Uyt-spanningen

[p. 542]

112
Op de onversettelijcke catharren-pijn na vele gebruyckte genees-middelen.⁺

Te singen als boven p. 30.⁺

I.

Dat 's nu gedaan! nu wil ick voorts gaan heen¹
Geduldig in Gods' saal'ge wegen treen²
En sien wat uytcomst Hy die eeuwig leeft

My geeft:

+ Titel onversettelijcke: aanhoudende; Catharren-pijn: zie inl.

+ Melodie: De melodie-aanduiding verwijst naar tekst 10.

1 Dat's nu gedaan: Nu is het afgelopen (met het medicijnen slikken en hopen op verbetering); vgl. Jes. 38:15, ‘ik zal nu al zoetkens voorttreden al mijn jaren, vanwege de bitterheid mijner ziel.’

2 treen: treden

II.

'k Wil cloeck sijn om niet tegenstaans mijn pijn⁵
Volveerdig in mijn pligtig werck te sijn/⁶
Doe 'k niet mijn wil/ ick wil doen dat ick dan⁷

Nog can.

5 cloeck: flink; niet tegenstaan: ondanks

6 Volveerdig: genegen, bereid; pligtig: verschuldigde, noodzakelijke

7 Doe (...) wil: Ook al doe ik niet zoveel als ik wil

III.

Sijt Gy o Heer! met stuckwijs werck gedient⁹
En gy/ mijn Schaar, verschoont gy daar uw vriend¹⁰
Voor my/ 't is weynig Lijdsaam in de pijn/^11-12

Te sijn.^11-12

22. Iuly 1652.

9 Sijt Gy (...) gedient: Als U (...) accepteert; stuckwijs: onvolkomen

10 mijn Schaar: mijn gemeente; verschoont gy (...): Als u (...) verontschuldigt; daar: in dat opzicht; uw vriend: nl. L. als predikant

11-12 Voor (...) sijn: Dan betekent het voor mij weinig om geduldig te zijn terwijl ik pijn heb.

11-12 Voor (...) sijn: Dan betekent het voor mij weinig om geduldig te zijn terwijl ik pijn heb.

[p. 543]

Op de onversettelijcke catharren-pijn. Korte meditatieve alleenspraak naar aanleiding van lichamelijke zwakte. L. heeft gedurende het grootste gedeelte van zijn leven een zwakke gezondheid gehad. De titel van dit gedicht spreekt over ‘catharren-pijn’, ook wel ‘zinking’ genoemd. Deze term is afgeleid van ‘catharre’, Grieks voor ‘in- of neerzinken’. We zullen hier dus moeten denken aan problemen met de spijsvertering, waarschijnlijk veroorzaakt door ontstekingen aan de slijmvliezen van de ingewanden.

Diverse malen heeft L. door zwakte zijn ambt niet kunnen waarnemen. Al in 1648, toen hij nog in zijn eerste gemeente Zoetermeer stond, is hij wekenlang in zijn ouderlijk huis te Delft verpleegd. Kort na het schrijven van dit gedicht is hij na een reis naar Holland in september 1652 weer ernstig ziek geworden. Zijn verhuizing van Sluis naar Utrecht moest daardoor ongeveer een half jaar worden uitgesteld. Inhoudelijk raakt dit korte gedicht op indringende wijze L.'s functioneren als predikant. Dat blijkt uit de ootmoedige kanttekening waarmee het besluit: de dichter wil zijn arbeid wel voortzetten, mits God Zijn goedkeuring aan dit gebrekkige werk wil hechten en de gemeente bereid is hem hierin te verdragen.

Lit.: Buijnsters, 121 (T); Trimp (1), 50-51, 90; Trimp (3), 49-50; Zwaan, 101; De Vrijer (2), 14-15.