Logo DBNL
Uyt-spanningen (2005)

Uyt-spanningen

(2005)–Jodocus van Lodenstein–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

130
De alleen-alles-weerdige hoocheyd,
Vertaalinge
Uyt La consolation de la Theologie door René de Cerisiers.
Livr. II. I. Poësie.++

I.

 
Hoor Volcken al van d' een en d' and're werld hoor even1
 
Al die by Water, Vier, en Lugt en Aarde leven!2
 
Loopt haastig toe; en buygt uw herten onderdaan3
 
Voor Hem die ons sijn Majesteyt maackt soo eerbiedelijck,4
5
Hij is alleen aanbiddelijck;
 
Comt dan en bidt Hem aan.

II.

 
Hoe soud gy Hem die huld' en eerbied connen weyg'ren?
 
Die u in aansien 't hoogst van al sijn werk deed steyg'ren.8
 
Wt sijn hand crijgt gy 't ligt dat u beschijnt. Geeft eer
10
Aan Hem eerbiediglijck. Uw pligt ist al te geven,10
 
Die uw gaf Ligt en Leven,
 
Geeft Hem uw hert maar weer.12

III.

 
Noyd quam' er Iet van Niet dan door sijn magtig spreken:13
 
Wat is, erkent sijn Sijn uyt die fonteyn te leecken.14
15
O! schaduwe van Niet! o! swacken Menschelijn!15
 
Geef U (u schuld) aan Hem: kent dat uw Groten, Sterken,16
 
Prins, Coning, en Monarcken17
 
Niet dan sijn slaven sijn.18


illustratie

IV.

 
Sijn over-magtig' hand beleydt de Donder-slage':19
20
Sijn overmagtig' hand wickt d' aarde met een wage.20
 
Hy stelt wat is of roert, in plaats, in beurt, in lot.21
 
Hy is niet dan Goedheyd, Hy is niet dan Almagticheyd,
 
Hy is die 't Schepsel Magtig leydt.23
 
In een woord Hy is Godt.

V.

25
Voor wien dog hebt gy (Mensch!) die diere Dienstbaarheden,25
 
Maar passelijck aan Gods oneyndig' Heerlijckheden?26
 
Sy, dien gy dus aanbidt sijn onder 't Menschlijck lot.27
 
O dwaas verquisten! leert uw ware Meester kennen,
 
End' u aan die gewennen.29
30
Maar sijt niet meer soo sot.

VI.

 
Den schonen Dager, die de lasuyre gewelven31
 
(Die dese Majesteyt ten throon houdt voor sig selven)32
 
Verguldt, crijgt lopens magt, om dat Hy 't wil gebien.33
 
Den Hemel so veel oogen heeft als lugte sterren,34
35
Die flonckeren van verren
 
Alleen om Hem te sien.

VII.

 
Sy d' aarde vry een grove, groote, sware, lompe37
 
Vergadering van stoff, een onbeweegb're clompe:
 
Als desen Coning woud sy roerd sig ras en wel.39
40
Hy spreke maar een woord sy sal haar lompe lenden40
 
Strax wentelen en wenden41
 
Alleen op sijn bevel.

VIII.

 
De Zee verheft by wijl de trotsheyd van sijn golven43
 
So schrickelijck, dat Leeuwen, Tygeren, en Wolven44-45
45
Van menschen staan verbaast, en trillen van 't gevaar.44-4545
 
Maar nauw geraken sy den oever, of in 't temme46
 
Vernemen sy Gods stemme.47
 
Legt my uw golven daar.

IX.

 
De vogelen in 't woud te sijner eere quelen49
50
Een costelijk Musijck, en fleuiten op haar keelen.50
 
Al sijn sy siele-loos, nog weten sy 't gebod.51
 
Geen Rede, maar die kennis, hebben sy om even52
 
Gehoorsaamheyd te geven
 
Haar Coning en haar Godt.

X.

55
De felle Tygers, en de Beeren sijn den andren55-56
 
Beleeft, en 't wild gediert (hoe wreed) verstaan elckandren.55-56
 
Haar dulheyd (die ons schrickt) heeft haast een eynd: en sijn57
 
Haar ingewanden, om 't erbarmelijck', bewogen58
 
En haren aerd gebogen59
60
Moet Hy gehoorsaamd sijn.

XI.

 
De Vischen 't vrugtbaar Volck (dien 't wilde Meyr tot wooning,61
 
En voedsel streckt) hoe ruw, erkennen desen Coning;62
 
En doen Hem nedrig hulde al slaan sy geen geluyd.63
 
Al syn sy stom en doov, sy hebben tong en ooren
65
Sijn wonderen te hooren,65
 
En die te roepen uyt.

XII.

 
Wat sijn, om hoog, der heylger Geesten leckernyen?67
 
Als 't soet genoegen van haar stage slavernyen68
 
Aan dees haar Schepper? Dan is al haar lust gedrenckt.69
70
Heeft niet dit trouwe volck tot Sijnen dienst hun vlerken,70
 
Om slegs tot sijne wercken
 
Te vliegen als Hy wenckt?

XIII.

 
Loopt toe dan Volcken al! doet hulde aan desen Heere:73
 
Die door sijn Magt u schiep tot beelden t' sijner Eere.74
75
Sijn vrese en liefde doe uw Leven u bestaan.75
 
Of weygert gy Hem 't Regt van uw Gehoorsaamheden
 
Vreest dan de Mogentheden
 
Van die u can verslaan.78

De alleen-alles-weerdige hoocheyd. Uit het Frans vertaald lied, zoals aangegeven uit La consolation de la Theologie van de Franse priester René de Cerisiers (1603-1662). Deze jezuïet was onder andere aalmoezenier van de hertog van Orléans en van koning Lodewijk XIV. In dit lied komt tot uitdrukking dat God de Schepper is van al het leven op aarde. Het gedicht telt dertien strofen. Ieder sextet bestaat uit een viertal langere regels; twee kortere sluiten de strofen af.

De inzet van de eerste strofe vertoont grote gelijkenis met het begin van Psalm 49. De aansporing om alleen God te aanbidden komt tot allen die de vier vanouds bekende elementen bewonen. In de tweede strofe wordt beklemtoond dat de mens ‘in aansien 't hoogst’ is van Gods schepselen, hoewel, volgens de derde strofe, de mens toch een nietig schepsel is en daarop vormen de aanzienlijken op aarde geenszins een uitzondering. Beseft moet worden dat God zonder instrument of middel geschapen heeft; het was ‘Iet van Niet’. Strofe IV verduidelijkt dat God alle dingen op aarde nog bestuurt en regeert, waarna in de volgende strofe verzucht wordt dat het dwaas is een andere meester te aanbidden naast God.

De strofen zes tot en met elf illustreren Gods almacht in de schepping en de nietigheid van de mens. In strofe VI beschrijft L. de hemelkoepel, in VII de aarde, in VIII de zee, in IX de vogels, in X de dieren van het land en in strofe XI de zeedieren.

Uit strofe XII blijkt dat de engelen zich gaarne buigen voor Gods wil. Het is ‘'t soet genoegen’ van deze geesten. In de laatste strofe worden opnieuw alle volken aangespoord om God te dienen. Daarmee krijgt het gedicht een cyclisch karakter.

 

Lit.: Dictionnaire des lettres francaises, XVIIe siècle.


Vorige Volgende

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs


lied