Nog niet geworden het land van onze jeugddromen

[p. 12]

Vergeten wij of vergeten wij niet...

Doch de columnisten durfden zoetjesaan wel meer, ook al woonden de meeste van hen in Suriname. Alleen Stuart Rahan woonde in Nederland. Noraly Beyer, bijvoorbeeld, die meteen na de Decembermoorden van 1982 naar Nederland was vertrokken en daar bij de NOS nieuwslezeres werd, had jaren later tijdens een vakantie in Suriname op deze bodem niet durven bevestigen dat zij in het laatste bestuur van de Surinaamse Journalisten Kring onder leiding van Leo Morpurgo had gezeten. Zij had immers het penningmeesterschap van, nu wijlen, André Kamperveen overgenomen toen hij minister werd. Maar nadat Bimla Gajadin haar op radio ABC in woorden van gelijke strekking had gevraagd: ‘Maar je had toch ook in het bestuur van de SJK gezeten?’, mompelde zij duidelijk geschrokken en misschien nog angstig zoiets als: ‘De SJK? O nee, nee.’ En Bimla was hiervan even stil geworden. Misschien dat Noraly dit wel ruiterlijk zou hebben toegegeven als Bimla haar dezelfde vraag buiten Suriname had gesteld.

Bestaat dat ABC-geluidsbandje nog? Want veel interviews in ons land, heel veel, zijn nergens meer opnieuw te beluisteren.

Columniste Sharda Ganga daarentegen, bijvoorbeeld, schreef in ‘de Ware Tijd’ van 10 september 2016 onder de gedurfde kop Krankzinnigheid o.a.: ‘Als ik nu de president en zijn mensen hoor praten over de koerscrisis, die zijn grootste zorgpunt is, en al zijn aandacht heeft, dan denk ik, als totaal ondeskundige op economisch vlak: maar ben je dan niet bezig met symptoombestrijding? Eerst hadden we een financieel-economische en monetaire crisis, nu hebben we vooral een koerscrisis.

Door alleen te focussen op dat ene aspect verliezen we het grotere plaatje uit het oog; en is dat niet precies de reden waarom we nu zo diep in de problemen zitten?’ En verder:

‘Keer op keer moeten we aanhoren dat de president zich heeft omringd met deskundigen - en weer is er een werkgroep, een commissie, een task force, die nu echt, echt, echt, met DE oplossing zal komen. Nu gaat men weer met cambiohouders, banken en anderen om tafel om de koers omlaag te brengen.

[p. 13]

Is dat niet al eerder gedaan? Juist ja.’ Zij vervolgt met:

‘Men zegt dat de definitie van krankzinnigheid is: steeds hetzelfde doen en toch andere resultaten verwachten (The definition of insanity is doing something over and over again, and expecting different results). Is de president bekend met dit gezegde? Ik vermoed van niet. Want kijk: nu gaat hij zijn kabinet reshufflen terwijl dat recept al vanaf de jaren tachtig bewezen heeft niet te werken. Het is slechts een cosmetische ingreep. Voor moi moi.’

En zij besloot met: ‘Kortom, als je niet kunt dansen, zeg niet dat het aan de muziek ligt.’

Zoiets durfde je rond 1982 niet op Surinaamse bodem te schrijven.

Stuart Rahan schreef op donderdag 22 september 2016 in zijn column In Place in dezelfde krant: ‘Tataatatataraaaaahhh! Gefeliciteerd, gefeliciteerd. Het IMF heeft ons, zoals verwacht, bijna een half miljard dollar beschikbaar gesteld. Gefeliciteerd, gefeliciteerd. Tataatatataraaaaahhh! De echo van de felicitaties van 27 mei 2016 klinkt na vier maanden nog na. Ja, dat geluid is nog niet uitgestorven of hetzelfde IMF wordt vervelend, koud en te berekenend gevonden. Het IMF houdt geen rekening met de politieke omstandigheden. We willen afbouwen, we kunnen die maatregelen niet uitvoeren. Hier spreekt een verwarde man wiens ogen groter zijn dan zijn maag. Hij is de enige Surinamer die niet alleen ons verleden negatief heeft beïnvloed maar ook onze toekomst.’ Stuart Rahan heeft het hier over President Desiré Delano Bouterse, de oud-couppleger. ‘Vrijpostig,’ zou wijlen mijn vaders zus Jopie van de Seringenstraat 5 op Zorg en Hoop hebben gezegd.

