De wonderlijke avonturen van Zebedeus

Acht-en-twintigste avond.

Gespijzigd en gansch verkwikt voelde Zebedeus zich nu eerst recht bekwaam om zijne nieuwe reis te aanvaarden. Gelijk de banen tusschen neêrzeilende lichtbundels waren zijn beenen thans over een geleidelijken grond aan het loopen, want onder hem streken zich de beemden uit van het

[p. 85]

vlakke land. En met hem won snel de dag aan, een behagelijke gloed omgloeide zijn doorvoede lijf, koesterend heel de vlakte der luchten die zich uitstrekten gelijk een verhobbelde zee en zich achter hem toesloten met eene zeer zachte pareling, of waar zijn romp een schip. De morgenlandsche ruimte keerde zich over hem gelijk een onderste bovene afgrond, vlotte dampen en wat los gedrijf zwalpten er als gedachten en nog onklare openbaringen, terwijl er van overal de melodieën kwamen neêrdruppelen der stil-staande vogelstemmen. Slorpend de zingende koelte bleef hij als doelloos wandelen, tot hij eindelijk zich weder verwezenlijkte en de wijde ruimte te bevatten trachtte. Waan is het niet, zoo sprak hij, beziende de bijna-eindeloosheid waar allerlei wazige gevaarten kleurden en deinden tot andere. Dit is alles wel zeer verlokkelijk daar in de verte, zeer zeker zijn het zeer schoone steden, paleizen en getinde torens en kathedralen en vrijzinnige gebouwen en wie daar wonen moeten wel over zeer uitgelezen levens beschikken, zoo niet mijn hart zich herinnerde, ik voel het, ik voel het. En dan, het is mij alsof ik al deze tooveren voorheen al zag en ze aankeek met openen monde, gelijk een kind dat den appel aan een boom met zijn oogen streelt; doch wanneer de vrucht valt en komt onder de hand van het kind, eet het den appel op. Ginds valt het in-een, en de wolken liggen mij zwaar, ik at te veel, bespeur niet veel anders meer dan gebergten van twijfel en bekommering. Ja, zuchtte hij uit, na wederom een poosje te hebben geluisterd; al deze vogeltjes zijn thuis, maar ik, hoe vind ik hier mijnen rechten weg, ik die mijne beenen niet zien kan, hoe loop ik niet de zee in, die naar alle zijden om deze landen dreigt. Mij waar een oude gids wel welkom, het zal wel niet baten of ik hier deze zeer dik zijnde dampen al openspouw met mijne vingers, ze zijn te zwanger aan stof, als alle zware kost is. Hoe is het mogelijk opge-

[p. 86]

blazen te zijn dusdanig?... Welaan, het is hier ruim genoeg, zoo sprak hij en boerde, en na aldus van het overtollige zich ontlast gevoelend, vervolgde hij, zijn neus belonkend: nu zal ik eens te raden gaan met mijnen speur-zin, ginds zie ik eene blauwende wakke, zeker is daar het gezicht naar de lieve aarde open, kan ik haar zien ook.

