Erfelijk belast

[p. 156]

VIII.

En thans begon er voor Berenice naar ziel en lichaam een eenig, eigenaardig tijdstip, een tijdstip als het ware van verstompt genot: haar hoofdje ledig, de gedachten alle er uit weggenomen, niets meer daarin dan een onweerstaanbare zucht naar rust, een overgave daaraan, een verzinken daarin. Bleek, onbeweeglijk lag ze op hare peluw, met de oogen half toe, oogen die niet meer keken, al zagen ze onbepaald de voorwerpen vóór hen; hare ooren vingen klanken op, zonder dat haar geest er een beduidenis aan hechtte: de buitendeur van 't stationsgebouw opengaande en toeslaande; menschenstemmen, een aanrollend en stilhoudend rijtuig; een aanzuchtende locomotief; en daarna weer voor een paar uren de algeheele stilte, slechts verbroken door 't voorbijdonderen van een sneltrein; dan hoorde ze het telegraafgetik, de windmuziek, hoog in de telegraafdraden zelve, en het gekwetter der weergekeerde zwaluwen op en onder het glazen afdak.

Het was haar al om het even; ware er brand ontstaan, wie weet of 't haar genoeg zou hebben opgeschrokken om plots heen te vliên. En toch waren

[p. 157]

al die nauw opgevangen levensgeruchten om haar henen een bron van onbewust, bestendig genieten; genieten van haar rust, van het aan die bedrijvigheid niet meedoen, van het neerduiken in algeheele onverschilligheid; dat ijle of zware, ze zou niet geweten hebben wat van beiden, indien ze denkkracht tot navorschen had bezeten, was zulk een zalig gevoel van verdooving... Tot éen enkele, kleine inspanning was haar brein nog in staat: diegene zich wakker te houden, tenminste enkel half in te sluimeren om te blijven voelen, hoe goed ze daar als levenloos lag. Ze was zoo zwak, dat de kleinste beweging haar te veel werd, en zij hoofdschuddend soms eten weigerde om den last niet te hebben het te brengen aan den mond.

‘Bloedarmoede in de hersenen,’ zei Otto.

Omtrent den avond kwam hij telkens. En in omfloersde droomerij wachtte zij hem, met die zekerheid, die geen teleurstelling vreest en van verbeiden een genot maakt. Zij lag te luisteren naar zijn stap, dien zij met zieke-menschens-waarnemings-verfijning - zonderling in haar algemeenen toestand van verstandelijke logheid - onder alle stappen herkende.

Zijn komst wekte tijdelijk leven in haar op. Zij zette zich overeind, sprak met hem, wel niet veel,

[p. 158]

maar toch wat, dankte hem en zei en beloofde, da ze zijn voorschriften volgen en voedsel nemen zou. Zij was heel oprecht in 't voornemen; maar zoodra hij heen was, schoot haar kracht te kort, zij wilde wel, zij kon echter niet en liet zich over aan haar zoete geestverbijstering.

Elken avond herhaalde hij zijn thans zoo onnoodige preek: ‘Geen bekommernissen, geen terugblik in het treurig verleden, geen studie-kwelling,’ en wat niet al! Hij stond daar vóór haar bed, nadat hij haar den dagelijkschen lepel medicijn had toegediend, zoo braaf, zoo welmeenend, zoo vol toewijding. Zij hoorde hem aan, reeds half verloomd, en telken^s was het haar weder als werd zij een kind, een heel klein kind, dat hij op den schoot nam als een moeder doet, en aan zijn hart vertroetelde...

Eens zei ze 't hem glimlachend, ontroerd door zijn toegeeflijkheid:

‘Ge zijt net een moeder voor mij, en ik heb u lief alsof ge mijn moeder waart.’

En... o wonder! Een trek van pijn kwam daarbij op zijn mond. Hij poogde ook te glimlachen; maar het was met dat noodlijdend-bochelachtige, dat haar soms zoo smartelijk opviel.

‘Ik ben u heel erkentelijk, Otto,’ hernam ze, wat

[p. 159]

onthutst, willend verbeteren, wat ze misgesproken moest hebben, al wist ze niet wat: ‘Maar ik veroorzaak u zooveel last, ik weet niet hoe 't u 't niet verveelt, ik schaam er mij over.’

‘Ge beleedigt mij,’ zei hij ietwat scherp; en dan wilde hij 't ook verbeteren, op milder toon: ‘Ik ben immers dokter, het is mijn plicht de kranken te helpen.’

Hij ging dien avond vroeger heen dan naar gewoonte.

Ieder maal trad hij eens hij madame D'Haeyer binnen, zat bij haar een korte poos, hoorde haar klachten aan, beantwoordde haar angstige vragen over de kleindochter; zij wrikte daarbij op haar zetel, in zoover het haar mogelijk was en bejammerde het, dat ze niet naar boven kon gaan. Hij stelde ze gerust. Binnen eenige dagen zou Berenice zelve beneden komen; nu was het maar best, dat ze eens goed uitrustte; dan zou ze flink haar bezigheden hervatten.

Op dit punt bevredigd, begon de kranke vrouw te klagen over August, haar zoon: ‘Zoo ongevoelig,’ zei ze; ‘bedenk, dokter, dat hij dagelijks enkel tot aan de slaapkamerdeur gaat bij dat kind, - de dienstmeid heeft het mij verteld - eens binnenloert om te weten of ze slaapt, en als ze opkijkt en zegt:

[p. 160]

‘Onkel,’ niet anders antwoordt dan: ‘Beter?’ - ‘Ja, ja, Onkel, kom binnen!’ - ‘Neen, neen,’ zegt hij, met een sussende handbeweging, ‘houd u maar stil, lieve,’ en weg is hij.’

En madame D'Haeyer schudde het hoofd:

‘Onder ons gezegd, zulk een egoïst bestaat er in heel de wereld niet,’ voegde ze er met een zucht van miskenning bij. ‘En wat heeft hij voor mij, zijn arme moeder, over?’

Otto zweeg, heimelijk tandenknarsend: ‘Zooveel onbewuste ondankbaarheid!’ en het Gemeentehuis, het oud-wordend Reinildeken, de roode kepi boven de hooge gestalte, dit alles wemelde voor zijn geestesoog.

‘Vijf voet, zes duim!’ dacht hij, ‘en aan een rampzalige melaatsche geketend, zelf vol kracht en levenseischen, vastgenagend aan den bodem van een dorpsstation!...’

‘Convenabel, heel convenabel, alles wat convenabel is,’ verklaarde madame D'Haeyer, later aan den haar goeden nacht wenschenden August, Otto bedoelend.