck groot machtich ondersceydt genoech, tusschen Christus ende des Paeus binden, datse emmer niet eenderhande mogen zijn, noch in eenderhande woorden gelijc verstaen werden, Christus binden gaet met enckel sonden ende sondaren omme, ende geeft

[fol a4v]

daer toe oorsake, datse duchdelic ende sonder sonde werden. Des Paus binden gaet met enckel heyligen ende gerechtigen omme, ende geeft daer mede oorsake datse tot sonden comen ende sondaren werden, want zijn statuten gaen, ouer alle goede ontschuldighe Christenen, Mer Christus slotelen gaen alleen ouer die sondaren onder die christenen. Aldus fijn comen des Paus slotelen met Christus slotelen ouer een.

Ten vierden, so dienen ende helpen Christus slotelen totten hemel ende eewighe leuen, want hi noemtse emmer selue slotelen des hemelrijcs, also datse den verstocten sondaren den hemel toe sluyten, mer den rouwenden sondaren den hemel op doen. Daer omme moet in die slotelen Christi zijn bloet, doot ende verrijsenisse verborgen ligghen, daer hi ons den hemel mede gheopent heeft, ende hi mede deelt also doer die slotelen den armen sondaer al dat hi doer zijn bloet verworuen heeft, ende der slotelen werck is een hooch godlic werck, dat die zielen van sonden ende doot tot ghenade ende leuen helpt, ende geeft hem die gherechticheit, sonder alle verdienste der wercken, alleen doer vergeuinge der sonden. Wat doen des Paus slotelen daer teghen? Sij gebieden ende stellen wtwendighe statuten. Lieue, wat helpen die selue doch teghen die sonde, doot ende helle? Hoe brengen sy een ziele totter ghenaden ende leuen? Hoe doen zij den armen sondaren den hemel op? Ia achter ouer. Wij

[fol a5r]

weten nv vast wel, dat oeck die wercken der thien geboden Gods niet salich noch gherechtich en maken, Mer alleen die ghenade Christi doer vergeuinge der sonden maect gherechtich ende salich, hoe soudent dan die wtwendighe statuten ende Pauselike wercken doen, van menschen geuonden, die nyet dan een dreck zijn tegen die wercken der .x. geboden?

Ten vijfsten, So en eyschen die slotelen Christi gheen werck, mer enckel gheloue, Want den bintslotel en is ymmer niet anders, noch en can yet anders zijn, dan een godlick dreyghen, daer mede hi die verstocte sondaren metter helle dreycht, ende den ontbindtslotel is niet anders, en can oec niet anders zijn, dan een godlijcke belofte, daer mede hi den veroetmoedichden sondare dat hemelrijck belooft. Nv weet een yegelick ymmer wel datmen dat godlic dreygen ende belouen met ghenen wercken volbrenghen can, mer men moetse alleene metten gheloue vaten sonder alle wercken, Want dreygen ende belouen en zijn gheen geboden, noch en seggen oeck niet, wat wij Gode doen sullen, mer thonen ons, wat God ons doen wille, ende leeren ons also Gods wercken ende niet onse wercken. Daer teghen leeren ons des Paus slotelen onse eyghen wercken, wat wij doen sullen, want zijn binden gheeft ons statuten, daer wij na doen sullen, als wij ghehoort hebben. Comense

[fol a5v]

nv niet fijn ouer een, Christus sloetelen ende des Paus sloetelen? die ghene leeren Gods wercken ende niet menschen wercken, dese leeren menschen wercken ende niet Gods wercken. Waeromme noemt die Paeus dan zijn sloetelen des hemels sloetelen, soe sy doch, noch totten hemel, noch totten gheloue, noch totter Christenheyt helpen? mer alleene wtwendige aertsche zeden stellen, sy souden aertsce sloetelen heeten, ia wanneer sy noch soe goet waren

