Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

Fonduras¹⁾.

⁺Naest aen Guatimala komt dat groote landschap Fonduras, in welcke eer zy van den Spaengiaerden was inghenomen over die 410000. inwoonders waren, waer van al voor veel jaren nauwelijck 8000. overghebleven zijn, een deel van die Spaengiaerden ghedoodet, een deel vervuert tot slavernye ende gheconsumeert in Goudt te soecken, andere selfs verloopen in woeste plaetsen ende holen der aerden, voor der Spaengiaerden tyrannye vluchtende. In dese ⁺provincie hebben die Spaengiaerts vijf steden opghericht, die nauwelijck altesamen 120. oft 130. huysen uyt maken moghen, ende ten meesten deel van riet ende stroo opghebout, oock nu niet seer bewoont, om dat het Goudt 'twelck zy meest soecken beghint te ontbreken. Die voornaemste van dese plaetsen is ghestelt in onse ⁺Caerte Truxillo, anders Trugillium ofte Turris Iulia, al waer een Bisdom is. Dese stadt is ghebout op een kleijn berghsken, aen den Oever des Meyrs, op die noordtzyde: die andere steden sullen volghen int verhael van die Custe. Comende dan weder tot die hoeck van Iucatan, leyt daer tegens over een welrieckende lieflijck Eylandt,⁺ Cosumel²⁾, van een Coninck Cozumelao, wiens voorouderen dat bewoont hebben, alsoo gheheeten, 'twelck vanden uyttersten hoeck van Cuba Porto di S. Anthonio verscheyden is 70. mylen, ende van Iucatan 5. mylen, heeft int ronde ontrent 45. mylen, een plat ende even landt, seer vruchtbaer; daer is oock Goudt: maer van andere plaetsen ghebracht; overvloedich veel Honich ende Was, ende allerley fruyten ende hofkruyden, voghelen ende viervoetighe beesten. In anderen dinghen gantsch ghelijck Iucatana, in kercken, huysen, straten, handelinghe, manieren ende kleedinghen; die huysen zijn sommighe met stroo bedeckt, door dien datter steens ghebreck is: maer in abundantie zijnder oock steenen platen, oock zijn in sommighe huysen Marmoren columnen, ghelijck in Spaengien.

1) Dit uit Benzo II c. 15 (ed. 1581, p. 220 en v.)

+ Fonduras, eertijts sterck 410000. inwoonders, nu seer vermindert.

+ Vijf steden alhier vande Spaengiaerts gebout, te samen sterck 130. huysen.

+ Truxillo, de principael stadt deser provincie.

+ Het Eylandt Cosumel, van waer't den nameheeft.

2) Beschrijving reeds bij Petrus Martyr (ed. 1530 fol. 57 verso). Oviedo lib. 17 cap. X (Ramusio III fol. 182/183).

[p. 87]

Die Spaengiaerden in dit Eylandt comende, zijn eerst niet aenghenomen, daer nae wel ontfanghen ende vereert van haer overste,⁺ ende naederhandt van den selvighen op een toren ghevuert, ende daer op ghestelt een Cruys, om dat zy den 5. dagh van Mey op Cruijs dach daer aen ghecomen waren, hebben oock het Eylandt S. Crus ghenoemt, doch hout in onse Caerte zyn eyghen oude name. Zy hebben in dese torens camers ghevonden, waer in veel Marmoren ende aerden Afgoden laghen, onder baren, beelden gemenghelt, welcke zy met luyder stemme ende ghesanck aenroepen, ooc met lieflijcke reucken roocken, ghelijck andere Afgodisten ende Heydenen haer huijsgoden deden, ende aldaer volbrenghen zy haren Godtsdienst, dit volck wert oock besneden.

Van den hoeck van Iucatan tot Rio Grande, zijn 110. mylen,^{+ +}ende daer blyven onderweghen La punta de las Mugeres, ende de⁺ Bahya de la Ascencion.

Rio grande light op 16½. graden, ende van daer heeftmen 150.⁺ mylen, tot Cabo di Camaron gherekent, op dese wyse, eerst van die groote Rivier tot die haven van Higueras 30. mylen.

Van P. Higueras tot die Haven El Puerto di Cavallos, andere 30. mylen, dit is die tweede plaetse vanden Spaengiaerden tot een⁺ Colonia ghemaeckt, ende een dagh reysens van hier light S. Pedro, op een even velt, dichte by berghen, die derde Colonia der Spaengiaerden,⁺ ende niet verre van hier loopt die Rivier Vllua, ende die Lack in 't midden, van 't welcke eenighe aerdtachtighe hooghten⁺ zijn, ghelijck Eylandekens, met kruijt ende struyvellen bedeckt ende bewassen, ende nae dat die winden waeyen, hier ende daer dryvende.

Van Puerto di Cavallos, tot Puerto del triumpho di la Crus,⁺ noch 30. mylen, ende hier tusschen ligghen Guamoreta, S. Iacob ende Truxillo.

Van Puerto del triumpho de la Crus¹⁾, tot C. de Honduras, andere⁺ 30. mylen, ende van daer tot Cabo del Camaron, 20. mylen.

Van daer tot Cabo de Gracias à Dios, gheleghen op 14. graet, steltmen 70. mylen, dit is ooc een spaensche Colonia ofte stadt⁺ van haer luyden ghetimmert ende bewoont, ende tusschen beyden blijft liggen aen dese Custe Carthago, oock een Spaensche stadt.

Van Gracias à Dios, zijn 70. mylen tot Desaguadera, welcke⁺ spruijt uyt het Lack ofte Meyr van Nicaragua, wordt alhier qua-

+ Cosumel, anders gheheeten het Eylandt S. Crus, omdat op kruijs dach is ghevonden.

+ R. Grande.

+ [28 b]

+ La punta de las Mugeres.

+ Baya de la Ascencion.

+ P. Higueras.
P. di Cavallos.

+ S. Pedro.

+ R. Vllua.

+ P. del triumpho de la Croce. Guamoreta.

1) Van hier af volgt de kustbeschrijving weder de kaart.

+ S. Jacao. Truxillo. C. de Honduras.

+ C. de Camaron.
C. de gratias a Dios. Carthago.

+ Desaguadera.

[p. 88]

lijck Aguadaco ghenoemt; Alhier sullen wy die Custe wederomme wat verlaten, ende beschryven int corte die provincie ofte landtschap van Nicaragua.