Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel IV

Delfstoffen, machine- en scheepsbouw. Stoom. Chemie. Telegrafie en telefonie

[p. 336]

Verantwoording van de afbeeldingen

12	Veenkoloniaal Museum Veendam, H.J.J. Feikens, W17.
15	De Aardbol (Amsterdam 1840), 272.
16	De Ingenieur 4 (1889), 210.
17	Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage.
19	Gemeentearchief Maastricht.
21	Mijnmuseum Kerkrade.
21	Mijnmuseum Kerkrade.
22	Mijnmuseum Kerkrade.
24	Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage.
25	Stadtarchiv Aachen.
27	DSM, Heerlen.
27	Katholieke Illustratie 1879/1880, 32.
28	Sociaal-Historisch Centrum, Maastricht.
30	Mijnmuseum Kerkrade.
32	DSM, Heerlen.
33	DSM Heerlen.
36	Gemeentearchief Amsterdam.
41	Gemeentearchief Rotterdam.
44	Stork N.V., Naarden.
46	Gemeentearchief Rotterdam.
47	Gemeentearchief Tilburg.
48	Gemeentearchief Groningen, collectie briefhoofden.
48	Gemeentearchief Zwolle.
50	Nederlandsch Magazijn 1863, 113.
51	Nederlandsch Magazijn 1856, 348.
52	Gedenkschrift machinefabriek Gebrs. Stork & Co. t.g.v. het 25 jarig bestaan (1893).
53	Gemeentearchief Zwolle.
54	Eigen Haard 1877, 389.
55	Gemeentearchief Leiden.
57	Catalogus De Prins van Oranje (reproductie: TU Delft).
59	Nederlands Documentatiecentrum voor Industrie en Techniek, SHT.
59	Nederlands Documentatiecentrum voor Industrie en Techniek, SHT.
61	Gemeentearchief Haarlem, Sted. Atlas nr. 54-250783.3.
63	Koninklijk Huisarchief, 's-Gravenhage, FA/0098.
66	Memoriaal de Marine, Amsterdam 1876-1880.
69	A. Hoving en R. Parthesius, Twee 17de eeuwse bouwmethoden, in: Batavia Cahier 3, Uitgave Stichting Nederland bouwt V.O.C.-retourschip, 1991.
70	Rijksmuseum Amsterdam, inv. 1428.
72	Science Museum, Londen, inv. 1899-24, photo 6981.
72	R. Sennett en H.J. Oram, The Marine Steam Engine, (Londen 1902)^6, 5.
73	Schilderij van het National Maritime Museum te Greenwich.
75	The Engineer 16 mei 1890, 401.
81	E.M. van Cleef, Het ijzeren schip (s'-Gravenhage 1858); B.J. Tideman, Woordenboek van Scheepsbouw (Vlissingen 1861).
83	Aquarel van het Nederlands Scheepvaartmuseum besproken in: Jaarverslag 1981 van de Vereniging Historisch Scheepvaartmuseum, 16.
85	Gemeentearchief Rotterdam.
89	l'Illustration 12 april 1862.
90	Williamson Artgallery, Slatey road Birkenhead NL 434 UE.
92	Mitteilungen aus dem Gebiete des Seewesens 1885, 13-14.
93	R. Sennett en H.J. Oram, The Marine Steam Engine (Londen 1902)^6, 8.
100	Het Nederlandse P.T.T. museum 's-Gravenhage, verzameling briefkaarten.
104	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel te Gent.
106	Katholieke Illustratie 1875/76, nr. 9, 370.
107	Rijksarchief Overijssel.
108	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel te Gent.
110	Foto-archief dma.
113	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel te Gent.
115	Atlas van Stolk, Rotterdam.
116	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel te Gent.
118	Museum voor Industriële Archeologie en Textiel te Gent.
123	N.C.H. Verdam (E.F. Scholl), De gids voor machinisten (Leiden 1892), 384.
125	N.C.H. Verdam (E.F. Scholl), De gids voor machinisten (Leiden 1892), 412.
126	N.C.H. Verdam (E.F. Scholl), De gids voor machinisten (Leiden 1892), 417.
127	De Ingenieur 17 (1902), 882-883.
128	Rijksarchief Gelderland, G.S. Nijverheid 25.05 76/2, Proces-verbaal van Burgemeester en Wethouders te Nijmegen 28 dec. 1853.
130	Rijksdient voor de Monumentenzorg, Zeist nr. 73.453.
133	Atlas van Stolk, Rotterdam.
136	Museum de Cruquius.
138	Nieuwe verhandelingen van het Bataafsch Genootschap der Proefondervindelijke Wijsbegeerte 6^e deel, 1827.
140	Rijksarchief Noord-Holland, provinciale atlas.
142	De Ingenieur, mei (1991), nr. 5, 8-9.
144	N.H. Henket, C.H.M. Schols, J.M. Telders, Waterbouwkunde ('s-Gravenhage 1893-1912), atlas.

