Vaderlandsche historie. Deel 23

Verdeediging van Bewindhebbers der Nederl. Oost - Ind. Maatschappye.

Hunne Hoog Mogenden gaven hunne verwondering te kennen, en teffens, hoe zy buiten staat waren om over het geval te oordeelen, eer zy Berigt wegens het gebeurde, van hunne Maatschappy bekomen hadden, met belofte, om zyne Groot Brittannische Majesteit, eene volkomene Voldoening te bezorgen, ingevalle zy van de gegrondheid der klagten overtuigd wierden. - Wel verre was deeze overtuiging, toen in Lentemaand des Jaars mdcclxi, de Bewindhebbers der Nederlandsche Oost-Indische Maatschappy, een breedvoerig wederleggend Vertoog in leverden, en met

[p. 288]

veel gronds, aanmerkten, dat de zaaken ter beschuldiging ingebragt, alleen steunden, op 't getuigenis des Raads van 't Fort William in Bengale, welke, de Hollanders kwalyk behandeld hebbende, 't grootst belang hadt om zulks te ontveinzen, en, in tegendeel de schuld op de Hollanders te schuiven. Weshalven de Bewindhebbers dit getuigenis alleen van geen genoegzaamen grond rekenden om 'er de zaak op af te doen. - Wat de zaak zelve betrof moesten zy aanmerken, dat de uitrusting der Maatschappye in den Jaare mdcclix te Batavia, den Engelschen, hoewel zy met zekerheid hadden geweeten, 't geen by lange na 't geval niet was, dat die Magt na Bengale bestemd geweest ware, zulks hun geen reden van argwaan hadt moeten geeven: naardemaal de Maatschappy aldaar aanzienlyke bezittingen hadt, die steeds, wegens den Oorlog tusschen de Engelschen en Franschen in die Gewesten onveilig waren. Dan het oogmerk deezer uitrustinge hadt geenzins Bengale, maar de kust van Cormandel bedoeld. - Terwyl dit geschiedde kwamen den Gouverneur Generaal mossel menigvuldige klagten ter ooren over de geweldenaryen van den Nabab van Bengale, die, by aanhoudenheid, zwaare Geldsommen van de Hollanders vorderde, hunne Bezittingen en Handel, zo veel hy kon, benadeelde, 't geen hem bewoog den Gouverneur van Cormandel last te geeven, om zo veel krygsvolks, als hy gevoeglyk kon missen, na Bengale te zenden. -

[p. 289]

Deezen in Bengale landende werden gewelddaadiger hand door de Engelschen in hunne Tochten verhinderd, die ook konden goedvinden op de Schepen der Maatschappye de Rivier opzeilende te schieten, dezelve te berooven, en de opwaards gezonden Manschap weder benedenwaards te dryven. Daaden volvoerd, onder 't voorwendzel, dat zy Bondgenooten des Nababs waren en dus verpligt, om een ieder, die zich tegen hem durfde verzetten, als vyand te behandelen. Deeze geweldenaaryen noodzaakten, in 't einde, de Hollanders, geweld met geweld te keeren, 't welk aanleiding gaf tot den slag op de Ganges, waar in de Nederlanders te kortschooten.

Wyders toonden Bewindhebbers aan, dat toen de Hollandsche Krygsmagt in Bengale zou landen, de Engelsche Officieren, hun op allerlei wyzen in dat voorneemen verhinderden, die, den optocht en vereeniging der Hollanderen niet kunnende beletten, tot een gevegt kwamen, waar in zy de overhand kreegen, en de Bedienden der Maatschappye in Bengale dwongen met de Mooren een Vrede te sluiten, welks voorwaarden, door de Engelschen ontworpen, strekten om de Nederlandsche Maatschappy in Bengale volstrekt werkloos te doen worden, en alles, wat dezelve nog overhieldt, met den tyd, onder hun geweld te brengen. - 't Geen zy in 't breede ontvouden, en daar uit beslooten, dat niet de Engelsche, maar de Nederlandsche Maatschappy voor de beledigde Party moest worden

[p. 290]

gehouden, verzoekende de goede diensten van hunne Hoog Mogenden, om herstel van schade, en verder behoorelyke voldoening en zekerheid, te verkrygen.