Ten sesten, so spreect die Epistel totten Hebre. capit.xij. Dat die wtwendighe aertsche gesetten ende zeden niet profijtelick en zijn. Een herte (seyt sy) moet doer dye ghenade vast worden ende nyet doer die spijse die niet en veruordert die ghene die daer mede God dienen willen, als oec S. Paulus sulcke leeringen ende statuten alomme verbiedt ende verwerpt. Ende Christus spreect selue Luce .xvij. Dat rijcke Gods en comt niet met wtwendiger onderhoudinge, mer tis inwendich in v lieden. Hoe soude hi dan soe dol zijn, dat hi die sloetelen daer toe gaue, op datmen zijn rijck met wtwendigen ghebare binden soude. Hi soude gelijck wt zijnen rijcke verwerpen alle wtwendige gebaren, ende hi soude doch sloetelen daer toe geuen, ende beuelen met wtwendige ghebaren daer in te regieren, Want hi noemtse emmer selue des hemels sloetelen, die tot Gods rijck dienen, daer toe gheen wt-

[fol a6r]

wendich werck noch statuyt en helpt, als Christus seyt. Wederomme soe en can des Paus sloetel emmer anders niet doen dan binden, dat is, so sy seggen, wtwendige menschelike wercken gebieden Wat is dat nv anders geseyt, dan des Paus slotelen zijn wel des hemels sloetelen, mer sy en doen noch en connen anders niet doen, dan alleen dat geheel ende al totten hemel niet en helpt, oeck totten Christendom niet en helpt, mer veel meer dat van Christo selue ende zijnen Apostolen verdoemt, verboden ende wt zijnen rijcke verbannen is, dat moeten mi seltzame hemelsche sloetelen zijn.

Mer sulck een verkeertheyt comt alle daer wt, datmen Christum verloochent heeft, ende om datmen doer eygen wercken salich werden wil, op dat Christus emmers te vergheefs ghestoruen sy (als Paulus seyt) ende dat wij in onser eyghen gerechticheyt, bouen ende buyten der ghenaden heylich zijn. Daer omme moet ons den Paus statuten opbinden, die welcke als wij houden ende gehoorsaem zijn, so comen wi inden hemel, is dat niet, so varen wij inder hellen Alsoe betuyghen sy hier met haer eygen woorden, dat sy af ghesneden Christenen zijn, ende Christum met zijnder doot verloochenen, daer toe sy oec haer seluen bouen Christum verheffen. Want nae dat haren sloetel niet anders dan binden can, dat is gesetten stellen, ende hi soude doch een hemelsche sloe-

[fol a6v]

tel zijn, so ist van selfs claer, dat si ten hemel willen doer statuten ende wercken, als doer haers sloetels officie, dat heet emmer den rechten tegen Christ die onse salicheyt op onse wercken timmert doer zijn slotelen ende niet op Gods ghenade. Ende dat is die lieue vrucht deser hooger conste, dat binden, statuten geuen heet, te weten dat Christus daer mede verloochent wert ende dien hooft gruwel onser eyghen gerechticheyt daer mede opgerecht ende onderhouden wert.

Doch willen wij der saken helpen, ende den Papisten met eender glose dienen, dat sal die zijn. Ghelijc als Christus ende den Paus, tweederhande slotelen hebben, also zijn daer oec tweederhande hemelrijcken, daer sulcke tweederhande sloetelen toebehoren. Dat een hemelrijck is dat eewich leuen daer toe ons arme sondaren die slotelen Christi helpen doer vergeuinge der sonden, die ons Christus doer zijn doot ende niet doer onse wercken verworuen heeft, dit is Gods hemelrijcke. Dat ander hemelrijck is daer bouen inde lucht daer die duuelen regieren, als S. Paulus seyt, daer toe helpen des Paus slotelen zijn heyligen alleene die zijn banden ende statuten houden, want sulcken heyligen behoort sulc een hemel toe, ende sulck eenen hemel verdientmen met menschen statuten ende wercken. Alsoe zijn dan op beyde sijden enckel hemels slotelen, doch met groten on-

[fol a7r]

dersceyde als daer gheseyt is. Daer wt briescht oec den Paus in alle zijn bullen, dat hem niemant in sorgen zijnder zielen salicheyt en sette, met ongehoorsaem sinen sloetelen te wesen. Ende die helle is hier zeer heet. Mer wie sinen slotelen gehoorsaem is die is inden schoot der heyliger kercken ende salich hi en behoeft noch christum noch zijn slotelen daer toe