Ivan Cairo was niet achtergebleven. In zijn column Opruimen, een dag hiervoor, had hij, ook in deze krant, geschreven: ‘De opmerkingen van het staatshoofd dat we nu samen de rommel die de afgelopen tientallen jaren is geproduceerd moeten opruimen sloegen alles. Met geen woord is gerept over de redelijk vette staatskas die in 2010 van Ronald Venetiaan is overgenomen. Niet één woord over het feit dat de deviezen-

[p. 14]

reserve in 2012 voor het eerst in de geschiedenis gestegen was naar meer dan 1 miljard US dollar. Door onvoorstelbare politieke beunhazerij is het geld links en rechts besteed alsof men El Dorado was. De financieel-economische rommel waarmee het land momenteel zit opgescheept, is echt geen accumulatie van decennialang wanbeleid. Het is niet de schuld van Venetiaan. Niet de schuld van Jules Wijdenbosch.’ Klopt dit laatste wel? Enfin. ‘Evenmin de schuld van Henck Arron of Ramsewak Shankar. Het huidige debacle is de schuld van het koppel Bouterse-Ameerali dat van 2010 tot en met 2015 leiding gaf aan de regering. Ik denk dat de president het ultieme voorbeeld van schoonmakerij en opruimerij zal geven wanneer hij op de eerste plaats verantwoordelijkheid neemt voor wat tijdens zijn eerste kabinet goed mis is gegaan en vervolgens de financiële charlatans, zelfzuchtige politieke souffleurs en zakkenvullende adviseurs aan de kant zet. Gewoon opvegen en wegzetten met het grofvuil...’ enzovoorts.

En Ivan Cairo besluit met de zin: ‘Misschien dat bij de verkiezingen van 2020 dan nog een beetje eer te halen zal zijn voor de president en zijn N.D.P.’

We zullen zien. Men zegt weleens dat dit volk vergeet. Vooral het ongeschoolde. Maar ook het geschoolde dat niet naar de archieven en andere bronnen teruggaat.

Overigens durfde Ivan Cairo hier nog niet zo ver te gaan als sommige commentatoren op de radio die zeiden dat de President de Republiek een grote dienst zou bewijzen als hij zichzelf wegreshufflede. Het was nog anderhalf jaar vóór het moment waarop in ons parlement Asiskumar Gajadien van de V.H.P. in bijzijn van President Bouterse in het Sranan tegen hem zei, dat als hij niet in staat was zich in dit parlement te verantwoorden hij beter die stoel kon verlaten en gaan. Hij had evenwel niet, zoals de N.D.P.-parlementariër Rashied Doekhie daarvoor eens tegen de vorige President, Venetiaan, had gezegd, gezegd, dat hij beter kon oppleuren. Toch ontstond in onze gemeenschap een discussie over de vraag of het Assembleelid Asiskumar Gajadien President Bouterse had beledigd. Wie verifieert dit in onze archieven?

[p. 15]

Sharda Ganga daarentegen zei dat wij niet vergeten. Dat ging in haar nieuwe column getiteld Niet normaal in ‘de Ware Tijd’ van zaterdag 24 september 2016, zo:

‘Als mensen je waarschuwen en adviseren: luister. Vooral als meerdere mensen, meerdere malen hetzelfde zeggen.

