Uyt-spanningen

[p. 369]

77b
Een ander.

Stemme Ps. 104.⁺

I.

Daar leyd helas! daar leydt die diere mond¹
Die steeds als 's levens ader open stond
Met dauw van Wijsheyd gulsig overgoten/³
Daar ligt/ daar ligt die diere mond gesloten!

Nu sal dien dauw/ dat pit/ die merg/ dat sap/⁵

Dat Hemelsch vogt van ware wetenschap/⁶
Dat Christi kindren gratig quamen suypen⁷
Wt die gesloten lippen niet meer druypen!

+ Melodie: De Geneefse melodie van Psalm 104 telt 4 versregels, zoals ook in de laatste strofe is toegepast.

1 leyd: ligt; diere: dierbare

3 gulsig: overvloedig

5 dat pit/ die merg: het kernachtige

6 ware wetenschap: nl. de kennis van God en goddelijke zaken

7 Christi kindren: de kinderen van Christus, dus: de godzaligen; gratig suypen: gretig drinken

II.

Maar nu sal sy dat levendige sap/⁹
Dat hemelsch vogt van ware wetenschap/
Dat hare mond in Graty plag te schincken/¹¹
Van Jesu self in volle Glory drincken.¹²

Oh! dien dat eeuwig Woord selfs overgiet!¹³

Wy nog benyden't u/ Maria, niet/¹⁴
Maar clagen wie sal 't jonge by ons leren?¹⁵
Wie Groot en Kleyn so wijslijck balanceren!¹⁶

9 levendige: levendmakende

11 in Graty: door Gods genade; plag: gewoon was; schincken: schenken

12 Glory: heerlijkheid

13 dien: wie, nl. Maria, r. 14; dat eeuwig Woord: nl. Christus, vgl. Joh: 1:1; selfs: zelf

14 nog: nochtans; benyden: misgunnen

15 clagen: kermen; we zouden achter clagen een dubbele punt verwachten; 't jonge: de jonge christenen; by ons: nl. hier op aarde

16 Maria was blijkbaar in staat de zogenaamde kleinen en groten in de genade met onderscheidingsgave te behandelen.

III.

Wie doet na dees' ons op-gaan 't Vrede-ligt?¹⁷
Wie wijst nu elck so heyliglijck sijn pligt?
Wie sal met my de Godt-verligt'de scharen/¹⁹
Door duystre Nijd heen/ soecken of vergaren?²⁰

Wie sal met my gaan daar 't so heerlijck straalt^21-22

Daar 't salig Woord en Voedsel werd erhaalt?^21-22
Wie sal met my gaan decken Christi leden?²³
En 's Rust-dags-vrye tijd so wel besteden?²⁴

17 na dees': in het vervolg

19 de Godt-verligt'de scharen: de gelovigen

20 Nijd: afgunst; vergaren: verzamelen, bijeenbrengen

21-22 L. duidt in deze regels de gezelschappen aan waarin de vromen samen kwamen om het gepredikte Woord als voedsel voor de ziel opnieuw te overdenken en te bespreken (erhaalt, r. 22).

21-22 L. duidt in deze regels de gezelschappen aan waarin de vromen samen kwamen om het gepredikte Woord als voedsel voor de ziel opnieuw te overdenken en te bespreken (erhaalt, r. 22).

23 decken Christi leden: kleding geven (of breder: ondersteuning bieden) aan Gods kinderen, vgl. Matth. 25:34-40 en Hand. 9:39

24 's Rust-dags-vrye tijd: de tijd tussen de erediensten op zondag; so: op die manier

IV.

Wie sal met my: Maar neen; ick stutt mijn clagt²⁵
En swijg/ want so viel my daar in gedagt;²⁶
Leydt Christus u in Glory my in Graty/²⁷
So is maar tusschen u en my wat spaty.²⁸

25 Strofenummer in ed. 1676 aangeduid met V.; Wie (...) my: L. onderbreekt zich en maakt de vraag niet af; stutt: houd op met. Het feit dat de strofe qua vormgeving niet af lijkt, sluit aan bij de inhoud: de dichter zwijgt nu.

26 so: zojuist

27 Achter Glory zouden we een komma verwachten.

28 wat spaty: een kleine afstand

[p. 370]

Een ander. Dit tweede gedicht op de dood van de godzalige Maria heeft een meer beschouwend karakter dan het eerste. De eerste strofe vermeldt meteen de aanleiding tot het schrijven van het gedicht: de overledene ligt nu met gesloten mond terneer. De strofen I en II sluiten mooi op elkaar aan. De mond die tot laving van Gods kinderen steeds overvloeide van geestelijk onderricht, mag nu in de hemel de volle liefde van God drinken. nadat in strofe III de betekenis van het verlies nog eeens onderstreept is, leidt het gedicht in een halve strofe tot een verrassende ontknoping: tussen dood en leven is slechts een gradueel verschil. L. stelt de betekenis van het verlies aan de orde in de vorm van retorische vragen, waardoor de leegte die de overledene achterliet, intens ervaren wordt. De troost die de dichter uit dit overlijden mag putten, is dat wanneer God hem genade (Graty) schenkt, hij ook eenmaal zal mogen delen in de hemelse heerlijkheid. Dit laatste, in de gereformeerde dogmatiek veelal aangeduid als de heerlijkmaking, wordt door de dichter enkele keren aangegeven met de term glory.

Lit.: Trimp (1), 48-49.