Uyt-spanningen

[p. 288]

61
De vrolijckheyd van 't christen leven.⁺
Siet Ps. 43:4. 1 Thess. 5:16. Phil. 4:4⁺

I.

Verblijd/ ver-blijd/ u alle tijd/
Dat is ons' eeuwige erven// Eeuwige erven/²
Getroost/ en sonder vrees te sijn
In leven en in sterven.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

+ Titel: Vrolijckheyd: blijdschap, vgl. Jes. 35:10
Psalm 43:4, ‘En dat ik inga tot Gods altaar, tot den God der blijdschap mijner verheuging, en U met de harp love, o God, mijn God!’
1 Thess. 5:16: ‘Verblijdt u allen tijd.’
Fil. 4:4: ‘Verblijdt u in den Heere allen tijd; wederom zeg ik: Verblijdt u.’

+ Melodie: Het ontbreken van een melodie-aanduiding wijst mogelijk op een nieuw vervaardigde melodie, die in twee versies is opgenomen bij strofe 1 en 2. Het lied zal oorspronkelijk gemaakt zijn op de melodie van het spotliedje ‘Hebbense dat ghedaen, doense, doense’ uit 1638, dat in wereldlijke liedboekjes populair was, vgl. Stronks (1), 419.

2 erven: erfenis

II.

Den Hemel wil/ den Hemel wil
Dat die hem dienen in deugden/ dienen in vreugden;
Dat is der Engelen eeuwige trant/⁹
Die sig in deugden verheugden.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

9 trant: gewoonte

III.

De vreugde deugd (de deugd weer vreugd)¹³
Het vrolijck hert maackt deugdig; maakt ons deugdig;¹⁴
Dat weet den Hemel daarom wil¹⁵
Hy al sijn dienende vreugdig.¹⁶
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

13 deugd (1): is heilzaam; weer vreugd: verheugt op haar beurt

14 deugdig: deugdzaam

15 Achter Hemel zouden we een punt verwachten.

16 Hy: nl. den Hemel, r. 15; al sijn dienende: al degenen die Hem dienen; vreugdig: verheugd

IV.

Den Hemel gaat/ de aarde staat
So vast niet als dees vreugde// als dees vreugde;²⁰
Daar 's Hemels Soon ons sielen meed'
Ons herten mede verheugden.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

20 vast: onwrikbaar, vgl. Jes. 51:11

[p. 289]

[p. 290]

V.

Des Hemels soon quam uyt sijn throon
Dien Hy van eeuwicheden// eeuwicheden
Beseten hadd'/ en bragt dit Heyl²⁷
Dit Heyl van bovene mede.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

27 Beseten: bezet, vgl. Ps. 45:7; dit Heyl: nl. de vreugde die in r. 20-22 wordt omschreven

VI.

Het bloedig sweet/ dat liefde deed^3131-32
't Gesegend lijf ontvlieten/ deed ontvlieten^31-32
Deed ons voor d' ongemeten smert³³
Dees salige vreugde genieten.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

31 liefde: ond.

31-32 Vgl. Luk. 22:44, ‘En Zijn zweet werd gelijk grote droppelen bloeds, die op de aarde afliepen.’

31-32 Vgl. Luk. 22:44, ‘En Zijn zweet werd gelijk grote droppelen bloeds, die op de aarde afliepen.’

33 voor: in plaats van; ongemeten: onpeilbaar diepe

VII.

Des Hemels gunst/ Des Hemels gunst
Om schatten niet te copen/ niet te copen³⁸
Comt als een Hemels water-val/
Ons salig' toegelopen.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

38 Om schatten: in ruil voor kostbaarheden

VIII.

De sonden al/ en sonder tal
Sijn goedichlijck vergeven// al vergeven;⁴⁴
Wy hadden de eeuwige dood verdient
En crijgen het eeuwige leven.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

44 goedichlijck: barmhartig, genadig

IX.

Des Hemels Heer/ ons schat en eer/
Gesonheyd/ Rust en Vrede is// Rust en vrede;⁵⁰
En hebben wy hier niet met al⁵¹
Met Hem sijn wy te vrede.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

50 Gesonheyd: zetfout voor Gesondheyd; Vrede: vgl. Ef. 2:14, ‘Want Hij is onze Vrede’

51 En ook al hebben wij hier helemaal niets,

[p. 291]

X.

D' aard is ons/ den Hemel ons/⁵⁵
Wat soud' ons meer gelusten// Meer gelusten?⁵⁶
Dees' aarde is ons een cort vertreck/⁵⁷
Den Hemel ons eeuwige ruste.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

55 Vgl. 1 Kor. 3:22-23, ‘(...) zij zijn alle uwe; Doch gij zijt van Christus, en Christus is van God.’

56 gelusten: behagen

57 cort vertreck: verblijfplaats gedurende een korte tijd

XI.

