Twee boecken vande stantvasticheyt

Regelnummers proza verbergen

14Het X. Capittel.

15Dat die straffe goet ende heylsaem sy int aensien 16van Godt, der menschen, ende der ghener die 17ghestraft wordt.

18Ick belijde, dat die straffe den quaden toecomt ende 19toebehoort; daerom nochtans niet quaet. Sy is, ten eer-^83,19.20 sten, goet ten insien Godes, aenghesien dat sijn eewighe ^83,20.21ende onveranderlijcke wedt begheert, dat der menschen 22sonden sullen verbetert oft wech ghenomen worden. Die 23Castydinghe die verbetert t'ghene dat af ghewasschen 24 can worden, ende de straffe neemt voorts wech het ghene 25dat sy niet en heeft connen ghedoen. So is sy oock, ten 26tweeden, goet ten insicht van die menschen, aengesien 27dat de ghemeynschap der selven niet en can blyven 28staende oft duerende, ist dat gheweldighe ende boose 29gheesten alle dinghen vry staet te doen. Ghelijckerwijs 30alst van noode is dat, tot eens yeghelijcx besondere ver-31sekeringhe ende vryheyt, eenen besonderen dief ende 32 moordenaer ghestraft worde, soo moet oock een open-33baer ende ghemeyne straffe ghebruyct worden tot die 34ghemeyne versekeringhe ende vryheyt. Tis somtijts van 35noode, datter dese straffinghen gebeuren over tyrannen

83,19. daerom nochtans niet quaet: daarom is zij nochtans, op zichzelf genomen, niet slecht.

83,20. ten insien Godes: met betrekking tot God.

[p. 84]

1ende als roovers des aertbodems, op datter exempelen 2sijn die vermanen

Datter een ooghe der rechtveerdicheyt sy, ^84,3.
Diet alles doorsiet naer en by,

5ende die welcke oock tot andere Coninghen ende vol-6cken roepen:

Leert, vermaent sijnde, rechtveerdicheyt beminnen, ^84,7.
Noch Godt verachten.

9Ten derden, soo is de straffe goet ten insichte selfs van 10de ghene die ghestraft worden. Ick segghe, sy is goet 11 voor henlieden: want dit en is eygentlijcken gheen 12wraecke die hen overcomt, ende, ghelijck dien ongodde-^84,12.13lijcken Poët seer Goddelijcken seyt,

De goedertieren Godtheyt neemt haer sulcx niet aen,
Dat sy yemant uut gramschap met straffen sal slaen;

16maer het is niet anders dan een beletsel ende wederhou-17dinghe van de boosheyt. Ende ghelijck als de doot deck-18 wils seer ghenadich de goeden toeghesonden is gheweest 19eer sy misdoen, soo is sy oock de overgheven boosen 20menschen in t'misdoen toegesonden; want sy dat soo 21lief hebben, dat syer niet af te trecken en souden sijn 22dan met afsnyden. Soo wederhoudt dan Godt dien on-23ghetoomden loop, ende neemt seer goedertierlijcken wech 24de gene die sondigen, ende noch oock tot sondigen bereyt 25sijn. Ten laetsten, soo is alle straffe goet int aensien der 26iustitien ende rechtveerdicheyt, ghelijck alle onstrafbaer-27heyt quaet is, die welcke maect dat sy langher in haer 28 boosheyt, dat is in haer catyvicheydt, leven. Daerom 29soo seyt Boëthius seer subtylijcken, dat alle quade men-^84,29.30schen, die ghestraft worden, veel gheluckigher sijn dan 31oft sy onder die straffe der iustitie niet en vielen, ende 32gheeft dese redene daer by: aengesien (seyt hy) dat 33hen wat goets toeghecomen is (te weten de straffe) die 34sy onder den anderen hoop van huere misdaden niet en 35hadden.

84,3. Datter een ooghe…: Menander, Sent. 179.

84,7. Leert, vermaent sijnde…: Vergilius, Aeneis, VI, 620.

84,12. dien ongoddelijcken Poët: Lucretius, De Rerum Natura, VI, 72.

84,29. Boëthius: De Consolatione Philosophiae, IV, 4, 13.