Vaderlandsche historie. Deel 23

Holtius over zyn schryven onderhouden. Plakaat wegens Godgeleerde Werken.

Veel gerugts maakte, zints eenigen tyd, een naamloos Godgeleerd Geschrift, getyteld, Examen van het Ontwerp van Tolerantie, om de Leere in de Dordrechtsche Synode vastgesteld, met de veroordeelde Leere der Remonstranten te vereenigen: waar in, op eene haatlyke en onchristlyke wyze, aan veele Hoogleeraaren, en anderen, gevoelens werden aangewreeven, die zy nooit omhelsd; maar van welken zy een afkeer hadden: inzonderheid werd de nagedagtenis des Hoogleeraars van den honert, aangetast door zekeren Emeritus Predikant holtius, die bekend stondt voor den eersten Aanvoerder dier ontstaane Geschillen, met hevigheid, onbescheid en lastertaal van hem voortgezet. De Raadpensionaris werd gelast, deezen onrustigen Man voor zich te ontbieden en te onderhouden, wegens dit aanstootelyk en slegt gedrag, en het uitgeeven van Godgeleerde Schriften zonder Kerklyke Goedkeuring, en hem aan te zeggen, dat hy, buiten byzonder verlof en uitdruklyke toestemming, van hun Ed. Groot Mogenden, zich zou hebben te onthouden, van eenige Werken of Geschriften over Godgeleerde Stoffen, uittegeeven, of te doen uitgeeven, op straffe van de hoogste ongunst. Holtius antwoordde; ‘dat hy zich altoos als een

[p. 180]

gehoorzaam Onderdaan hebbende gedraagen, niet in gebreke zou blyven, om zulks mede in deezen te doen.’ - Dit geval gaf aanleiding tot vernieuwing en verbreeding van het Plakaat, in den Jaare mdccxv, vastgesteld, by 't welke aan allen, tot de Openbaare Kerk deezer Landen behoorende, verboden wordt eenig Geschrift de Godgeleertheid betreffende uittegeven, zonder Naam of Kerklyke Goedkeuring^(*).

(*) Resol. van Holl. 4 Aug. en 7 Aug. 1761.