En mensch en vee// En Engelen mee/⁶¹
En voor- en tegenspoeden// Segen en roeden⁶²
Laat werken/ al so 't werken wil/⁶³
't Moet werken ons ten goeden.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

61 mee: tevens

62 roeden: straf

63 al: alles; so: zoals

XII.

Den Hemel self/ dat schoon gewelf/
Daar 't dag is sonder nagten// Sonder nagten/⁶⁸
Is 't hoog vertreck/ daar 't Engele-Choor
Al singend' ons verwagten.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

68 Vgl. Op. 22:5, ‘En aldaar zal geen nacht zijn’

XIII.

Ons Vader leeft/ die sig ons geeft⁷³
En met hem alle dingen// Alle dingen/
En segt ons noodtdruft toe/ op dat⁷⁵
Wy sorgeloos souden singen.⁷⁶
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

73 ons: aan ons

75 noodtdruft: al het nodige

76 sorgeloos: zonder zorgen

XIV.

Des Hemels Gunst// Leert ons de cunst;⁷⁹
In 't cleynsten ons te ly'en/ Ons te lyen:⁸⁰
Dus sonder pragt/ en overdaad⁸¹
En sonder leckernyen
Connen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Connen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

79 Des Hemels Gunst: Gods genade

80 ly'en/ lyen: schikken

81 pragt: weelde

[p. 292]

XV.

Der menschen haat// Of nijd/ of smaad
En cunnen ons bedroeven/ Ons bedroeven:
Hebben wy maar des Hemels gunst/⁸⁷
Niet anders wy behoeven/⁸⁸
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

87 Indien wij maar (...) hebben,

88 Niet: niets

XVI.

Nog haat/ nog nijd/ nog wraack/ nog spijt⁹¹
Ons tot haar oefening tronen// Tot haar tronen:⁹²
Maar als wy met een lugtigen sin/⁹³
Het quaad- met goed-doen lonen⁹⁴
Mogen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Mogen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

I. RUSTE.

91 Nog: (nu) nog; wraack: wrok; spijt: hoon, smaad

92 oefening: praktijk; tronen: bewegen

93 met een lugtigen sin: opgewekt

94 lonen: beantwoorden

XVII.

Maar hola! maar! Wat hoor ick daar?
Wat is het! schreien / of reyen// Schreyen of reyen?⁹⁸
De wereld noemt het reyen: maar
Des werelds reyen is schreyen.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

98 reyen: vrolijk gezang, vgl. WNT XII, 1579

XVIII.

't Knetter-getier/ van 't door'nen-vier¹⁰³
Wy connen maar veragten// Wy veragten
Schattend die vrolijcke dagen al¹⁰⁵
Voor duyst're donck're nagten.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

103 Het beeld betreft het knetterende geluid van een fel brandende, maar snel verterende doornstruik, vgl. tekst 60, r. 14-15.

105 Schattend: waarderend; al: geheel en al

XIX.

Sy al de vreugt/ En al 't geneugt^109-110109
Des Werelds opgelopen// Opgelopen:^109-110
Nog wouden wy van d' onsen niet
Een aas daar voor vercopen.¹¹²
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

109-110 Sy (...) opgelopen: Al zou ook (...) verkregen worden

109 't geneugt: de genoegens

109-110 Sy (...) opgelopen: Al zou ook (...) verkregen worden

112 een aas: het geringste deel

[p. 293]

XX.

Haar singen al/ Haar springen al¹¹⁵
Is huppelen na der hellen// Na der hellen:
Haar glansch is glas/ haar rust is roest/¹¹⁷
En al haer queele/ maar quellen.¹¹⁸
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

115 Haar: nl. van Des Werelds, r. 110; springen: dansen

117 glas: nl. breekbaar

118 queele: gezang; quellen: kwelling

XXI.

Begerig hert! Dat mager werd¹²¹
Door 't gieren na veel schatten/ Na veel schatten/¹²²
Dewijl gy onversadigt sult¹²³
Na wind met sorrege vatten/¹²⁴
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

121 mager: dor, schraal

122 gieren na: najagen van

123 Dewijl: terwijl

124 Na: naar; wind: nl. wat niets voorstelt; met sorrege: door zorg gekweld; vatten: grijpen

XXII.

