Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 3

Volcht die beschryvinghe van die Custe van Florida, soo veel onse Caerte¹⁾ daer af hout.

⁺De streckinghe van den uytersten hoeck van Terra di Laborador tot die Capo van S. Elena toe, ligghende in Florida, is hier voren ghestelt, volcht wyder die aenteeckeninghe die onse Caerte settet, beginnende van S. Elena, 'twelck leyt op 32. graden, dit is een seer breede ende schoone Reviere, die alle andere van die gheheele Noordt Custe verre te boven gaet, waeromme zy van den ⁺Fransoysen ghenoemt is Porto Real, ofte Conincklijcke Haven²⁾, hebbende bevonden voor in die Reviere 10. vadem waters. Ontrent dese Reviere zijn veel bosschayen van Eeken ende Cederen hout, daer in veel Herten ende Wildt, oock veel Indiaensche Paeuwen hielden. Die mondt van die Reviere is breedt drie mylen, ende heeft 2. uythoecken, waer af die eene nae't westen, d'ander nae't noorden streckt; Op dese Reviere hadden die Fransoysen een ⁺vasticheyt ghetimmert, genoemt Charle fort, ofte Carls burgh³⁾, ende men wil segghen dat dese Reviere streckt tot die Reviere Iordan toe, ende uytcome in d'ander Zee. Tusschen beyde dese hoecken, voor in die mondt van die Reviere, light een schoon Eylandt vol van boomen.

1) Kaart III. De beschrijving van hier af volgt de kaart, met invoeging van beschrijvingen uit het werk van Le Moyne.

+ S. Elena op 32. graden, heeft een schoone Revier.

+ Oorsaeck waerom datse Porto Royal ghenoemt wert.

2) Beschrijving bij plaat V van Le Moyne.

+ Streckinghe van verscheyden plaetsen.

3) Le Moyne plaatst de Carlsburgh op een eiland in de rivier May (pl. IX en X).

[p. 65]

Van S. Elena tot die Rio secco, rekent men 40. Spaensche mylen⁺ die welcke 17½. eenen graedt maecken, ende dese Reviere light op 31. graden.

Van Rio secco zijn 20. mylen tot S. Croce, ende van daer tot die⁺ punte van Cannaveral, (welck leyt op 28. graden) zijn oock 40. mylen.

Alhier moeten wy een weynich stille houden, ende dese Custe, welcke naederhandt van die Fransoysen eyghentlijcker ontdeckt ende beschreven is, een weynich betrachten¹⁾.

Soo rekenen die Fransoysen van S. Elena zuyden op varende die Custe langhes 4. fransche mylen, al waer light die Reviere⁺ Magnus ofte Grandis, dat is die groote Reviere.

Daer na Guade, ofte so in onse Caerte staet Guate, ende voorder Bellum ofte Bellus, van daer tot Gironda, wyder tot Garumna,⁺ ende voorts tot Charenta, van Charenta tot Ligerim ofte die Loire ses mylen.

Van die Loire tot Axona, in welcker revieren mont oock een Eylandt light, ende in onse Caerte R. di S. Pero, gheheeten is.

Van Axona tot Sequana, ofte die Seine, om dat zy die reviere, die door Paris nae Ruanen loopt, ghelijck was, light ses mylen van ⁺Axona, ende alle dese 9. Revieren ligghen binnen die spacie van 60. fransche mylen. Die Seyne verlatende, ende zuydtwaert aen die strant volghende, passeert men sekere cleyne revieren, als Ay,⁺ Serrauahi, ende daer nae comt men aen die groote Reviere Maius, van de fransoysen ghenoemt, dat is die Reviere vanden Mey, om dat zy op den eersten dagh van Mey van Landoniero ghevonden is, light 14. mylen van die Sequana ofte Seyne; Hier ontrent stonden vele roode ende witte Moerbesie-boomen, aen welcks bovenste tacken vele Zijdt-wormen hinghen; Van dese Reviere comt men aen een Golf die wat landtwaert in streckt, al waer Landonerius eerst uyt Vrancrijck aen quam, ende sach daer ontrent⁺ in die Zee veel Meyr Swynen ofte Delphinen, byde mont van een Reviere, d'welck hy nae dese Visschen die Reviere van die Delphinen ofte Meyr Swynen ghenoemt heeft. Aen die zuydtzyde van die Golf, light het Fransche hooft, ontrent 30. graden van die Linie alsoo gheheeten, om dat die Fransoysen daer eerst aen quamen, ende dese Cape is niet hoogh: maer een vlacke strandt, ende met seer groote ende hooghe Bosschagien ende boomen besettet.

+ Fiume secco, op 31. graden.

+ S. Croce. C. di Cannaveral op 28. graden.

1) Linschoten heeft hier verschillende kustbeschrijvingen, zoo goed het ging, tot één gemaakt. Eenige van de Fransche riviernamen vindt men bij Le Moyne op pl. IIII.

+ De Revier Magnum ofte magnus.

+ Guate, Bellus, Gironda, Garumna, ofte Garona, Charenta, Ligeris, Axona, Sequana.

+ [21 a]

+ Ay. Sarrauahi. Maius, een reviere die op den eersten dagh der Meymaent gevonden is.

+ F. Delphin, gheseyt Meyr Swynen, in dese Reviere veel gevonden, daerom de Reviere daer nae ghenoemt.

[p. 66]

⁺Van die Fransche Cape comt men tot Cannaveral, een ander Cape, 35. mylen van die Fransche Cape gheleghen, die name hebbende van 't Riet. Die Spaengiaerden als oock onse Caerte laten vele van dese Revieren blyven, ende die grootste van haer ghestelt zijn die namen verandert: want die Reviere van Mey noemen ⁺zy Matanca.

Die Seyne noemen zy S. Augustijn.

Die Garumna noemen zy S. Mathaeo, ende die groote S. Pero.

⁺Van Cannaveral tot die Capo de la Florida, heeft men 40. mylen ende tusschen dese twee Capen ligghen vele vlacken, die Cape light op 25. graden: Voor die Cape ligghen vele Clippen, die zy ⁺Martyres ofte Martelaren noemen, ende aen d'ander zyde kleyne ⁺Eylandekens, gheheeten Testudines, dat zijn Schilt-padden, om dat zy die ghedaente van sulcken beesten hebben. Die punt van Florida heeft in die breete 20. mylen, ende men heeft van daer tot ⁺Ancon Baxo 100. mylen, 'twelck is ghelegen vijftich mylen oost ende west met Rio Secco, 'twelck is die breete van Florida.

+ Die Fransche Cape. Cannaveral.

+ Matanca. S. Augustijn.
S. Matheo.
S. Pedro.

+ Cape de la Florida.

+ Martyres.

+ Testudines.

+ Ancon Baxo.
Rio Secco.