[p. 337]

146	Archief Schieland
147	Koninklijk Huisarchief's-Gravenhage, Album fa/0983 (1879).
150	Gemeentearchief Dordrecht.
153	J. Telle (red.), Pharmazie und der gemeine Mann (Wolfenbüttel 1982), 128.
154	M. Kranzberg en C.W. Pursell jr. (red.), Technology in western civilization, i (Oxford/ New York 1967), 471.
155	M. Kranzberg en C.W. Pursell jr. (red.), Technology in western civilization, i (Oxford/ New York 1967), 474.
156	L. Figuier, Les merveilles de l'industrie, ii (Parijs 1874), 673.
177	Zeeuws Museum, Middelburg.
158	Beeldarchief Stam Tijdschriften, Rijswijk.
160	S.M. Edelstein, Historical notes on the wet-processing industry (Dexter Chemical Corporation 1972).
161	F.A.A. Eversmann, Technologische Bemerkungen auf einer Reise durch Holland (Freiberg en Annaberg 1792), Tab. i, fig. ii.
162	J.F. Demachy, L'art du destillateur des eaux-fortes (Parijs 1773).
165	Rijksmuseum Amsterdam.
167	Oeconomische Courant, No. 221 (28 october 1801), 97.
169	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-Topografisch Atlas, no. 16836.
172	C.J.H. Müller, Chemische fabriek van beenderenproducten Wed. P. Smits & Zoon te Utrecht (Utrecht 1927), 10.
173	L. Figuier, Les merveilles de l'industrie, i (Parijs 1874), fig. 300.
174	Gemeentearchief Zaanstad, Atlas.
175	Gemeentearchief Zaanstad, Atlas.
178	Katholieke Illustratie, 16 (1881/82), 232.
180	W.J. Reader, Imperial Chemical Industries: a history, i (Londen/Oxford 1970).
185	P.J. Kasteleyn, De sterkwaterstooker, zoutzuur- en vitrioolöliebereider (Dordrecht 1788), plaat viii.
186	P.J. Kasteleyn, De sterkwaterstooker, zoutzuur- en vitrioolöliebereider (Dordrecht 1788), plaat ix.
187	C. Singer e.a. (red.), A history of technology, iv (Oxford 1958), 243.
189	Journal of the Society of Chemical Industry 20 (1901), 5.
190	E. Péclet, Cours de chimie (Marseille 1823).
193	Gemeentearchief Amsterdam, Archief Commissaris der Publieke Werken, no. 92 (april 1833).
194	Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage en/of persoonlijk bezit van de heer G.T. Ketjen.
196	P.J. Kasteleyn, De sterkwaterstooker, zoutzuur- en vitrioolöliebereider (Dordrecht 1788), plaat i.
198	C.J.H. Müller, Chemische fabriek van beenderenproducten Wed. P. Smits & Zoon te Utrecht (Utrecht 1927), 11.
199	A. André-Felix, Les débuts de l'industrie chimique dans les Pays-Bas autrichiens (Brussel 1971), plaat xviii.
204	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-Topografische Atlas.
207	B. Coppens, Ueber die Verkalchung des Bleies (Erfurt 1797).
208	E. Smink, ‘Vondsten van bedrijfsaardewerk uit de Haarlemmertrekvaart’, Holland (1983).
210	T.O. Schilperoort, De azijnmaker (Dordrecht 1803).
212	A. Wurtz, Dictionnaire de chimie, deel C-G (Parijs 1870), 802.
214	A. Payen, Précis de chimie industrielle (Parijs 1859^4), plaat 17.
217	Algemeen Rijksarchief Binn. Zaken, afd. Onderwijs 8-9-1838, no. 133.
219	Streekarchiefdienst Hollands-Midden, Gouda.
220	H. Wefers Bettink, De Utrechtsche Loodwit-Fabriek Firma G. Greve (Utrecht 1910).