En als uw goed/ Daar al uw moed¹²⁷
Op stond/ u in dit leven// Sal begeven/¹²⁸
Den rietstaf breeckt/ den rots beswijckt/¹²⁹
Het herte de lendene beven/¹³⁰
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

127 al uw moed: uw gehele hart

128 begeven: verlaten

129 rietstaf: nl. waar men ten onrechte zijn vertrouwen op stelt, vgl. 2 Kon. 18:21

130 het hart [en] de lendene beven: hier: sidderen

XXIII.

Dat droncken hooft/ Van sin berooft/¹³³
Laat in sijn schijn-vreugd rasen// Tieren en rasen.¹³⁴
Dewijl hy sieckt/ en rolt en dolt/¹³⁵
De wijsheyd in de glasen;¹³⁶
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

133 sin: verstand

134 rasen: tekeer gaan

135 sieckt: verkeerd bezig is; rolt: tuimelt; dolt: gekheid maakt

136 Dronken wordt,

XXIV.

Laat dollen cop/ Sijn vollen cop^139-140
Wt leed'gen met vermaken/ Met vermaken/^139-140140
En dan wel droncken/ roncken daar heen:¹⁴¹
Wy sulle wel nugtere waken.¹⁴²
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

139-140 Woordspeling met het homonieme cop

139-140 Woordspeling met het homonieme cop

140 Wt leed'gen: leeg drinken

141 roncken: snorken (in dronkemansslaap)

142 wel: zeer; vgl. voor deze r. 1 Thess. 5:6, 7, ‘Zo laat ons dan niet slapen, gelijk als de anderen, maar laat ons waken en nuchter zijn. Want die slapen, slapen des nachts, en die dronken zijn, zijn des nachts dronken.’

[p. 294]

XXV.

Geen stercken dranck/ Geen roock of stanck¹⁴⁵
Bedwelmen ons de sinnen/ Ons de sinnen;
Maar sijn wy droncken van Water en bloed¹⁴⁷
Dan eerst ons sinnen beginnen.¹⁴⁸
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

145 roock: tabaksrook

147 L. wijst op de blijdschap in Christus; vgl. 1 Joh. 5:6

148 sinnen: lust, blijdschap

XXVI.

Dien armen quant! Die slegte dant!¹⁵¹
Oh! oh! de dwase banden// Dwase banden¹⁵²
Sijn haar om 't hert geslagen oh! oh!¹⁵³
Wel latese clagen en branden.¹⁵⁴
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

151 quant: snuiter, kerel; dant: lichtzinnige meid

152 dwase banden: ketenen van dwaasheid

153 haar: hun

154 latese: laat hen

XXVII.

Wy weten hier Van min nog vier/¹⁵⁷
Behalven 't vier van boven// 't vier van boven.
Lieven wy Jesus/ Hy lieft ons weer/¹⁵⁹
Wy lieve/ wy leve/ wy loven.¹⁶⁰
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

157 Van min nog vier: van liefde noch hartstocht

159 Lieven: liefhebben

160 Vgl. het gebruik van deze termen in tekst 56

XXVIII.

Hoe suftje daar; Hoe sal dat hayr¹⁶³
Hoe sal den cronckel leggen? cronckel leggen?¹⁶⁴
Met hals/ en rug/ en arreme blood:
Laat haar dat overleggen.¹⁶⁶
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

163 suftje: pieker je

164 cronckel: krul; leggen: liggen

166 overleggen: overwegen

XXIX.

Ons hoog gewaat// Naar onsen Staat/¹⁶⁹
En sijn geen diamanten/ Diamanten:
Maar 't Hemelsch ciersel van de Deugd¹⁷¹
Dat blinckt/ aan alle kanten.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

169 hoog gewaat: voorname kleding; Naar onsen Staat: die bij onze positie past

171 ciersel: versiering

[p. 295]

XXX.

Met danckbare oog/ Wy sien/ die hoog^175-176
Geseten/ sig besteden/ T' onsen vreden/^175-176
En als sy rusteloos waken voor ons
Voor onse sorgeloosheden/¹⁷⁸
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

II. Ruste.

175-176 die (...) vreden: degenen die in de hemel zich wijden aan onze vrede (nl. de engelen)

175-176 die (...) vreden: degenen die in de hemel zich wijden aan onze vrede (nl. de engelen)

178 sorgeloosheden: leven zonder zorg; hier positief op te vatten als de houding van een kind dat volkomen vertrouwt en dus geen zorgen heeft; vgl. Fil. 4:6, ‘Weest in geen ding bezorgd.’

XXXI.

