Twee boecken vande stantvasticheyt

Regelnummers proza verbergen

7Het IX. Capittel.

8Vander Castydinghe, de welcke het tweede 9 eyndt is; ende wort bewesen dat sy in tweeder-10ley manieren ons nut ende profytelijck is.

11Nu soo is het ander eynde de Castydinghe; ende ick 12segge datter niet saechters oft beters tot onser behou-13 dinghe ghevonden en is. Want sy helpt ende bewaert 14ons in tweederley manieren, t'sy in stede van een 15gheessel als wy ghesondicht hebben, oft in stede van 16eenen toom, om niet te sondighen. In stede van een 17gheessel: want t'is de vaderlijcke handt, die welcke de 18gevallen dickwils slaet, ende t'is des buels handt, die 19spade ende maer ééns straft. Ghelijckmen, om die vuy-20licheyt te verdryven, eenige suyveringe des viers oft 21waters ghebruyckt, soo wort dese reyninghe der neder-22 laghen ghebruyckt teghen de sonden. Ende, Lipsi, voor-23waer, wy cryghen nu te recht de geesselinghe; want 24wy, Nederlanders, sijn over lancx vervallen, ende, ver-25dorven door alle wellust ende rijckdommen, sijn ghe-26treden inden verderffelijcken wech aller gebreken. Maer 27dien goeden Godt die vermaent ende roept ons seer 28saechtmoedichlijcken weder, seyndende ons sommighe 29 plaghen ende straffen toe, op dat wy, daer door ghe-30waerschout, weder tot ons, iae tot hem souden comen 31ende keeren. Hy beneemt ons het tytelijck goet, om dat 32wy dat ghebruyckt hebben in overdaet ende weelde; 33onse vryheyt, om dat wy die misbruyckt hebben tot alle 34ongheregeltheyt; ende met dese saechte straffe der 35 ellenden gaet hy voorts, als oft hy onse misdaden wilde

[p. 82]

1 versoenen ende suyveren. Voorwaer, tis een saechte 2straffe: want wat ghenoechdoeninghe is dese? Men 3seyt dat de Persen, als sy eenighe castydinghe oft 4straffe doen willen over yemant van staet en aensien, 5dat sy dan hem sijn cleedt en den hoet af trecken ende, 6dat erghens hangende, gheesselen als den mensche selfs; 7 desghelijcx doet onsen vader oock, die in alle castydin-8gen óns niet en raeckt, maer ons lichaem, onse ackers, 9onse rijckdommen, ende alles wat uutwendich is. Maer 10de Castydinghe is oock den toom, den welcken hy ons 11bequamelijcken aenworpt als hy siet dat wy sondighen 12souden. Ende ghelijck de medecynen somtijts voorsich-13tichlijcken ons wat bloets aftrecken, niet om dat wy 14sieck sijn, maer op dat wy niet sieck en worden, soo 15 beneemt ons Godt, door dese straffen ende nederlaghen, 16sommige dingen oock, die ons anders dienen souden tot 17een voetsel ende verweckinghe van sonden ende boos-18heyt. Die kent alderbest een yeghelijcx nature, diese 19selfs ghestelt ende ghebouwet heeft; hy en oordeelt 20vander sieckten oft crancheyt niet uut die aderen oft uut 21het coleur, maer uut het binnenste der herten, ende 22 cleynste aderkens. Siet hy dat die gheesten van die van 23Toscanen t'oploopende ende te seer wacker sijn? hy 24dwinghtse met eenen Heer. Bevint hy die van Switser-25lant stilder ende saechtmoedigher? hy laet hen de vry-26heyt toe. Die van Venegien middelmatich? hy gheeftse 27een middelmatich regiment. Ende al dat selve sal hy 28moghelijck ter sijnder tijt veranderen, als sy hen ver-29 anderen sullen. Nochtans soo claghen wy àl: ‘Waerom, 30 segghen sy, sijn wy langher met dese oorloghe ghe-31plaecht dan andere? oft waerom blyven wy in dusdanige 32herde slavernye?’ O dwaes, ende voorwaer cranck 33mensch! sijt ghy wyser dan Godt? Seght my, hoe comet 34dat den Medecijn den eenen meer alsems oft rabarbers 35inden dranck menghelt dan den anderen? ist niet om 36dat sijn sieckte oft sijn natuere dat is eyschende? Denckt 37het selfste van u oock. Hy siet moghelijcken, dat dit 38volck veel straffer is, ende dattet daerom met gheesse-39linghen moet bedwonghen worden; ende dat dit ander 40veel saechtmoediger is, ende mach tot kennisse ende

[p. 83]

1berouw comen, al en hevet maer de schaduwe der roe-2den ghesien. Maer dat en dunckt u soo niet? Wat is 3 daer aen gheleghen? De ouders selve en laten hen kindt 4het mes oft het yser niet in handen, hoe seer dattet 5daerom crijt, want sy voorsien dattet sy selven quetsen 6soude. Waerom sal ons dan Godt tot onse verdervinghe 7alle dinghen toestaen, die oprechte kinderen sijn, niet 8wetende te eysschen het ghene dat ons salich, noch te 9verworpen t'ghene dat ons hinderlijck is? Nochtans, 10 crijt oft ghy wilt, ende soo veel als ghy wilt, ghy en sult 11dies niet te min desen dranck der droeffenissen drincken, 12den welcken dien hemelschen medecijn u niet te vergeefs 13oft onbedachtelijcken soo vol in en schinckt.