Erfelijk belast

[p. 195]

XV.

‘Ben ik krankzinnig, ben ik nog volkomen bij mijn verstand?’ vroeg Otto zich meermalen op een dag af. Hij leefde in een verborgen, doch uitbundigen geluksroes, een exaltatie, van welke hij vroeger wel gelezen, maar geen ondervinding had. Was dàt de verliefdheid en onderging een ieder dat eenmaal in zijn leven? O het stond vol om jaren van ellende zonder morren te doorworstelen, het was een aanbidding van het uitverkoren wezen, die zich op het levenlooze uitstrekte, alles in een groote ziele-omarming omvattend. Wat scheen de natuur schoon om hem henen, de menschen goed, ten minste de vreemde menschen, want de stuursche verbolgenheid van tante Colette kruidde zijn min met het verhoogd opwekken van zijn kracht om tegen haar, en tegen heel de wereld op te staan, die hem zou dwarsboomen. Dat geestbesliste in hem breidde zich tot het stoffelijke uit: hij mat zijn lichaamssterkte aan den dynamometer, die altijd op zijn schrijftafel lag, en dien hij vroeger steeds met een soort van schroom raadpleegde en ontevreden wegwierp. Ja, zijn macht was beduidend aangegroeid, dat stelde hij vast met fier-

[p. 196]

heidsbesef. Gezondheid zou ook zijn deel worden, hangt het lichamelijke niet veel af van het zedelijke, en helpt de tevredenheid niet mede tot een harmonisch geheel?

Hij voelde dat alles meer dan hij het dacht, hij was te gelukkig om na te denken. Maakt de visch bespiegelingen op zijn lot, wanneer hij zich op opene plaatsen in den vijver vermeit in 't helle water, zijn levenselement? Denkt de roos aan haar heil, als zij haar bladeren ontplooit om den zonnestraal in haar binnenste toe te laten?

‘O Berenice, Berenice!’ murmelde hij, naar den hemel opziende, de armen boven zijn hoofd uitstrekkend.

Zij wist het nu, wat hij zelf lang niet geweten had. Hun liefde was voor elkander een geheim geweest. Hij had het haar in zijn vervoering wel verklikt, maar thans moest hij het kalm en duidelijk herhalen, haar schrijven wat hem op het hart lag, het hart, zijn hart, dat hij zoo trouw, zoo groot, zoo eerlijk voelde. Nu reeds? Neen, hij kon er niet toe besluiten, nog niet, morgen, overmorgen. Hij wilde eerst nog wat genieten van dien overgangs-toestand, van dat hoopvol-zekere, van dat zekere-veelbelovende. ‘Wacht,’ zei hij tot zich zelven, ‘o wacht nog een

[p. 197]

wijle; laat mij in de betoovering van het oogenblik mij baden, mij omstralen door geluksglans, als de goudvlieg in de zomerzon!’ En hij drentelde rond in 't veld, een dwaalgeest schijnend, wezend een gelukzalige. Boven zijn hoofd, in de grauwe wolken, onzichtbaar voor het vorschend oog, hoorde hij het zacht en klagend getjijlp der trekvogeltjes, waarvan er velen, voor de strikken der vangers bestemd, een gewissen dood te gemoet gingen. Zulks dacht hij niet, alleen maar, dat ze heentogen naar warmer streken, naar beter oord. En hij ook zou ze volgen, hij ook naar ginder, naar het Zuiderland, thans niet alleen, met Berenice, met de uitgekozene van zijn hart, zijn schutsengel, zijn zusterziel. En alles of veel van wat hij eertijds had gezien op zijne reizen, wat hij haar nu toonen wilde, doemde in phantasmagorie voor hem op: blauwe zee, met rijke kleurschakeeringen, blindend witte wegen, gouden vruchten, suizende palmen, bergen en bergstroomen, rotsen wolkenhoog.... maar vooral, en duidelijker voor zijn geestesblik oprijzend: museumschatten, marmerbeelden, het goddelijke van kunstenaarsschepping veropenbarend; schilderwerken, menschenfiguren, uit de lijsten vooraantredend, levenloos, en toch levend, door geniussen in het vak bezield.

[p. 198]

Steden, ouderwetsch,eigenaardig,geheimnisvol-verval, van vroeger grootheid getuigend; moderne prachtpaleizen, lusttuinen, en wat niet al!.... Samen, alleen, in al die heerlijkheden, Berenice voor immer aan hem verbonden, op zijn arm steunend, onder zijn bescherming de toekomst intredend; steeds op hem vertrouwend, aan zijn hart uitrustend, en hij voelde haar hoofdje op zijn borst, hij voelde 't zalig in verbeelding, met verdubbeld genot thans, als toen ze van aandoening op hem in zwijm gevallen was....

Bij zijn zieken was hij gehaast, wekte hij bevreemding door soms tweemaal achtereen dezelfde vraag te stellen, moeielijk oor te leenen aan hun klacht of mededeeling, de gedachten elders dwalend, met inspanning op een gegeven punt weder verzameld.

Ja, het was tijd, dat zulks ophield, dat de ontknooping kwam. Eindelijk zette hij zich beslist aan zijn schrijftafel en, met hartstocht, zonder een schrap rolden de uitdrukkingen op het papier, uitdrukkingen zonder maat noch keuze, vlammend als de gloei van zijn hart; hoop zonder twijfel, haken zonder teleurstellings-mogelijkheid. Hij bracht zelf den gesloten omslag op de post, en, weergekeerd, zat hij voor 't geopend venster in de zoele najaarslucht, die hij niet meer vreesde, door muggen omgonsd, die niet meer

[p. 199]

staken; zat hij den bode, die de bus gelicht had, na te staren als de duivenliefhebber den korf, die zijne reizigster heendraagt, de vertrouwbare, reeds bekroonde, die voorzeker den palm der terugkomst opnieuw veroveren zal...

Middelerwijl had tante Colette ook een inktpot uitgehaald, dengene die Martinus diende voor zijn rekeningen, en zij ook schreef een brief, een brief aan Berenice, een anonyme, met wankelbare hand, met het adres hoog op den omslag, zonder hoofdletters, onkunde verradend.

Dezelfde lichting droeg de beide brieven mee.