In en om de goudstad. Eerste bundel Hollands-Afrikaanse schetsen

[p. 65]

‘Happy Xmas’.

In de hoofdstraat van de buitenwijk heerst volle Kerstmisvreugde. Winkel aan winkel heeft zich gesierd met rode, blauwe en gele papiergierlandes, en in de vensters is alles wat 't oog van de kleinen bekoren kan, uitgestald. Er zijn driepennie poppen en apen en honden; maar ook grote olifanten en kamelen met beweegbare koppen, onophoudelik bewegend tot weewordens toe, en die kosten wel vijf pond 't stuk. En vóór die grote winkels lopen soms katten of tijgers, zo groot als mannen, op hun achterpoten met grote gele starende oogen rond, ogen die niets zien, in een kop, die voortdurend ronddraait, tot vermaak van de lieve jeugd, en soms ook tot vermaak van de grote mensen, die met een ‘wat vinden ze niet uit’, lachend willen voorbij gaan; maar toch nog even blijven kijken.

Uit de deuren kronkelt zich een eindeloze mensenslang. Dames met kinderen aan de hand, heren met pakjes, die plaatsmaken voor eene nieuwe menigte, zich naar binnen wringend door die nauwe doorgang.

Op 't smalle voetpad is bijna geen plaats meer. De straat is ook vol met wagens en karren, en slechts met moeite steekt men over, want ieder heeft wat te dragen en te verzorgen, wat niet breken of beschadigen mag.

Een vrouw met een kleine op de arm, en één aan de

[p. 66]

rok, wringt zich door de dichte mensenstroom. De kleine van vier jaar, blijft voor elke ruit staan, en praat over al 't moois. Zonder ophouden klinkt 't: ‘Kijk moeder, kijk toch moeder!’ Met moederlik geduld blijft de vrouw stil staan, en hoort die uitroepen aan. De kleine op haar arm, klapt in de handjes, en giert om al die kleurenpracht. 't Meisje gaat door met roepen over al 't moois, en de kleine ogen schitteren onder de blonde krullen.

De moeder is even blijven staan praten, met een kennis, die vraagt, hoe 't gaat. Ja, hoe 't gaat! Haar man verongelukt in de mijn - nog te kort aan 't werk om aanspraak te kunnen maken op ondersteuning - zelf met wassen de kost verdienen - nu hoef ik niets meer tezeggen.

Je kan 't zelf wel begrijpen.

De kennis, die met een paar kinderen met pakjes beladen is blijven staan, hoort dit alles geduldig aan en vraagt: ‘En nu ben je zeker uit om wat voor de kleinen te kopen, een goeie winkel, déze hier! Niet duur ook! Gelukkig Kerstfeest hoor!’

De vrouw hoort juist weer de kleine, die vraagt, wanneer moeder nu iets voor haar gaat kopen. Die andere kleine had zo'n mooie pop. Dáár stond er een, vlak voor 't raam

‘Ja, ja’, zei de moeder, ‘erg mooi, kijk maar, erg mooi!’

‘Zie eens, hoe groot is die daar in 't hoekje, en wat mooie schoentjes, en prachtige haren, en dan die jurk.... en om toch maar niet te denken, niet te voelen, wees die vrouw al 't moois in 't venster aan haar dochtertje.

Toen 't kind weer vroeg, of moeder nu niets ging kopen,

[p. 67]

zei ze, dat ze 't nu niet kon doen, misschien morgen wel vervolgde ze met een snik, wel wetende dat er op Kerstdag niets te koop was.

Meer in gedachten, dan met opzet trok ze de kleine met zich voort, ze moest oversteken, en op de hoek van de andere straat was een ‘bar’.

Juist toen ze 't kind, dat gestruikeld was, weer oprichtte, kwamen uit de open bar deur een paar ‘miners’. Ze waren in een echte ‘Christmas’ stemming, en hadden juist hun eerste dronk genomen.

‘Hallo’, zei de ene, ‘ben je gevallen kleintje? zeer gedaan? Nee? Wel dat is een zegen.’

De andere ‘miner’ had de baby een hand gegeven, en gevraagd hoe oud hij was. Hij vertelde, dat hij net zo'n kereltje thuis had. En wat had 't meisje nu voor haar ‘Xmas’ gehad? Niets? Wel dat was een schande!’

‘Kom, juffrouw, kom.’

‘En waar is je man?’

‘Dood? Een miner?’

Nee, z'n naam kenden ze niet, maar dat kwam er ook geen - op aan. Zijzelf wilde niets hebben; maar de kinderen, ja, die mochten ze wel iets geven’.

Tussen de twee mannen in, ging 't meisje de grote, grote speelgoedwinkel binnen, en toen ze er weer uitstapten, droeg ze een grote pop, en had de ene weldoener een vet konijn dat piepen kon, in de hand, en waarvoor de kleine vreselik bang was.

‘Hier juffrouw’ zei hij, hier is iets voor de ‘baby’. We zijn verd.... uit ons humeur, dat jij niets hebben

[p. 68]

wilt, maar een vrouw is nu eenmaal een vreemd schepsel. En nu gaan we nog even een kleine hartversterking nemen, en als je ons soms nodig hebt, dan zijn we klaar kom. Ik heet Jack, en mijn vriend heet George en we werken op de.....mijn!’

‘Happy Xmas!’

De twee mannen gaven haar de hand, zoenden de ‘baby’, streelden 't meisje over 't blonde hoofdje, en vertrokken na nogmaals 'n ‘Happy Xmas’ te hebben gewenst.

De vrouw stond nog als in een droom, toen de kleine zei: ‘Moeder, kijk mijn pop, kijk z'n schoentjes, mamma, dat was die pop, die U mij hebt aangewezen. Die man vroeg, welke ik wou hebben, en ik zei deze, want u zei, dat hij zo mooi was!’

De moeder met 't piepend konijntje onder de arm en de kleine aan de rok, sloeg 'n dwarsstraat in, naar haar armoedige kamer. Al wat ze had kunnen doen, was wat koekjes bakken, waarvan ze de kleinen nu wat gaf. Het meisje liep in verrukking heen en weer, haar niewe lieveling teder in de armen geklemd, alsof ze al jaren moedertje was geweest.

De moeder, zat stil naar die twee te kijken. ‘Baby’, had z'n vrees voor 't konijntje spoedig overwonnen, en solde er mee op de grond.

Op eens nam de moeder een portret uit een lade, en riep haar dochtertje.

‘Wie is dat’ vroeg ze.

‘Dat is vader’, zei de kleine meid onverschillig.

‘Ja, en als hij geleefd had, was je met hem uit gegaan,

[p. 69]

en hij zou ook een pop voor je gekocht hebben, nietwaar?’

‘Ja’, zei de kleine; ‘maar niet zo'n mooie’.

Zachtkens borg de vrouw 't portret weer in de lade, en bleef met 't hoofd in de handen geleund, naar de kinderen staren, die rustig zaten te spelen, gans onbewust van moeders smart.