222	E. Bloembergen, Vijf en zeventig jaar superfosfaat (Utrecht 1953), 43.
225	D.A. Zoethout (red.), De plant in nijverheid en handel (Amsterdam 1914), 320.
226	D.A. Zoethout (red.), De plant in nijverheid en handel (Amsterdam 1914), 321.
227	Industriële Archeologie 2 (1982), 74.
229	Historisch Museum Rotterdam.
230	J. de Kanter, De meekrapteler en bereider (Dordrecht 1802).
230	J. de Kanter, De meekrapteler en bereider (Dordrecht 1802).
231	Slot Haamstede.
232	Tekening Jos Schot naar origineel in ARA: Binn. Zaken, afd. Onderwijs 23-7-1842, no. 153.
233	Zeeuws Documentatiecentrum, Middelburg.
234	Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem, no. 24086.
237	L.J. Abelmann en J.L. van der Valk (red.), Zo zag Goes er uit (Alphen aan den Rijn 1971), fig. 11.
238	Foto Mr. E.I. Asser, ca. 1851/57, Gemeentearchief Amsterdam.
240	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-Topografische Atlas.
242	D'Alembert en Diderot, Encyclopédie.
243	P.J. Kasteleyn, De waschbleeker en waschkaarsenmaaker (Dordrecht 1792), plaat v.
246	[J.S. Muspratt], Chemistry, theoretical, practical, and analytical (Londen ca. 1876), i, 439.
248	Katholieke Illustratie 14 (1880/81), tek. 62.
249	Katholieke Illustratie 14 (1880/81), tek. 63.
250	Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage.
253	Unichema Chemie B.V., Gouda, gedenkboek 1898.
254	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-Topografische Atlas, no. 18279.
256	Handelsbelangen 1 (1891), nr. 10, 6.
258	Museum ‘De Commanderie van St. Jan’, Nijmegen.
260	E. Bloembergen, Vijf en zeventig jaar superfosfaat (Utrecht 1953), 86.
261	Nederlandsch Handel en Industrie, 1913,
264	Gemeentearchief Rotterdam, G. 3579.
265	Gemeentearchief Amsterdam, Historisch-Topografische Atlas, collectie J. van Eck, D 11069.
267	Scientific organization and communication (Milton Keynes 1973), 28 (origineel in: Illustrated London News, May 1846).
268	L. Figuier, Les merveilles de l'industrie, ii (Parijs 1874).
272	Het Nedetlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
275	Stichting Atlas Van Stolk, Rotterdam, cat. nr. 5441 (2).
276	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
280	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
281	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
283	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
285	J.H. van Koten, De electro-magnetische naald-, wijzer- en druktelegraaf in natuurlijke grootte voorgesteld (Amsterdam 1855).
286	stichting Atlas Van Stolk, Rotterdam, cat. nr. 74414.
287	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
288	J.H. van Koten, De electro-magnetische naald-, wijzer- en druk-telegraaf in natuurlijke grootte voorgesteld (Amsterdam 1855).
289	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
289	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
291	Eigen Haard (1876), 381.
292	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
293	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.
297	Het Nederlandse PTT Museum te 's-Gravenhage.