Uyt-spanningen

[p. 612]

125
Jesus liefde.⁺

Toon: Als een uytgestorten balsem.⁺

I.

Siele die geneygt tot lieven/¹
Altijd liever lieft dan leeft,
Seg wat u betoovert heeft;³
Die wel pleegt een hayr te clieven^4-5
Door een dertel onderscheyd.^4-55
Siel! wat heeft u dus verleydt?⁶

+ Titel Jesus liefde: liefde tot Jezus

+ Melodie: Ontleend aan Barnardus Busschoff, Nieuwe lof-sangen en geestelijcke liedekens, z.j., 134-139, waar als melodie-aanduiding ‘Jonge dochters vol van vreugd’ vermeld wordt.

1 lieven: liefhebben

3 betoovert: vgl. Gal. 3:1

4-5 (Gij) die zo spitsvondig de vinger legt bij kleinigheden.

4-5 (Gij) die zo spitsvondig de vinger legt bij kleinigheden.

5 dertel: ijdel, zinloos

6 dus: op deze manier

II.

Jesus is het doel der minnen
Daar de naalde van ons' hert⁸
Billijck op gevestigt werd.⁹
Is niet Jesus 't wit der sinnen¹⁰
Daar sy billijck henen gaan?
Siele/ waarom blijft gy staan?

8 naalde: kompasnaald

9 Billijck: terecht

10 wit: doel; sinnen: begeerten

III.

Hebt gy 't minnen dan vergeten?¹³
Is in 't hert die soete cragt/
Die het alles t' onder bragt/
Self nu t' onder? of versleten?¹⁶
Is de Min/ als over al/¹⁷
By u niet meer lief getal?¹⁸

13 't minnen: nl. het liefhebben van Jezus

16 versleten: vergaan

17 als: zoals

18 lief getal: aangenaam

IV.

'T is dat niet mijn siel/ het leven
Van uw leven is de Min,²⁰
En uw sinnelose sin²¹
Heeft u dickwijls so gedreven
Tot een wereltsch nietig ding
Of uw leven daar aan hing.²⁴

20 Min: nl. de liefde tot God

21 En: maar; sinnelose sin: verstandeloze begeerte

24 Of: alsof

[p. 613]

V.

'T is maar/ siele/ dat u d' oogen²⁵
Of door blinde onwetenheyd/
Of door dwaling sijn misleydt:²⁷
Of sijn van haar wit vervlogen/²⁸
Door het schielijck tusschen staan²⁹
Van een walmt/ een waas/ een waan.³⁰

25 maar: slechts

27 misleydt: op het verkeerde spoor geraakt

28 wit: doel; vervlogen: afgedwaald

29 schielijck tusschen staan: plotseling tussenbeide komen

30 walmt: damp; waas: nevel; waan: waandenkbeeld

VI.

'T is veel eer/ om dat die waarheid
Die in Jesu 't goed belooft/³²
Van my niet en werd gelooft.³³
Die nogthans so vast/ so claar leyt:³⁴
Siele/ seg wat neemt gy aan/
Cunt gy op Gods eed niet staan?³⁶

32 't goed; het heil, de zaligheid

33 Van: door

34 claar leyt: helder is

36 Gods eed: Gods betrouwbare belofte; staan: vertrouwen

[p. 614]

VII.

Snode schepsels, herte-dieven!
Die dewijl gy sagjes streelt³⁸
My vast van mijn Jesus steelt;³⁹
Ick wil u niet meer gelieven/⁴⁰
Ja niet lieven: En uw stutt⁴¹
Sy my slegs voor noot en nut.⁴²

38 streelt: verleidt

39 vast: onophoudelijk

40 gelieven: terwille zijn

41 stutt: steun

42 voor noot en nut: waar dat noodzakelijk en nuttig is

VIII.