Ten seuenden. Ende tis waer, wanneer ons Christus metten slotelen niet meer hadde willen geuen, dan macht om wtwendige statuten ende gheboden te setten, so hadde hijse wel mogen behouden, die Christenheyt constese wel deruen, Want daer zijn, dye wereltlike ouerheyt, vader, moeder, here, vrouwe, vrienden, oude lieden. &cet. die ons wtwendichlick met statuten, regulen, zeden, ende gebaren rijckelick genoech besorgen connen, ende tis sonder noot, dat Christus hier toe slotelen geeft, want wat can des Paus slotel met sinen binden oft statuytstellen maken, dat dat verstant niet ghedencken, vaten ende oeck maken can, soe wel als zijn slotelen? soude nv Christus met zijnen slotelen der kercken niet hogers noch beters geuen, dan hi langhe te voren alle der weerelt doer dat verstant ghegeuen heeft, soe stonde onse ghelooue ende dye kercke selue daer toe, nyet op den steen des goddelics woordts, maer op menschen verstant. Ach dan stondese wel. Ende des Paeus kercke dye staet

[fol a7v]

sonder twijfel alsoe, want gelijck als zijn sloetel een versierde menschen glose is, also is oec die kercke die hy daer mede bindet. Ghelijck is gheerne by zijns ghelijcke.

Ten achtsten, so heeft die Christenheyt oec scade van sulcke spaus sloetelen, niet alleene die grote hooft scade ende verderffenisse dat Christus ghenade daer doer verloochent ende ghelastert wert, ende niet dan eygen gerechticheit daer mede opgerecht wert, mer oeck datse ouerscuddet ende verweldicht wert met daghelicsce nieuwe ontallike ende ondraghelike statuten, ende dat dye conscientien opt alderhoochste daer mede bedroeft ende verwerret werden, datter onder die sonne gheen elendigher volck, oec om dit stucs wille gheweest is noch zijn can. Nv weet men wel dat Christus zijn sloetelen niet tot scaden oft verderuen, oec niet tot bezwaringe noch onderdruckinge zijnder kercken ghegeuen heeft, mer om datse haer profijtelic ende nut zijn souden Ten souden oec niet der kercken noch des hemels sloetelen heeten mer des Paus sloetelen. Want die Paus ende die zijne hebben daer mede alle ghewelt ouer lichaem ende ziele, ouer goet ende eere ghecregen, die kercke en heeft niet dan beyde lichamelike ende geestelike scade daer af, ende sy is daer mede onder sulcke rasende tyrannen der zielen ghecomen.

[fol a8r]

Dat alle connen sy niet loochenen, het is doer haer bullen, boecken, scriften ende wercken so openbaer aen den dach, dat zij by den sloetelen dat lieue geloue noyt geleert, mer gheswegen hebben, ende met desen sproke Christus bloet ende Gods ghenade niet ghepresen noch gheleert, mer alleene des Paeus macht daer mede opgeblasen hebben, hoe hi binden can, ende hoemen hem gehoorsaem zijn moet in zijn statuten, dat hebben zij in gestampt, gebrouwen, ende ghedreuen sonder ophouden, tot datse zijn macht niet alleene bouen alle christenen, mer oec bouen alle wereltlike Keyseren, Coningen ende Vorsten, verheuen hebben, daer na oeck onder der aerden ouer die dooden int Vagheuier, ten laetsten oec inden hemel bouen die Enghelen, opt alderonbescaemste. Ende doen zij nyet vorder en consten, maecten zij vanden Paeus een God opter aerden, die een ghemengde god ende mensche ware, ende niet een puer mensche, daer wij op een ander tijt breeder af seggen willen, ende den crijsschers te crijsschen geuen. Want sulcke helsche ende duuelsche gruwelen en sullen (oft God wil) niet soe toeghedect werden als sy nv hopen ende meynen.

