Erfelijk belast

XIX.

Aldus verscheen November met zijn ontbladering; Allerheiligen, Allerzielendag met hun doodsklokken en hun gefluister over levensbroosheid, verwezing en graf. De nevelen floersden neer; de zwaluwen waren lang reeds henen; de wind blies in den schoorsteen met een geluid als menschenklacht. Droeg dat wel tot Otto's doffe stemming bij? O neen, enkel de tot melancholie-gestemden, de knagenden aan ingebeeld wee laten zich medesleepen, laten de natuur en haar elementen inwerken op hun gemoed. Maar wat geeft het den bepaald rampzalige, den tot stoffelijken ondergang gekomene, den ongeneesbare, den ter dood

[p. 214]

veroordeelde, of de zon schijnt of de hagel nederknettert? Oprecht verdriet huist in te hooge regionen, of ligt bedolven in te diepe poelen om op weer of winden acht te slaan.

Automatisch volbracht Otto zijn dagelijksche bezigheden, onverschillig thuiskomend op de lei lezend, wie om hem in zijn afwezigheid was geweest, onverschillig er heen trekkend. Het geratel van het rijtuig op de oneffen kasseisteenen wiegde hem eenigszins in rust, en de eerste najaarskilheid verstompte toch ietwat zijn schrijnend gevoel van ontbering en gemis. Hij verwachtte niets meer, hoopte niets meer; wenschen waren bij hem ingeslapen.

En echter op een avond kwam er iets, heel onvoorziens, iets dat hem wakker schudde, hem het verrassend bewijs gaf, dat het vuur niet dood was, enkel sluimerde onder de asch:

Een bode uit het stationsgebouw, of hij er spoedig heengaan wilde, dat madame D'Haeyer iets gekregen had.

Hij ijlde er naartoe, heel opwekking, een licht der hoop al spoedig weder in het hart ontstoken... Berenice, hij zou Berenice terugzien. Hij haakte naar dat oogenblik, hij vreesde het tevens.

Het was reeds beter met de kranke, toen hij aan-

[p. 215]

kwam, zijn hulp onnoodig. Uit een flauwte was ze tot bezinning gekomen. Het overbodige van zijn bezoek bracht hem in verlegenheid. Moest hij bij haar nog wat vertoeven, moest hij vertrekken in eens? Hij aarzelde. Berenice stond achter den rug der kranke, sprak deze zoete woorden toe, het hoofd gebogen, zeker ook uit blooheid.

Hij stelde ambtshalve een paar vragen, schreef een recept voor en nam toen hoed en stok.

Och neen, haar hart vermurwde zich. Zoo kon ze hem niet laten heengaan. Schoorvoetend volgde zij hem langs de donkere trap, die hij zoo dikwijls voor haar was opgeklommen.

In het ledig gebouw van de derde klas brandde achter 't loket nog een licht, daar zat steeds een bediende en waakte.

Zij ging hem thans vooraan naar de voordeur, doch aan den ingang van de wachtzaal voor de eerste-en-tweede klas bleef hij stokstil staan:

‘Berenice!’ zei hij. Er lag smeeking in den toon. Hij wees haar naar binnen en zij, onder de macht van zijn gebod, gehoorzaamde.

Hij draaide de pit der hanglamp omhoog. In eens was de ongezellig-naakte plaats hel verlicht.

‘Berenice, mondelings, zeg het mij mondelings,

[p. 216]

dat ik het niet alleen weet, maar ook hoor,’ sprak hij met tranen in de stem.

‘Wat kan ik u zeggen?’ uitte zij met moeite, handenwringend, wanhopig naar den ingang kijkend, als een dier in de klem, en toch zedelijk aan de plaats geboeid.

‘Gij hebt mij nooit liefgehad,’ verweet hij haar nu.

‘O!’ zei Berenice, met hare oogen in protest ten hemel.

Die kreet kwam uit het hart. Geen huichelarij kon hier bestaan.

Hij greep haar bij de hand, trok haar op de kussenbank. Lijdzaam zat ze naast hem neder in stil geween.

Toen werd hij stouter, legde een arm om haar middel en trok haar naar zich toe. Zacht weerde zij hem af, doch hij drukte haar al vaster en vaster aan zich.

‘Gij hebt mij nooit bemind,’ verweet hij haar weder, als had daar nog twijfel op bestaan, als had zij hem ooit van het tegendeel verzekerd en als ware zij een meineedige geweest.

‘Toch wel,’ nokte zij, ‘meer dan iemand, meer dan alles, doch niet met die genegenheid, welk gij vergt van mij.’

Een gesmoorde snik was zijn eenig antwoord.

[p. 217]

‘Berenice,’ hernam hij, haar steeds vasthoudend, die zich niet uit zijn knelling losworstelen wilde noch dorst, ‘Berenice, het zij dan zoo, wees met een anderen gelukkig, ik zal 't u niet benijden, nooit...’

‘Ik heb geen anderen lief,’ verklaarde zij met weemoed.

Dit scheen een troost, eene bemoediging:

‘Eén genade vraag ik van u,’ zei hij, op den smeektoon van een klein kind, ‘ééne, Berenice, zij ligt in uw macht, zult ge mij die lafenis weigeren, in naam onzer... vriendschap?’ voleindigde hij.

‘Als ik kan doen, wat ge eischt,’ zei ze talmend.

‘Ge kunt.’

‘Welnu?’ vroeg zij hem.

‘Sluit mij eenmaal aan uw hart, kus mij eens?’ bad hij, ‘een enkele maal, Berenice, eenmaal slechts.’

Zij dacht een oogwenk na:

‘Als ge mij dat niet wederdoet, dien kus niet wedergeeft?’ bedong ze vol onbestemde vrees.

‘Ik zweer het u,’ zei hij met heftigheid.

Zij draalde niet. Zij sloeg hare beide armen om zijn hals, prangde hem aan zich met innigheid en drukte hare lippen vast op zijn wang. Zij voelde de haartjes van zijn baard ruw daar tegen aan, de scherpte van zijn gesteven boord onder haar wang; zij rook

[p. 218]

een lichte lucht van lichaamslinnen... toen liet ze los zich van hem afwendend.

Hij hield woord, deed geen beweging meer om haar te grijpen; achterover lag hij een korte wijle:

‘O zalig oogenblik!’ murmelde hij, naar het plafond starend.

Zoo was de kus der scheiding geweest voor hem het hoogst genot, voor haar de eeuwige, onherroepelijke verwijdering...

‘Vaarwel,’ zei hij, haar de hand toestekend, waar zij de hare in legde. Diep was zij aangedaan. Hare knieën knakten.

Toen de voordeur open was, blies de nachtwind in haar rok en joeg de panden van zijn jas omhoog. Instinctmatig rechtte hij zijn kraag, eens bibberend.

Het was pikdonker daarbuiten, doch de hanglantaarn onder 't afdak verlichtte hen beiden met weifelschijn.

Hij nam den hoed af en groette haar; hij groette buigend, vormelijk als naar een vreemden mensch en zag haar daarbij aan, doordringend, met een soort van schuwen eerbied.

Dien groet, dien blik vergat ze nooit...

Den vier en twintigsten November: die datum

[p. 219]

stond, als met ijzeren letters op een zwarten grafsteen, voor immer in haar geheugen geprent...