Vaderlandsche historie. Deel 23

Bepaalingen der Drukpersse. De Emile van Rousseau verboden.

Gaven de Lasteringen en Aantygingen in naamlooze Schriften den Staaten aanleiding tot het verbieden van dezelve in 't bepaald geval des Heeren van haren; hadden zy, in den voorleden Jaare, het noodig gekeurd, ter dempinge van Kerklyke Geschilvoeringen, waar in de paalen van Bescheidenheid en Liefde verre overschreeden wierden, een Plakaat uit te vaardigen, tegen het uitgeeven van Godgeleerde Werken of Geschriften, door Leden tot de Hervormde Kerk behoorende, zonder daar op Kerklyke Goedkeuring ontvangen te hebben^(†), thans vonden zy zich in de noodzaaklykheid, het drukken en uitgeeven eens veel gerugts maakenden Boeks te verbieden. Jean jaques rousseau Burger van Geneve, hadt een Werk, getyteld Emile, ou le Education, in 't licht gegeeven, opgesteld in zynen keurlyken en inneemenden styl, bevattende zeer schoone Regels van Opvoeding; doch door-

(†) Zie hier boven bl. 180.

[p. 218]

mengd met byzondere en den Christlyken Godsdienst ondermynende Stellingen. Een Boekverkooper te Amsterdam, hadt van Staaten van Holland, een Octroy voor den tyd van vyftien Jaaren verkreegen om dit Werk te mogen Drukken, uitgeeven en verkoopen. Dit verworven Voorregt werd, toen den schadelyken aart en verderflyke strekking deezes Werks, te hunner kennisse gekomen was, niet alleen ingetrokken; maar ook het verkoopen van 't zelve alleszins op het sterkste verboden^(*). Een dergelyk lot hadt dit Werk in verscheide Landen reeds moeten ondergaan, inzonderheid in Frankryk, te Parys was het ten vuure gedoemd.

(*) Resol. van Holl. 23 Juny. 22 en 30 Juny 1762.