Uyt-spanningen

[p. 310]

66
Aandagt⁺
Over de H. Drie-Eenicheyt.

Ontsachelijcke en Heyl'ge Majesteyt/¹
Die 't kleyn vernuft der lage menschlijckheyt^2-4
In een on-tegen-spreeckb're waarheyt vangen^2-4
Cont/ en doen tusschen kund/ en onkund hangen.^2-4
Het onbegrijpelijcke Drie verstaan
In d' Eenheyt can ick niet: maar bid het aan;⁶
En leer den Vader hert en knyen buygen/^7-8
Oock Woord en Geest mijn dienstig hert betuygen.^7-8
Den Vader smeeck ick om Gena en Heyl/
En dat hy om den Soon sijn Geest my deyl':¹⁰
Dus 't wonderend gemoed in liefd' ontsteecken/¹¹
Leert my tot Godt, door Godt, om Godt te smeecken.¹²
Maar drie in 't onbegrepe ondeylbaar Een¹³
Te vinden/ can my 't troostelijck Gemeen¹⁴
Van Godt, en heyl'ge Godt-verligten toonen;¹⁵
In wien de Drieheyt als in sig wil wonen.¹⁶
O! On-onbindelijcke Graty-band!¹⁷
O! On-bedenckelijcken Hemel-stand!¹⁸
O! On-uytputtelijcken bron van 't leven!
Die on-ophoudelijck sal water geven.²⁰
Den waren Godt beschoor my 't eeuwig Goed;²¹
Den waren Godt my vrijde met sijn bloed;²²
Den waren Godt mijn sterckt' is als mijn smert// wast;²³
En op die drie grond-vesten staat mijn hert// vast.²⁴
Drie-enig Godt! laat dat drie zeelen sijn/²⁵
Daar door uw Hert gebonden aen het mijnn'
Mijn Hert na sig sleept/ en het my doet derven/²⁷²⁷
Ja doet met u/ voor u/ en in u sterven.

17. Hoymaand. 1659.⁺

+ Titel: Aandagt: meditatie

1 Ontsachelijcke: ontzagwekkende

2-4 Die het geringe verstand van de nietige mensheid in een niet tegen te spreken waarheid kan vangen en die begrip en onbegrip overstijgt.

2-4 Die het geringe verstand van de nietige mensheid in een niet tegen te spreken waarheid kan vangen en die begrip en onbegrip overstijgt.

2-4 Die het geringe verstand van de nietige mensheid in een niet tegen te spreken waarheid kan vangen en die begrip en onbegrip overstijgt.

6 het: nl. het feit, dat God drieënig is, r. 5-6

7-8 En (ik) leer voor de Vader hart en knieën te buigen en ook aan het Woord en de Geest mijn dienstvaardig hart toe te wijden.

7-8 En (ik) leer voor de Vader hart en knieën te buigen en ook aan het Woord en de Geest mijn dienstvaardig hart toe te wijden.

10 deyl': meedele (conj.)

11 in liefd' ontsteecken: bijv. nabep. bij 't wonderend gemoed

12 Vgl. Rom. 11:36

13 Maar: alleen maar

14 't troostelijck Gemeen: de vertroostende gemeenschap

15 Godt-verligten: nl. Gods kinderen; toonen: openbaren

16 In wie (nl. Gods kinderen) de drie goddelijke Personen op dezelfde wijze willen wonen als in Zichzelf.

17 On-onbindelijcke Graty-band: onverbreekbare verbintenis van genade

18 On-bedenckelijcken Hemel-stand: door mensen niet in te denken wezenstoestand die slechts in de hemel kan bestaan!

20 Vgl. Openb. 7:16

21 beschoor: beschikte

22 vrijde: bevrijdde

23 wast: toeneemt

24 grond-vesten: grondslagen

25 zeelen: touwen, koorden, vgl. Pred. 4:12, ‘en een drievoudig snoer wordt niet haast gebroken.’

27 na sig sleept: naar Zich toe sleept

27 en (...) derven: en het (nl. het hart) mij doet missen; L. bedoelt dat hij zijn eigen hart niet meer bezit, omdat God dat naar Zich toegetrokken heeft.

+ Hoymaand: juli

[p. 311]

Aandagt over de H. Drie-eenicheyt. Meditatief leesvers over het ervaren van het dogma van de goddelijke Drie-eenheid in het geestelijk leven. Dit dogma wordt aangeduid als onbegrijpelijk voor het verstand, maar als levende werkelijkheid in de ervaring van het geloof en de praktijk van de levensheiliging, vgl. Trimp (1), 31. Trimp merkt naar aanleiding van dit gedicht op dat de wijze waarop een dogmatische waarheid onder woorden wordt gebracht, kenmerkend is voor Van Lodenstein, die wars van alle intellectualisme alleen de doorleefde kennis van de waarheid telde (Trimp (1), 19).

Het gedicht is onder te verdelen in zeven kwatrijnen, die elk een afzonderlijke gedachte omvatten. De eerste vier regels vormen een aanspraak tot God, de laatste vier een bede. Daardoor krijgt deze meditatie als geheel tevens het karakter van een gebed. In het middendeel, de eigenlijke ‘aandacht’ of meditatie, benadrukt de dichter dat de Drieëenheid niet begrepen maar aangebeden kan worden.

In de laatste regels bidt de dichter of de drieenige God zijn hart uit al het aardse tot Zich wil trekken. Hij betrekt hiermee het door hem beschreven dogma rechtstreeks op het leven der heiligmaking.

Lit.: Bronsveld, Inl., XXV; Trimp (1), 19, 31; Gorter (1), 141-142, 153.