Den Leeuw het Lam// Wt Davids stam¹⁸¹
Schepper en hoede der menschen/ Hoede der menschen/¹⁸²
Is (wy gelooven het) alles en wat
Wy cunnen/ of dencken of wenschen.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

181 Nl. Christus, vgl. Openb. 5:5, ‘Ween niet; zie, de Leeuw Die uit den stam van Juda is, de Wortel Davids, heeft overwonnen (...).’

182 hoedel Hoede: behoeder

XXXII.

Met dese lust// Met dese rust
So vol van eer en staten// Eer en staten/¹⁸⁸
So rijck beschattet/ so wel vernoegt¹⁸⁹
So weelderig uytgelaten/¹⁹⁰
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

188 staten: waardigheid

189 rijck beschattet: rijk aan schatten; wel vernoegt: innig verheugd

190 uytgelaten: buitengewoon (achtergepl. bijw.), WNT XVII, 661

XXXIII.

Met dese spijs// Vol leckerny's/
Met desen dranck beschoncken// so beschoncken/
Met dese kost'lijckheden verciert/¹⁹⁵
Met dese gewaden aan 't proncken/
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

195 kost'lijckheden: kostbaarheden

XXXIV.

Als eens de wereld// Als eens de wereld
Sig jammerlijck bedrogen// Sig bedrogen
Sal vinden/ al haar winst maar wind;²⁰¹
En al haer liederen logen.²⁰²
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

201 wind: ijdelheid

202 logen: leugens

[p. 296]

XXXV.

Als eer en staat/ En gunst vergaat;²⁰⁵
Haar schat voor dief of mot is/ Of verrot is;²⁰⁶
Haar Min met schoonheyds val vervalt;²⁰⁷
De wijse nu siet/ dat hy sot is;²⁰⁸
Sullen wy vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Sullen wy vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

205 staat: positie

206 Vgl. Matth. 6:19, ‘Vergadert u geen schatten op de aarde, waar ze mot en roest verderft, en waar dieven doorgraven en stelen.’

207 schoonheyds val: het verliezen van de schoonheid; vervalt: teniet gaat

208 Vgl. 1 Kor. 1:19, ‘Ik zal de wijsheid der wijzen doen vergaan.’

XXXVI.

En als dien storm/ Dien fellen worm^211-212211
Van 't wisse Gewis sal cnagen/ Wis sal cnagen;^211-212212
De duyst're nare valeye daer is²¹³
Het eynde der weelige dagen;²¹⁴
Salmen dan vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Salmen dan vrolijck sijn/ vrolijck sijn?

211-212 Vgl. Mark. 9:46, ‘Waar hun worm niet sterft en het vuur niet uitgeblust wordt.’

211 fellen: meedogenloze

211-212 Vgl. Mark. 9:46, ‘Waar hun worm niet sterft en het vuur niet uitgeblust wordt.’

212 't wisse Gewis: het feilloos registrerende geweten; Wis: zeker

213 De duyst're nare valeye: nl. de dood, vgl. Jes. 9:1

214 weelige: overdadige, gerieflijke

XXXVII.

Ons herte rust/ Op schat nog lust/²¹⁷
Op gunst/ op eer nog staten// Eer nog staten/
Wil 't blijven 't can/ wil het vliegen het mag/²¹⁹
Wy cunnen het hebben/ en laten.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

217 rust: vertrouwt; nog: noch

219 Wil 't: als het wil; vliegen: nl. naar de hemel gaan; vgl. Fil. 1:23, 24

XXXVIII.

So ons dit Goed/ den Hemel doet²²³
Tot ons genot toe-vlieten// Tot ons vlieten:²²⁴
Wy geven 't Hem ten dienste weerom
En 't hem ter eere genieten.²²⁶
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

223 dit Goed: nl. alles wat hij van God ontvangt

224 toe-vlieten: naar (ons) toekomen

226 En genieten het Hem (God) ter eer

XXXIX.

En neemt Hy 't weg/ En neemt hy 't weg/
Nog wy het duldig dogen// duldig dogen;²³⁰
Wy ligten ons dies te lugtiger op/²³¹
En vliegen te vlugger om hooge.
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

230 Nog: nóg; duldig dogen: lijdzaam verdragen

231 dies: daarom, daardoor; lichten (...) op: verheffen; lugtiger: opgewekter

[p. 297]

XL.

In menschen-haat// In spot en smaad/
In armoed' sober leven/ Sober leven
Is lijd'lijck hen die Coningen sijnd'²³⁷
Haar lust (dat sy wille) maar geven.²³⁸
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

237 lijd'lijck: draaglijk; hen: voor hen: Coningen sijnd': vgl. Openb. 5:10, ‘En Gij hebt onzen God gemaakt tot koningen en priesters, en wij zullen als koningen heersen op de aarde.’

