België in de Tweede Wereldoorlog. Deel 1

De verloren vrede (1918/1939)

6 / De ontspanning

De Franse regering van Poincaré geraakt wegens de bezetting van de Roer in even grote moeilijkheden als haar Belgische bondgenoot. Wanneer Poincaré ten val komt en het Franse volk tijdens nieuwe verkiezingen een veel linkser georiënteerd parlement verkiest, wordt de radikaal-socialist Edouard Herriot eerste-minister. De nieuwe regering trekt onmiddellijk de les uit de fouten van het verleden: de Franse bevolking had de Roer-politiek van Poincaré gewraakt maar ook de vroegere geallieerden van Frankrijk hadden openlijk het Frans-Belgisch optreden in de Roer gelaakt. Voorts zag men eindelijk in dat het probleem van de herstelbetalingen niet kon worden geregeld zonder het ekonomisch herstel van Duitsland.

Een kommissie komt samen onder het voorzitterschap van de Amerikaanse generaal Dawes om een afdoende regeling te vinden en werkt een plan uit, dat door alle betrokken partijen wordt aanvaard.

Het Dawes-plan behoudt weliswaar het principe van de Duitse herstelbetalingen en vermindert er het totale bedrag niet van, althans niet officieel. Het stelt evenwel jaarlijkse bedragen vast, die binnen de mogelijkheden van een herstelde Duitse ekonomie moeten liggen. Deze zal worden wederopgebouwd dank zij een internationale lening van 40 miljoen pond, die de Duitse mark moet steunen en terugbrengen op een normaal peil. Deze internationale lening kent een ongelooflijk snel internationaal sukses. Wall Street schrijft in voor meer dan 50%, de City van Londen voor 25%. De andere rijke landen doen ook mee, zelfs België en Frankrijk, en de Duitse wederopbouw begint. Terloops mag hier aange-

[p. 24]

stipt worden dat voortaan, zowel in Duitsland als in andere ontredderde landen zoals Oostenrijk, de ekonomie gaat steunen op het Amerikaans krediet. Het gevaar bestaat dat, mocht deze politiek falen, het ook met de Duitse of de Oostenrijkse ekonomie gedaan is. Maar met dat gevaar wordt, in de huidige omstandigheden, geen rekening gehouden. Integendeel, de stroom geld die Duitsland binnenvloeit helpt het land inderdaad van de grond; meer nog, brengt het tijdens de volgende jaren terug tot voorspoed.

Het Dawes-plan is evenwel niet denkbaar zonder een zekere toenadering tussen de vroegere vijanden. Eens aanvaard zet het plan trouwens een nieuwe Frans-Duitse politiek op de goede helling. Zowel in Duitsland als in Frankrijk zijn nieuwe mensen aan de leiding: Stresemann aan de éne kant, Herriot en zijn minister voor Buitenlandse Zaken, Aristide Briand, aan de andere kant. Samen zullen zij reeds in 1925 een reeks akkoorden sluiten die de geschiedenis zullen ingaan onder de verzamelnaam: Locarno. Onder deze akkoorden is er één dat ook voor ons land van enorm belang is: het Rijn-pakt.