Also hebben wij, hoe trouwelic die vrome luden metter christenheyt ommegegaen zijn, dat sy wt den slotelampt een statuytstellen gemaect hebben, sy beduyden die woorden die van gods wercken

[fol a8v]

ende ghenade spreken op onse eygen wercken ende verdiensten. Dat natuerlick verstant, hoe blint ende ongelouich dattet is, moet doch bekennen, dat ghenade ende recht niet eenderhande en is, ende dat eenderhande woorden niet gelijc van ghenaden ende recht spreken, noch verstaen werden mogen Mer wie dat dede, dien hielde oec die werelt voor een bosewicht oft onsinnigen. Nv doen dese luden emmer sulcs hier in, daer toe niet in wereltliken saken daer het doch onlijdelic is, mer hier in gods woort ende Christus saken, ende doen dat also dattet Articulen des gheloofs moeten zijn, Wie dat niet en gelooft die moet een ketter zijn, aen der zielen eewelic verdoemt, ende aenden lijue tijdelic verbrant. Hoe souden die screyers rasen ende bleeten, wanneer sy ons ergent in een sulcke veruloecte helsche luegen grijpen consten, als wij haer hier nv gegrepen hebben.

Ten negenden. Mer laet ons gelijc setten dat binden so vele heeten mochte als statuten stellen, soe moet ontbinden wederomme so vele heeten als statuten wech nemen ende afdoen, want het zijn twee gelike machten tegen malcander, alle beyde van Christo inden seluen woorden gegeuen, ende het zijn beyde slotelen euen groot. Heeft nv den Paus oft zijne kercke gewelt te binden, dat is, gesetten te stellen, soe moet hi oec ghewelt hebben, ghesetten op te heffen, Want salmen dat binden op dat ghesedt

[fol b1r]

beduyden. Wel aen, so mach den Paus die .x. geboden Gods, die Euangelia ende dye gansse scrifte opheffen ende alle die werelt daer af ontbinden ende lossen. Can hi dat niet doen, soe en can hi oec noch binden noch geset geuen, want hi moet dat een soe wel connen doen als dat ander. Can hi niet een letter der scriften ontbinden ende opheffen, soe en can hi oec niet een letter tot statuten stellen.

Ende hi heeft dat oeck waerlick ghedaen, Met der daet heeft hi Christum, als bouen gheseyt is, wtgeroeyt ende verloochent, ende daer voren zijn gesetten ende wercken gestichtet, soe isser oec vele die daer leeren dat hi bouen die heylighe scrifte is, hy machse beduyden ende veranderen hoe hi wil, als hi dan oeck ghedaen heeft. Ende zijn heylich geestelick recht beroemt hem self, dat die heylighe scrift van hem heeft datse heylige scrifte heet ende datse by den christenen yet ghelde Want hadde hijse niet beuesticht, so en mochtse noch ghelden noch die heylige scrift zijn. Mer dies sal hem die Duuel seghenen, ende ic hope dat sulcke lastermulen nv een weynich gestopt zijn, hoe wel die somige noch kicken ende ghecken, want het heet. Verbum domini manet in eternum. Ende Christus Mathei .vij. Daer en sal niet een letter noch tijtelken vander wet vergaen, het moet alle ghescien. Ende ten andermael Iohan.viij. Die scrift en can niet gebroken werden.

[fol b1v]

Ende Luce.xxi. Hemel ende aerde vergaen, mer mijn woorden vergaen niet. Dat is den man die den Paus een grendel daer voor ghescoten heeft, dat hi nyet een letter noch tijtel vander scrift op sal connen heffen noch lossen. Daerom en sal hi oec niet een letter binden oft gebieden ouer die christenen.

Ia mocht ghi seggen. Hi mach zijn eyghen gesetten lossen, dat is waer, maer ten is niet ghenoech. Want den ontbindslotel en ware daer mede metten bindeslotel niet gelijc, mer gelijc als hi binden can, daer noch God noch yemant gebonden heeft ende daert alle vrij ende ongebonden is, soe moet hi oec ontbinden connen daer God noch nyemant ontbonden heeft, ende daert alle ghebonden is, Anders waren die twee machten niet euen groot, dat ware mi een slecht ontbinden, waer ic alleene dat ontbinden contste dat ick gebonden hadde, mer wat een ander gebonden hadde, dat en conste ic niet ontbinden, wat hilpe mi dan den ontbindeslotel? so ware ontbinden niet anders, dan dat ic af liete ende ophielde met mijnen binden, so en conste ick oec gheen ziele ontbinden die de Duuel ghebonden hadde, dat ware doch een onnut ontbindslotel. Mer Christus spreect hier dattet inden hemel ontbonden zijn sal, wat den ontbindslotel opter aerden ontbindt, daer geeft hi emmer die macht te ontbinden, oec dat een ander gebonden heeft, te weten oec