238 Hun begeerten (wat zij ook willen) er aan geven.

XLI.

Het bang gemoed// Der hellen gloed^241-244
Het cnagen der gewissen// der gewissen/^241-244
Can 't onweerdeerlijck Gode-bloed^241-244
Besadige/ vredige/ slissen.^241-244244
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

241-244 Het ond. van deze zin is 't onweerdeerlijck Gode-bloed.

241-244 Het ond. van deze zin is 't onweerdeerlijck Gode-bloed.

241-244 Het ond. van deze zin is 't onweerdeerlijck Gode-bloed.

241-244 Het ond. van deze zin is 't onweerdeerlijck Gode-bloed.

244 Besadige: verzadigen; vredige: bevredigen; slissen: (doen) ophouden

XLII.

Ja coom de dood// Ja coom de dood²⁴⁷
En laat ons/ met dit leven// 't Al begeven:²⁴⁸
Die duyst're nare valeyen alleen
Door wandele wy end' en beven.²⁵⁰
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

247 coom: als (...) komt

248 't Al: alles

250 end' en beven: en beven niet

XLIII.

Want in de dood/ De bangste nood
Is Godes soon ons 't leven// 't Leven het leven:
Wy steecken 't hoofd ten Kerreker uyt²⁵⁵
Om boven de vlecke te sweven.²⁵⁶
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck/ vrolijck/
Laat ons vrolijck sijn/ Vrolijck sijn/ vrolijck sijn.

15. Slagt-maand 1662.⁺

255 Kerreker: nl. het lichaam des doods, vgl. Rom. 6:6

256 vlecke: oppervlak, nl. van de aarde

+ Slagt-maand: november

[p. 298]

De vrolijckheyd van 't christen leven. Lied over de blijdschap die er in het dienen van God te vinden is tegenover de schijnvreugde die de wereld biedt. In deze tekst gaat L. uitvoerig in op de vraag wat in het leven van een christen de vreugde uitmaakt. Enerzijds mag een christen verheugd zijn, omdat hij alles het zijne mag noemen (str. X en XI). Anderzijds maakt hij duidelijk dat een christen - omdat hij over het aardse niet bezorgd behoeft te zijn - juist al zijn vreugde kan vinden in het beoefenen van de deugd (r. 8, 12), dus in een leven van heiligmaking.

Hoewel de tekst door zijn lengte onoverzichtelijk lijkt, is er toch wel structuur in te ontdekken. In het eerste deel (str. I-XIV) gaat L. na waarin de ware vreugd te vinden is, namelijk in de genadegaven van God. Voorbeelden hiervan zijn de vergeving van zonden en de verwachting van het eeuwige leven. Door het hart niet op aardse dingen te zetten en de deugd te beoefenen, krijgt men deel aan deze vreugde.

In het tweede deel (str. XVII-XXX) zet de dichter de aardse genoegens van bijvoorbeeld drank, dans, muziek en zinnelijkheid tegenover de geestelijke vreugde van Gods kinderen. In deze afdeling vormen twee opeenvolgende strofen verschillende keren een tegenstelling (str. XXIV-XXV, XXV-XXVII, XVIII-XXIX). In het derde deel (str. XXXI-XLIII) wordt het verschil tussen aardse en geestelijke vreugde geplaatst in het licht de dood, die het uur van de waarheid vormt. Dan zal alle aardse vreugde veranderen in de eeuwige smart van een knagend geweten, terwijl de geestelijke vreugde van Gods kinderen in volmaakte vorm eeuwig zal voortduren. De strofevorm onderstreept het opgewekte en overtuigende karakter van het lied. Men lette in dit verband op de binnenrijmen en letterlijke woordherhalingen in de eerste twee regels en de refreinregels die elke strofe afsluiten.

De visie dat dit gedicht van een intense belangstelling voor het aardse leven zou getuigen (Onstenk (1), 209), lijkt niet gerechtvaardigd. De gehele thematiek en beweringen in sommige regels (57-58, 80 e.v., 109-110) vormen daarmee een te grote tegenstelling. De opvatting dat L. in dit gedicht de vreugde in God tegenover het wereldse schijngenot heeft geplaatst (Trimp (3), 190), doet meer recht aan de inhoud van deze tekst en past ook beter binnen het totale oeuvre van de auteur.

Lit.: Bronsveld 42-46 (T); Van Es, 353; Onstenk (1), 209; Trimp (1) 76, 83, 91, 108; Trimp (2), 504; Trimp (3), 51, 168, 190; De Vrijer (2), 100, 166, 167 (T. 5 str); IJzerworst, 42-56 (T); Stronks (2), 112, 130.