Nu we het toch daarover hebben. Ik weet dat ook ik één van die mensen ben die vaker heeft geroepen dat de president zichtbaarder moet zijn in deze tijden van crisis. Maar mag ik mijn woorden terugnemen? Ik heb me ernstig vergist. Na de vertoning tijdens de persconferentie van dinsdag denk ik dat het voor iedereen beter is als hij zo onzichtbaar mogelijk blijft; we hebben al problemen genoeg zonder dat we ons ook nog zorgen moeten maken over het functioneren van de president. Soms moeten mensen tegen zichzelf beschermd worden. Maar ja, dan moet die persoon wel willen luisteren. En dat is nu net wat deze president niet kan. Met elke zin gaf hij zichzelf een brevet van onvermogen; het was de totale ontluistering van een staatshoofd.

Misschien goed om te benadrukken: geheugenverlies is niet besmettelijk. Dat hij vergeet wat hij eerder heeft gezegd, wil niet zeggen dat wij vergeten.’

Over de persconferentie staat op www.starnieuws.com van donderdag 22 september 2016:

‘Bouterse zei dat veel kansen gemist worden. Suriname is het land van gemiste kansen. Er is volgens hem geen keus dan met elkaar samen te werken om het programma tot een succes te maken. Er zijn veel fouten gemaakt door de jaren heen en kansen zijn blijven liggen. Hij vroeg zich af of Surinamers werkelijk houden van hun land. Er wordt veel rommel gemaakt en wij moeten deze samen opruimen.’

Volgens dit journalistiek verslagje steekt de President zijn handen duidelijk niet in eigen boezem en doet hij als zo vaak een beroep op iedereen, ook op zij die geen veroorzaker zijn van de rommel, om samen op te ruimen.

Vanuit ‘heel even’, voor vakantie, aan de andere kant van de Atlantische Oceaan schrijft Asmita Rajaram in haar column

[p. 16]

Mosterd bij de maaltijd in ‘de Ware Tijd’ van zaterdag 24 september 2016 daarentegen:

‘Donderdagavond lag ik in bed en ik dacht aan Bouterse. Ja, ik weet het: het is net alsof je voor het slapen gaan besluit nog even naar een griezelige film te kijken. Maar ik dacht: stel dat ik hem één vraag kon stellen met de garantie dat ik een eerlijk antwoord kreeg, wat zou die vraag dan zijn? Vijf jaar geleden zou het zeker iets te maken hebben met de Decembermoorden, maar nu niet meer. Iedereen maakt weleens een fout, maar Bouterse lijkt daar een levenslang abonnement op te hebben. Hij heeft een onuitputtelijke bron van slechte ideeën. Ik zou daarom oprecht willen weten hoe het aanvoelt om als enkeling, helemaal in je eentje, hetzelfde land tot twee keer toe compleet te verkloten. Of: hoe slaap je 's nachts nog vredig, wetende dat je verantwoordelijk bent voor de ondergang van zeker drie generaties Surinamers? Eigenlijk zou ik simpelweg willen weten hoe het aanvoelt om de geschiedenisboeken in te gaan als de personificatie van de teleurstelling en de mislukking.’

Asmita Rajaram gaat er kennelijk vanuit dat eens wetenschappelijk verantwoorde geschiedenisboeken over deze decennia van onze geschiedenis zullen worden geschreven. Maar deze jonge Surinaamse is nog niet klaar. In haar laatste alinea schrijft zij:

‘...Als je dan pas enkele maanden later erachter komt dat het IMF koud en berekenend is en het daarom misschien toch niet ziet zitten, dan moet je wel het IQ van een amoebe hebben.’

Hier lijkt zij een beetje op Sharda Ganga, echter ... Sharda schreef dat wij niet vergeten, terwijl Asmita haar column eindigt met: ‘Mijn grote angst is dat de massa erin trapt en vergeet dat hij degene is die het land te midden van de slechte wereldeconomie een duwtje naar de afgrond gaf. Dat we collectief geheugenverlies lijden, hebben we immers al bewezen. Ik hoop op verandering, dat wij bij de volgende verkiezingen ook koud en berekenend zijn!’