Send/ O Heer, uw Ligt van boven^43-46
Dat die diepe onwetenheyd^43-4644
Van mijn duystre siele scheydt:^43-4645
Send uw waarheyd, send geloven/^43-46
En met een gevoelijck woord⁴⁷
(Weet ik) is mijn siel bekoort.⁴⁸

43-46 Vgl. Ps. 43:3, ‘Zend Uw licht en Uw waarheid, dat die mij leiden, dat zij mij brengen tot den berg Uwer heiligheid en tot Uw woningen.’

43-46 Vgl. Ps. 43:3, ‘Zend Uw licht en Uw waarheid, dat die mij leiden, dat zij mij brengen tot den berg Uwer heiligheid en tot Uw woningen.’

44 Dat: opdat

43-46 Vgl. Ps. 43:3, ‘Zend Uw licht en Uw waarheid, dat die mij leiden, dat zij mij brengen tot den berg Uwer heiligheid en tot Uw woningen.’

45 scheydt: weggaat

43-46 Vgl. Ps. 43:3, ‘Zend Uw licht en Uw waarheid, dat die mij leiden, dat zij mij brengen tot den berg Uwer heiligheid en tot Uw woningen.’

47 gevoelijck: gevoelig, teer

48 bekoort: ingenomen

IX.

Dan sal ja mijn siel geloven⁴⁹
Dat de werelt agt als Niet/⁵⁰
Dat sy selve niet en siet;⁵¹
En dat alles agten boven
Dat sy siet/ en smaackt/ en voelt
Daar de werelt so om woelt.⁵⁴

49 ja: immers

50 Dat: datgene wat; Niet: nietswaardig

51 sy: nl. de werelt, r. 50

54 Daar: waar; om woelt: zich om bekommert

X.

Dan sal ja mijn siele lieven
Jesum, daar dat grote goed^56-58
(Dat gy ons geloven doet)^56-58
In bewaart ligt: En die dieven^56-5858
Dieven door mijn ongelooff⁵⁹
Crijgen 't hert niet meer ten roof.⁶⁰

56-58 daar (...) In: in Wie

56-58 daar (...) In: in Wie

56-58 daar (...) In: in Wie

58 bewaart: verankerd, vgl. Kol. 3:3

59 Deze r. is een bijst. bij dieven in r. 58; vgl. Luk. 12:33

60 ten roof: als buit

[p. 615]

Jesus liefde. Lied over een gelovige die de vurige liefde tot God die hij voorheen kende, niet meer gevoelt. Dit thema sluit aan bij een aspect van de Nadere Reformatie dat de nadruk legt op de noodzaak tot introspectie. Een waar christen dient zich steeds te onderzoeken of er met betrekking tot zijn geestelijk leven sprake is van ‘verachtering in de genade’ of een ‘verlaten van de eerste liefde’ (Openb. 2:4). Het is dan nodig alles te verwerpen waaraan het hart zich gehecht heeft en tot God terug te keren. In de strofen I-III spreekt de dichter de ziel aan, die 't minnen van God vergeten schijnt te zijn, vgl. r. 13. De kompasnaald van het hart is niet meer op Jezus gericht.

Het onderzoek naar de oorzaken daarvan volgt in de strofen IV-VI. Het blijkt dat de ogen gericht zijn op wereldse zaken, omdat het goed dat Jezus de Zijnen belooft, uit het oog verloren is.

De laatste vier strofen vormen het slot, waarin sprake is van een omkeer. De ziel beseft dat alle schepselen het hart van Jezus aftrekken. God wordt om geloof gebeden, opdat de innige liefde tot Hem in het hart mag terugkeren. Het slotgedeelte vertoont een in het werk van L. steeds terugkerend thema, namelijk het dualisme tussen stof en geest. Zelden ziet L. in het geschapene een middel tot geloofsgemeenschap met de Schepper; meestal ervaart hij het als iets ‘snoods’ (r. 37) wat hem van God aftrekt.

Lit.: Trimp (1), 142; IJzerworst, 97-100.