De wonderlijke avonturen van Zebedeus

Nieuwe bijlagen

[p. 138]

De muzikant.

De vogels hadden het ergste der rui geleden, er dwarrelden geen staart- of slagvêeren meer ter aarde; ook de boomen begonnen te wisselen, ze lieten hun blaêren in druipstand hangen of kleefden die enkel aan een ademvliesje; zelfs in het midden van den noen stonden de boomen in een avondlijke guiding gehuld.

Dorinde was een weinig lijdend; telkens hervond zich Zebedeus in haar kwijnende gaarde en beschouwde er lange de welke rozen die hoog op de zich sluitende struiken bloeiden nog.

De gelaten val van de blaêren bleef gebeuren; sommige kruinen werden reeds kaal; tinten van hars en gommen schakeerden den grond om de stammen, wijl onder de dunnende trossen de schaduwen gloeiden en broeiden, als het haar om de wangen der meisjes, wanneer die bukkende langs de vloeren gingen der lanen, om akerdoppen te rapen of beukenootjes, gladde kastanjes te zamelen, stemmig als de violoncellen binnen de zichtbaarder wordende lustverblijven, waaraan de wingerds kleurden.

Zebedeus wandelde dan vaak uren alleen, terwijl de violette gestalte van Rêvard door andere dreven doolde. Ze ontmoetten elkander bijwijlen, glimlachten naar elkander en ieder ging zijns weegs.

Op zulk een eenzelvigen morgen hoorde hij ergens, onverwacht, het wijsje fluiten: ‘partant pour la Syrie’, ofschoon dat nog niet door koningin Hortense getoonzet was. Welluidend klonk het onder de boomen, een vogel geraakte er om aan het kweelen, sjielpte fijntjes, bijna ziekelijk. Zebedeus vorschte verwonderd om zich heen en zag toen een voetganger naderen door een laan die tot de zijne leidde. Hij droeg in zijn hand een bos hengelrieten en een bennetje

[p. 139]

over den schouder. Bij een aanplanting van sterk-riekend eikenhout, luisterlijk van blinkende kevertjes en prijkend met gallen als met blozende appeltjes, bleef Zebedeus schijnbaar kijkend staan en volgde dan den ruischenden fluiter met ingehouden schreden. Het was een man in den herfst zijns levens; een grijzende haarrand piekte onder zijn pruikje uit, hij had een ferme neus die mee te sijfelen leek met zijn gespannen mond. Hij was geheel in 't grijs en achteloos gekleed, alleen zijn vest, van groen fluweel, gelijk de stammen was waarlangs hij ging. Zonder te denken waarom, liep Zebedeus mee; hij voelde zich aangetrokken, het dacht hem den wandelaar te kennen; geleek hij vagelijk Philippus niet?

De man trad zonder haast het wegje naar den vijver en ging er het half ovaal van om, terwijl Zebedeus kwansuis aan de overzijde liep of ging hij langs de andere helft eener groote muzieknoot. Hij hoorde hem orgelen. Tusschen hen beiden lag het water in de kom verzakt en de aldus ontstane oevers waren licht belegd met de ijle schijven van de lindebladen. Het loosgat van den duiker was geheel verstopt door 't saâmgeklonterd, mestwordend loof, waar 't verschgevallen blad veêr-luchtig op rustte. Onder den wal en in een zonnig hoekje hurkten de eenden; ze kwispelstaartten en waggelden beneden aan, maar de man liep voort, voorover met zijn hoofd, verliet gereê het goudgeel loofgeschemer, onder, boven hem, waarin de zwarte stamstaketsels lyrische teekens vormden. Hij stapte dan het ruige geultje in, bijzijen de voedende spruit en deed de gespen zijner onverzorgde schoenen door 't schuierig gras wat poetsen.

Zoo bleef hij loopen fluiten voor zich heen, tot aan de steenen hoeve. Daar tolden eenige knapen bij den muur vol religieuse voegjes; zij staakten hun fellen worp en 't putten-boren in elkanders tollen en floten opstond met hem

[p. 140]

mee. De man sloeg geen acht op hen, al gaand verscheen de kreek hem, de plek waar hij wezen wilde. Hij plaatste zich op het vlondertje, laste zijn rieten saâm, zwenkte zijn bennetje voor zijn buik, zocht wat aas en wierp zijn angel uit, onophoudelijk fluitend. Zebedeus zag hem daar, onderste-boven, ten voeten weêrspiegeld in het watertje van de Plasser; het behaagde hem zeer naar den fluiter te zien, diens zonnige, simpele grijsheid, met het tanende blauw om zijn hoofd. Hij floot maar, in zijn doorproefde eenzaamheid floot hij; hij haalde zijn adem fluitend in en aêmde dien fluitend wêer uit.

Of kwam hij daar toevallig aangeloopen, dribbelde Zebebedeus het paadje af en trad het vlondertje nader, een die van kindsbeen af belang stelt in visschen. De man scheen het te voelen.

‘Er zit hier hèel wat,’ zei hij en floot meteen.

‘U kunt mooi fluiten,’ bewonderde Zebedeus.