En in de gewilde richting ging hij. Hoeveel valt er toch nog te redderen, bromde de reus, bemerkende door de verandering van koers eenig weêrgestreef voor zijn voeten, maar goêlijk de zwarigheden niet achtend bleef hij gaan. Tot er plotseling een flodderende schaduw als van een grooten vlinder hem verbaasd deed opzien.... Gaat ze daar niet op haar bloem-manig paard, zoo sprak hij, zijne oogen knippend. Hola, moderne Ziel, al zoo vroeg op 't pad, uit welke buurt komt gij nu weêr en gaat het nu wezenlijk naar uw paleis toe? Wilt gij niet dees kant eens komen en wat kuieren met mij?... Och, vervolgde hij, zij antwoordt niet en wimpert en haar mondhoek leekt, mijn woord was grof, en bemerkte ik niet toen het bloote wezentje omkeek, dat dit eene ziel is die lijdt.... Ah, Sacradatamala! vloekte hij plotseling geschrokken, welk een geur gaat er uit van de nachtmerrie aan wier hals zij zich klemt, de arme; ik voel mij bedwelmen, ik zal bezwijmen gaan en neêrslaan als een mist, indien ik niet mijn hoofd dadelijk dompel in het klare licht. Hoe heerlijk toch zijn deze gazene filters, vervolgde onze held, na zich gebet en gewasschen te hebben en hij snoof nog eens ferm, deze aroom is machtig, wie er in leeft wordt welig en onbekwaam tot staan. Ik ruik nog.... ik ruik nog.... O, hoe veel gelukkiger waren mijne voorvaderen, wanneer zij na hun strijdbaar ontwaken, der Goden Schenker door deze luchten zagen dalen, bejegenden den goud-harigen aarde-knaap en zijn rossen adelaar: toen togen de roken der vergoten ambrozijn waar nu de wademen gaan van deze doleresse op

[p. 87]

haar doorluchte ros. Wat wil zij met haar Chimera? wat bengelde aan haar pols? waar sleurt haar het spooksel heen? wat komt zij roeren in de oude kroes der droomen? Voor haar werd de simpele sproke niet gezegd: dat het Psyche niet goed is Amor te ontsluieren in zijn naakten slaap; dat de ziel die het wezen van de liefde zien wil en weten, de liefde pijn doet, de vlerken zengt waar zij gehecht zijn aan den goddelijken schouder, door den brandenden droppel die altijd van de nieuwsgierige lamp afvalt, zoodat de liefde wegvlucht van kwelling en moet worden teruggezocht tot bloedens door de ziel. De nieuwe tijd is oneenvoudig, ze baart wangedrochten. Zie, uwe hervondene schaduw aan, Zebedeus, wat ziet ge? Uwe schaduw is buitensporig. O leed, o gigantiesch leed, niets is er, wat niet voorafgegaan is... de wakke wijkt, de wakke gaat dicht, waar is mijn doel? ik liep hier als eene kolossale lichtheid en de aarde smachtte ze niet naar mijne vreugde? Helaas, helaas, tot onder mijne knieën windselt het zich, ze klemmen en verlammen mijne voeten: de tintelingen der vogels zijn vergaan, verstikt, en ik hoor de zee van alle zijden ruischen, de zee weêr. Nu zal ik gaan loopen in de zee, er in vallen als eene hoos bij helder weêr en niet mijne reis volvoeren.

Woest en verward, gelijk een van boven af neêrkolkend en rossig wolk-gevaarte, had het aangezicht van Zebedeus zich zee-waarts afgekeerd, terwijl hij te gelijk zich een weg te banen begon door de verdrukking. Akelig reutelde het van de laagte op, maar niet bemerkte de reus wat hij vernielde, wat gewas hij versplinterde en niet wat er omviel in de kolken van stof. Tot hij ademloos, hijgende daar stond en plotseling tot bezinning gekomen weder sprak: Foei, gij regeeringlooze, hoe kondt gij dus kwaaddoen in den vroegen morgen, wat gij toch niet willens waart te doen. Zeker waart gij verloren geraakt in de spinsels der mal-

[p. 88]

loote die gij hebt ontmoet, die met verderfelijke aroma's u omstrikte, als duivels-garen het eene jonge plant doet. Schaam u, hoovaardige, ik geloofde u sterker.

Bedremmeld stond Zebedeus stil na deze zelf-kastijding; dan sprak hij weder: dat het even regene; dat de eerlijke mest ga rieken; dat de kikkers kwaken en daarna de broeische kippen hunne zandkuilen bezitten weêr. Wat gebeurd is, is gebeurd. Splinters en diggelen zijn de overwinsten van de doode naturen; dat ik niet omzie en mijne reis vervolge.