[fol b2r]

God selue inden hemel. Ende also doen oec Christus sloetelen, want sy ontbinden opter aerden dat voor God inden hemel gebonden is, als die woorden daer claer staen ende betuygen, Wat ghi ontbindt opter aerden, sal ontbonden zijn inden hemel. Het moeten beyde binden ende ontbinden gods woort zijn als wi horen sullen

Ende cort af, den Paeus moet Gods ghebot ende woort connen ontbinden, die gheen mensche als een mensche gebonden heeft, oft hi en moet oeck niet connen binden, daer God niet gebonden heeft, oft hi en sal certeyn die rechte sloetelen niet hebben. Die een moet daer neder liggen, oft God oft den Paus namelic, dat die Paus Gods woort opheffe oft ontbinde, oft God belet hem dat hy oec niet binden can, mer alle zijn gesetten moeten vallen. Want die twee machten zijn gelijc, ende die eene met die ander gegeuen. Die de eene niet heeft, die heeft gheene Waer blijft nv hier dat binderecht oft bindesloetel? het is water geworden, ende men mach dat tasten datse alle verualscers der scriften zijn, die daer seggen dat binden gheset stellen heet, ende dat Christus hier mede den Paus ende Bisscoppen macht ghegeuen heeft statuten te stellen. Want hi en can nyet een letter vander wet ontbinden (als bouen geseyt is) daerom en can hi oec niet eene binden.

Ten thienden. Laet ons hier alder eerst dye rechte conste horen, die wt desen binden volget.

[fol b2v]

Na dat nv binden geset stellen heet, so moet bandt ghewisselick een geset heeten. Ghebonden moet een vroom Christen heeten die hem met sulcke banden laet binden, dat is die des Paus banden ende gesetten houdt ende gehoorsaem is. Nv houdt die woorden tegen malcander Christus heet dien gebonden, die als een ongehoorsaem verbannet is, ende die zijn sonden behouden ende niet vergeuen zijn, als hi eenen Mat.xxij. heet handen ende voeten binden ende in die duysternisse wtwerpen. Maer los heet hi dyen, die van zijnen sonden ontbonden ende vrij is, ende dien si vergheuen zijn. Daer tegen seyt den Paus alsoe. Ghebonden is hi, die mijnen binden ghehoorsaem is ende die sal salich zijn, los is hi die van allen Gods gheboden ontsleghen ende vrij is, ende moet doch ongehoorsaem ende verdoemt zijn. Waer willet ghi nv wt? Christus spreect. Ghebonden zijn is verdoemt zijn, den Paus spreect. Ghebonden zijn is salich zijn. Ende si spreken alle beyde van eenderhande sproke ende woort int Euangelio. Ist niet een gelucsalige reyn dinck, alsmen die scrifte so fijn weet wt te leggen, daerse yuyst neen moet segghen, datse daer ia segget, ende datse slecht teghen haer seluen spreken ende vechten moet? danck moeten onse lieue Ionckeren hebben, die ons dat binden soe meesterlic wtgeleyt hebben.

Ende om dat wij effen daer op gecomen zijn dat

[fol b3r]

die Paus zijn eygen gheset ontbinden mach, moet ick vragen, lieue, wanneer heeft die Paus oyt zijn eygen gheset opgeheuen, daer hi die christenheyt so iammerlic mede geplaecht heeft? Wanneer is die ontbinde slotel oyt eens int ghebruyck ende werck geweest? Dat binden heeft hi wel altijt gedreuen. Ende die bindeslotel is int gebruyck ende werck gegaen dat hi gleystert. Mer die ontbindeslotel heeft geheel ledich gelegen, verroestet ende verdoruen. Waeromme voert den Paus dan twee slotelen in zijn wapenen, so hi den eenen doch nemmermeer en gebruyct? Die een soude emmer also wel int gebruyck gaen als die andere, want Christus heeftse beyde gegeuen om datse beyde int gebruyck gaen souden ende sine Christenen helpen, soe weetmen emmer wel dat den Paus ende die zijne cort af gheen van hare statuten noch gewoonten af geset oft ontbonden willen hebben, mer sy dringhen altijt voort metten binden, ende vermeerderen dagelics haer ghesetten, Waeromme dat?