De visscher tilde zijn snoer en deed het rijtje veêren schachtjes op het water dansen; hij sputterde met zijn lippen; zoog zijn adem in en zeide zoo af en toe eens fluitend:

‘Ik ben een goed fluiter, dat weet ik wel... waarom zou ik niet fluiten?... fluiten schaadt geen mensch... vooral niet in de natuur... ik fluit de gansche lieve dag die God geeft...’

Hij beurde zijn snoer en verschoof het zinkloodje rustig, vervolgens leî hij weêr in, praterde en floot.

‘U denkt dat ik het doe, omdat de vogels het doen... dat is niet waar... ik fluit omdat ik móet... ik denk, ik ben fluitend ge-bò-ren... Ik doe alles fluitend... denk fluitend... al wat ik mij her-in-ner, is fluiten... Ik fluitte al toen ik zóo klein was, toen ik zóo gró-ot was geworden... menigeen leeft er nog die naar mij hooren kwam... Tegen het schemeruurtje 's avonds liep ik een brug op... mijn ouders woonden in stad... zoo sta je op een klankbord... en

[p. 141]

't klonk schoon over 't water... de kant is hier te mollig... het klonk of 't kwam terug... of floot een ander van een àn-dere brug... toch was ik het die fluit-te...

‘Een tijdje moest ik het fluiten laten,’ vervolgde hij na eens gerasperd te hebben, ‘omdat mij de baard in de keel stak... U dénkt, nèt als de vógels die ruien... dat is verkèerd... ruien doen vogels elk jaar... een ménsch krijgt maar eens een baard... een bàard-krijgen is iets angstigs... de vogels worden nieuw door het ruien... die een baard krijgt wordt òud... baard-krijgen is een obsta-kel... een òn-uit-roeibaar obstakel... má-ar... toen de baard er eens was... fluit-te ik van vo-ren-af-aan...

‘Waàr-óm zou ik niet flui-ten?’ vroeg weêr de man zonder opzien... ‘wéet u dàt?... wéét u te zeggen waaróm ik niet flui-ten zou?... Geen mensch weet dat, ik flúit... geen mensch komt meer naar mij luisteren, ik fluit... u zegt dat ik mooi kan fluiten en ik fluit...

...‘Ja-a!’ haalde hij adem, ‘ik fluitte al in de wieg, toen ik geen tanden nog had, dat komt mij nu te pas. Ze zéggen dat je niet flui-ten kunt zònder tanden, dàt zeggen de fluit-vij-àn-den, een goed muzikant fluit met zijn bórst... Ik bèn een groot muzikant... die mu-ziek kan maken met élk deel van zijn lichaam, behalve met mijn ooren en oogen... daar komt mu-ziek door binnen... want alles maakt muziek... Dit is mijn neus... u denkt een neus kan niet fluiten... ha... ha... ha... om-dat u mijn neus niet hebt... u dènkt het zal snòrken worden... dat wòrdt het niet... het blijft flui-ten... snorken is verbastering en verbastering ontstaat door gebrek aan liefde... alzoo wie zijn neus liefheeft moet zich aan haar wijden...

...‘Ge-loóft u mij maar,’ zei de man, aldoor de oogen gericht naar het water houdend en hij deed op een verbazende wijze zijn neusvleugels als vogelkeeltjes trillen en sijfelde er even 'n verrig toontje langs; ‘de neus is nooit genoeg

[p. 142]

in aanzien geweest, hij is de meeste menschen te naakt... de neus eischt veel meer kùnst... daar-om maak ik or-dinair lip-gefluit... dat is mijn rog-ge-brood...

‘De neus krijg je van je vá-der en je moéder,’ sijfelde de man... ‘de lippen-stelling niet... de ám-boe-sjuur... de engeltjes in het pa-ra-dijs heb-ben die al-te-ga-der en die flui-ten ge-re-geld... De neus is een aardsch instru-ment, een uitsluitend mènschelijk speeltuig... de dier-lijke gevoeligheid heeft zich hier òm-ge-zèt... wat er niet uit is te ha-len... De mond heeft een on-eindig aantal inwendige kleppen... de neus maar twee... uit-wendig...

‘Wanneer ik bijvoorbeeld dèze druk,’ praatte de man, zijn hengel met één hand houdend... begint het daarbinnen te gròmmen, het lijkt op afdrijvend onweêr, aan toorn die niet wordt verwoord... dónker kan het zijn, als 't rónken der zon die ons verlaat... Druk ik daarentegen de ándere, niet te veèl... dan suist het ge-heim-zin-nig, bin-nen-ka-me-rig... schaam-te om-dat men zich schaamt, laat zich niet tee-derder zeg-gen... Ik houd het er voor,’ zei de man, voor de eerste maal een doezigen, kleurloozen blik wijdend aan Zebedeus... ‘u hoort er niet veel van... u vindt het mis-schien òn-be-dui-dend?’

‘Ik hoor het wel,’ antwoordde ernstig Zebedeus; ‘u is een gelukkig mensch.’

‘Doet het mij maar eens na,’ gromde de man gebelgd, of hij beleedigd was. Hij tilde zijn waarschuwertjes die onder het bruggetje gedreven waren en sijfelde waarlijk een oogenblik niet.