Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

[Van die Peruanen die op het ghebergte wonen]³⁾.

Peru heeft in die lenghte 525. spaensche mylen, ofte 420. duytsche,⁺ ofte 2100. Italiaensche, in die breede op sommighe plaetsen 75. spaensche, ofte 60. duytsche mylen, op sommighe ghedeelten breeder, op andere smaller, rekenende die lenghte van Quito af tot⁺ die Villa della Plata, ende in dit Peru zijn driederley hoochten van berghen, daer in gheenderley manieren menschen moghen woo-

3) Cieza c. XXXVI

+ Die lengte van Peru.

+ Quito.
Villa della plata.
In Peru driederley hoochten van berghen.
1. Andes.

[p. 212]

nen, die eerste streckinghe ende hoochte der berghen noemen wy Andes, welcke vol groote Boscayen zijn, ende het landt onbequaem ende ongesont te bewoonen, 'twelcke oock noyt bewoont zijn gheweest, dan wel over't gheberchte. De andere streckinghe ⁺ende hoochte der berghen heeft haren coers langhs die Andes heen, die seer kout, waer af die toppen groote snee berghen zijn, alsoo dat oock in gheenderley manieren hier eenich volck woonen mach, om die groote koude ende overvloet des sneeus, die alles versenght ⁺datter niet mach wassen, die derde hooghte zijn die sandt Duynen, die door het platte landt van Peru hare streckinghen hebben van Tumbez af tot Tarapaca toe, daer op groote hitte, gheen water, gheen boomen, gheen gras, noch eenich levendigh creatuer dan ghevoghelte die daer over vlieghen. Wesende dan Peru soo lanck ⁺ende aldus ghestelt, so zijnder oock vele woeste ende onbewoonde plaetsen om oorsaken verhaelt, ende die so bewoont werden; 'tgheschiet dat tusschen die gheberchten groote valleyen ende kluften vallen, die bevrydet zijn om die berghen wille van die winden ende van't sneeu, waeromme dese valleyen ende groote velden gantsch vruchtbaer zijn, dat alles watter ghesaeyt wert, overvloedelijcken weder wert ghewonnen, die boscayen daer by veellerley Voghelen ende ghedierten voorts teelende.

⁺Die Peruanen die tusschen dese geberchten woonen¹⁾, zijn veel kloecker, stercker ende verstandigher dan die van het platte landt aen die Zee cant, ende zijn veel gheschickter in regieringhe ende Politie; woonen in huysen van steen ghemaeckt, waer af die sommighe uyt aerde, d'andere met stroo ghedeckt zijn om des reghens wille, daer af die andere die int platte landt neffens die Zee woonen gheen noot hebben, decken hare huysen om van die Sonne beschermt te wesen, met gheschilderde matten ofte met tacken van boomen. Wt dese valeyen die tusschen tgheberchte ligghen, loopen vele stroomen van goet water; nae die Zuydt zee toe, ende bevochten dat platte landt van Peru, doende daer groeyen vele vruchtbare boomen, greynen ende andere dinghen, noodich tot onderhout des menschelijcken levens, gelijck wy sulcks op breedtste verklaert hebben.

+ 2. Sneeberghen.

+ 3. Sandtduynen.

+ In Peru vele woeste ende onbewoonde plaetsen.

+ De Peruanen van die berghen kloecker dan die van't platte landt.

1) Zarate cap. VIII.