De bruid des Heeren

XL.

Er stond een theater op de markt. Dat was nog nooit gebeurd. Men sprak van niets anders. Het was een Duitsche troep, allen familieleden, die hier vertooningen zou geven. Zij hadden reeds te Donkzwalm, te Vroden en te Berge-Sint-Apollonia gestaan. Maar waarom hier, waarom niet liever te Zompelgem, dat de hoofdplaats van 't kanton was? Ja, mensch, dat gaat soms zonderling in de wereld. Zij waren

[p. 205]

van plan geweest om het te doen, maar hadden moeielijkheden met het gemeentebestuur ontmoet - het was ‘kin koen ka’ (vitterij) geweest: nu hadden zij de toelating, dan werd ze ingetrokken, en weder toegestaan; ten laatste waren ze niet tot een akkoord gekomen voor 't plaatsgeld en uit ‘opinigheid’ en om Zompelgem een bei te zetten (beet te nemen) hadden zij eensklaps het besluit gemaakt hun tenten in het kleinere Diependale op te slaan.

Zij logeerden in 't Gemeentehuis. Hun reputatie vergezelde hen: brave menschen: een moeder met vijf zonen, waarvan er vier gehuwd waren, en enkele andere personen. De figuranten waren lieden van het dorp zelf, uitgezocht en in der haast beknopt onderwezen in 't geen men van hen eischte. Zij kregen elk een paar vrije toegangskaarten. Dit was misschien oorzaak van de belangstelling, die zij - nog voordat de eerste vertooning plaats greep - bij het publiek opwekten. Altijd zeker is het, dat hun bijval groot werd: het volk stroomde weldra van Crocke, van Ploegvelde, van Muilem en Klakberge, immers van

[p. 206]

heel het omliggende toe: het was ook zoo schoon, zoo roerend, zei men: de passie van Christus! geen toeschouwer kon met droge oogen blijven en het was niet duur: één frank op de eerste, een halven frank op de tweede, en een kwartje op de derde plaats.

Pia luisterde deelnemend naar hetgeen er van verteld werd. In hare hoedanigheid van toekomstige non sprak het van zelf, dat zij geen tooneelspelen bijwonen kon; zulke zouden overigens door den burgemeester - die zich in alle bestuurszaken door den pastoor leiden liet - niet toegelaten geworden zijn; maar het gold hier Bijbelsche en Christelijke voorstellingen en de godvreezende dochters van Diependale lieten niet na ze te bezoeken.

Ondanks dat zou Pia, in wie de lust om er ook heen te gaan, levendiger werd, het nooit gewaagd hebben er aan tante Monica het voorstel toe te doen; maar het toeval kwam haar ter hulp.

Op een Donderdag, dat er 's avonds vertooning zou zijn - men speelde tweemaal in de week, ook des Zondags - had zij zich

[p. 207]

met Monica naar Crocke begeven, ten einde aldaar het klooster te zien. Het was een ruim gebouw door nonnen bestuurd, opgericht ter plaats waar eertijds een landgoed - de Kluize genaamd - had bestaan. De uitgestrekte tuin, waar thans de eeuwenoude boomen waren uitgerot, had zijne wegen versmald behouden en diende tot wandelplaats aan de kostgangers van beider kunne, die er hun intrek hadden genomen: meest boerenlieden, die er na een leven van slavelijk werk op het einde hunner baan kwamen uitrusten, of andere bemiddelde, alleenstaande personen.

En zie, met de grilligheid, die alle zoekenden in hunne keuze kenschetst, had het Monica daar in eens bevallen, ofschoon het er in andere oogen misschien niet beter was dan te Klinke en te Meidale, waar zij ook een bezoek had gebracht. Ja, alles stond haar aan, bekende zij gereedelijk, te meer daar er buiten den tuin, in de zoogenoemde Zompelingen - een rij van kleine waterpoelen - een kapel met ‘echt’ water van Lourdes was opgericht; ‘Kijk eens, hoe gemakkelijk!’ zij was niet

[p. 208]

rap ter been meer en kon er dagelijks haar devotie doen.

De overste had de beiden rondgeleid. Het was een nog jonge vrouw, wellicht mooier gemaakt door de begoocheling van den nonnendoek. Zij droeg een kruisbeeld op de borst. Haar oog was schoon en zacht; haar stem niet luid; haar houding bescheiden en toch zelfvertrouwend, en de naam van ‘moeder’, dien men haar gaf, scheen zoo goed van toepassing, want men kon niet anders dan troost en steun en opbeuring bij haar verwachten, hoewel een zekere strengheid, onder haar mild voorkomen verscholen, met bang ontzag naar haar oordeel, haar goed- of afkeuring moest doen opzien.

Zij ging schier nooit uit, maar wist toch al het nieuws van het omliggende; zij ook sprak van de passiespelen en toonde verwondering, dat hare bezoeksters die nog niet hadden gezien. En tante Monica, gansch opgewekt en verrukt, omdat eindelijk een besluit was genomen en de dag voor haar intrede in 't gesticht was vastgesteld, en omdat de

[p. 209]

gevraagde jaarlijksche som haar ‘tusschen vel en vleesch’ (redelijk) scheen, zei eensklaps aan Pia, op den terugweg, dat zij zich 's avonds naar het theater zouden begeven.

Pia viel als uit de lucht van verbazing. ‘Wel, wel, de wereld zal vergaan!’ zeiden ook de buren, ‘kijkt eens, Monica, die het er afdoet om naar 't spel te trekken!’

Jawel, en dat nog op de eerste plaats!