Liederen van Mechtildis van Lom en andere annuntiaten, voorafgegaan door de Transcedron-kroniek van Barbara de Put

[p. 16]

IHS
AVE MARIA
Hier begint ter eeren Godts ende sijn ghebenedijde Moeder. De fundaci¹ des cloosters inde Oode². Ende voorts vervolgen, de van onse salighe veranderinge³ hoe wij gecomen sijn tot de Oorden⁴ van de ghebenedijde Moeder Godts ende maghet Maria, Genoempt de oorden der Annuntiaten.⁵

1 Stichting.

2 Ooy is weide aan een rivier. Genoy is nu de naam van een buurtschap op de rechter Maasoever, tussen Venlo en Velden. Er bevindt zich daar een genadekapel, gebouwd naar het model van de kapel te Loretto. 's-Zondags trekken er dikwijls groepen bedevaartgangers heen.
Voor de vorming ‘Genoy’ vgl. de Limburgse familienamen Ingenhousz en Ingensyp.

3 Het klooster werd in de zeventiende eeuw ‘gereformeerd’ d.w.z. het ging over naar een andere orde.

4 Orde.

5 Orde van de Tien Deugden van Maria, gesticht door de H. Joanna van Frankrijk, dochter van Lodewijk XI, en goedgekeurd door paus Alexander VI op 12 Februari 1502. Buiten Frankrijk vestigden de zusters zich in de Nederlanden (nu nog te Tienen, Geel en Merksem in België), in Duitsland en in Engeland. De beide Nederlandse kloosters (Venlo en Maastricht) moesten worden opgeheven in 1794, toen de Franse soldaten de zusters letterlijk de kloosterpoort uitjoegen.

Capit. I

Int Iaer ons heeren. 1423. Is eerst begrepen⁶ ende begonnen ter eeren Godts ende Maria Sijn ghebenedijde Moeder, het conuent van Marien dael gheheeten inder Ooden buiten vendelo, Ende soo wij onsen eerwerdighen Pater, heer willem hesijus wel hebben hooren vertellen, Ist begoost van deuote eerme

6 In bezit genomen, betrokken.

[p. 17]

personen nae de werelt, wesende inde broederschap van sancte franciscus, Maer door de groote Liefde diese tot Godt hadden, hebbense alle het gene datse met haeren arbeijt wonnen bij een gebrocht, ende coften¹ daer voor eeruen², Om een cloester Leuen te beginnen, welcke eerste eruen, daer het cloester op gefundeert worden. Soo wij in oude boecke³ vinden, wel 13. Iaren gecoft sijn, eer sij noch bij malcanderen quamen te woonen om het cloester Leuen te aenveerden, Te weten. Int Iaer ons heeren 1410, Ende Int Iaer, 1418. worden noch eeruen gecoft aen het cloester, Daer nae Int Iaer ons heeren. 1423. Doen is de plaetse begrepen, Ende het cloester begonnen, Met wil ende consent⁴ des Eerwerdighen Vaders, Broeder Wilhelmus egghaertinghen pastoers Inder tijt der kercken van vendelo,

Des eersten Iaers daer nae Ao. 1424, waer dat selue conuent

⁺ geconfirmeert⁵ vanden eerwerdighen Vader ende heer Joannes van hinsberch,Bisschop van Luijck⁶, De welcke oock van Sijnder genaden gegeuen heeft eenen visenteerder⁷, Geuende hem de macht de Susters te absolueren⁸, Ende oock haer huisgesin, Ende datse moeghen Misse doen lesen op eenen gewijden altaersteen, Ende dat den visenteerder mach aen en aff setten, met raede der Susters, Die Moeder des conuents, ende alle ander susters die officien⁹ hebben, oock mach die visiteerder met

1 Kochten.

2 De eerste gronden werden gekocht van Herman Dune en zijn vrouw Hille. Het waren drie stukken land met een huis en een erf erop; op dat land was een erfrente verleend aan Johan, zoon van Diederich van Lomme. Johan schonk deze rente - een malder rogge 's jaars - later aan het klooster als een aalmoes. (Rijksarchief in Limburg te Maastricht, Annuntiaten Venlo).

3 De eerste schrijfster in deze kroniek - Sr. Barbara de Put - heeft haar gegevens uit een oudere kroniek, die bij de ‘veranderinghe’ niet werd voortgezet.

4 Toestemming.

+ [fol. 2]

5 Bevestigd.

6 Joannes Heinsberch van Loon was bisschop van Luik 1419-1455.

7 Tegenwoordig: visitator, nl. een geestelijke die speciale volmachten bezit om zich van tijd tot tijd persoonlijk op de hoogte te stellen van de omstandigheden - materieel zowel als geestelijk - waarin de kloosterlingen verkeren.

8 Kwijtschelden.

9 Speciale funkties van de zusters.

[p. 18]

rade der Susteren, Insetten, Reformeren, corigeren, dispenseren,¹ al wat hen goedt dunckt ter eeren Godts, Voorts dat hij mocht ontfanghen haer beloeften oft professien². Noch verleende haer desen seluen eerwerdighen heer, Dat de Susteren mochten laeten timmeren een capel ter eeren onser lieuer Vrouwen ende Santa Catarina³, die heeten sal te Marien dael, met eenen kerckhof gewijt om haer dooden daer op te begrauen, ende datse sullen gebruijcken alle vrijheijt der heijligher kercken gelijck ander geestelijcke luijden ende cloesters doen geuende 40. daghen aflaet alle den genen die den conuent goedt doen, met almissen⁴, oft die den personen, ende den saken desseluen conuent gunstich ende vorderlijck Syn.

1 Instellen, wijzigen, verbeteren en ontheffing verlenen. De schrijfster anticipeert hier op de latere regelwijziging: men had immers uitdrukkelijk daartoe vroeger de mogelijkheid opengelaten.

2 De plechtige geloften van gehoorzaamheid, armoede en zuiverheid, aan God gedaan, afgelegd in de handen van de geestelijke overheid.

3 Maagd en martelares uit een voornaam geslacht in Alexandrië, die de geleerden die haar tot afval van het geloof moesten brengen, wist te bekeren.

4 Aalmoezen.