Ey lieue, wanneer die ontbindeslotel inde gewoonheyt quame, ende die banden oft gesetten eensdeels ontsloege, dat mochte een beginsel, ende een quade inbrekinge wesen, om die ander ghesetten alle te lossen. Daer soude een stercke reformatie ouer die geestelike tyrannen gaen, daeromme ist beter datmen altijt binde ende niet en ontbinde, ende

[fol b3v]

datmen doch twee slotelen male, om den lieden den mont te smeeren, mer houde alleene vanden bindtslotel. Den ontbindtslotel soude te groot ongheluck aenbrengen, beyde gewelt, eere ende goet effen met so grote hooppen wech nemen, met welcken si die bindtslotel toedraecht. Dat sien wij oeck als nv voor oghen, hoe vast ende hart dat sy houden, datse geheel niet ontslaen oft toelaten willen, daer sy doch weten, datse met onrechte ende teghen God gebonden hebben, Den ontbindtslotel connen si niet vinden. Lieue, seggen si, Wijcken ende ruymen wij in een stuck soe moeten wij in meer stucken wijcken, dat en staet ons niet te doen, Duuel dat is sulcken groten here ende hoochgeleerden een cloecken raedt ende wijsen aenslach, die henlieden (alst wel te vermoeden is) machtichlick helpen sal. Sij en hebben waerlick den snoter niet. Mer wat sal Christus daer toe segghen, dat ghi zijn ontbindtslotelen zijnen Christenen eewichlick berooft hebt? Ach wat Christus Christus? dat zijn Lutersche bootsen. Wel aen, Condt ghy den ontbindtslotel niet vinden, soe wil ick hem met desen boexken soecken, ende also vinden, dat ghi noch bindtslotel noch ontbindtslotel behouden sult. Wat gheldet? want ick hoore segghen, datse beyde aen malcander gebonden zijn. Gecrijghen wij den eenen, soe hebben wijse beyde, Condt ghi binden, so connen wij ontbinden.

[fol b4r]

Ia segghen zij, Dye Paus ghebruyct den ontbintslotel oeck, als hi dispenseert oft orlof geeft ende zijn banden ende ghesetten achter laet (ick hadde schier gheseyt) om ghelt vercoopt. Wat salmen segghen? Heet dat ontbinden alsmen die banden des bindeslotels om ghelt vercoopt? Waeromme ontbindt hi dan niet oec om Gods wille, oft om dien noot der zielen wille? Ach dat zijn niet dan lutersche callinghen. Nichil ad propositum. Dat en dient hier op niet. Item waeromme is die ontbindeslotel niet so groot, als die bindeslotel? ende en bindt niet so verre, wijt ende breet, als die bindesloetel bindt? Want die bindeslotel gaet ouer die gansse christenheyt, hi en laet onder den ganssen hoop nemmermeer yet ontbinden, mer bindet altijt voort, ende houdt vast gebonden. Mer den ontbindsloetel helpt eenen oft twee wt sulcke banden, doch oec niet wt vrijer macht zijns ontbintofficien, mer wt voorbidden, middel ende cracht des groten gods Mammon, sonder welcken zijn ontbindtofficie gheheel doot ende niet ware Waeromme voert den Paus dan twee euen grote slotelen in zijn wapen, so hijse doch niet gelijc groot hebben noch lijden wil? hi soude allene den bintslotel dat velt laten vullen, ende dat ontbintslotelken nau een monkorlin laten zijn Ia hi soude den afgod Mammon in des seluen plecke voeren, ende een duuelscop daer by Also en mach dat arme ontbintslotelken

[fol b4v]

zijn officie niet ghebruycken, mer den bindeslotel helpen, ghelt ende gewelt vermeerderen, oft den bindeslotel voor hem alleene te luttel dede.