Met ons allen van het dwaalspoor af!

[p. 66]

XXV
Vooruit, niet verder achteruit

Als Surinamer met maar één nationaliteit, de Surinaamse, die sinds zijn remigratie op 1 mei 1977 slechts één keer vier dagen in Georgetown (Guyana) en vier dagen in Cayenne (Frans - Guyana)^* heeft gelogeerd en verder als vele anderen jarenlang onder vaak moeilijke omstandigheden in dit land heeft gewoond, gewerkt en belastingen betaald, zou ik graag willen reageren op degenen in Nederland die 25 november 1975 opnieuw ter discussie willen stellen.

Achttien jaar na deze datum maken wij ons voor het wereldforum belachelijk als wij het rad van de geschiedenis terug willen draaien naar de tijd toen hier nog het rood-wit-blauw met oranje wimpel wapperde. Hoewel ik in 1975 van mening was dat de toenmalige regering van Suriname méér uit de onderhandelingen met Nederland had kunnen slepen en dat wij niet echt onafhankelijk werden met Nederlandse militaire adviseurs als tijdbom op ons grondgebied (die in 1980 dan ook barstte) en Nederlandse bedrijven die op dezelfde wijze bleven profiteren en domineren, vind ik dat de Staatkundige onafhankelijkheid van 1975 toch beter was dan helemaal geen onafhankelijkheid. Je kunt misschien wel eeuwen kolonie zijn, maar niet eeuwig blijven.

Op Curaçao kunnen ze anno 1993 een referendum houden over het wel of niet onafhankelijk worden, omdat ze nog binnen het Koninkrijk der Nederlanden zitten. Hetzelfde geldt voor Puerto Rico dat nog een kolonie van de U.S.A. is. Maar voor ons geldt: sorry, je ligt nu in het water, dóórzwemmen naar de overkant, anders krijg je geen zwemdiploma. Terugzwemmen is uit den boze: met opportunisme komen we geen stap verder. Niet omdat een paar mensen vanaf 1975 dit land geruïneerd hebben, hadden wij toen niet onafhankelijk mogen worden.

Ik ken vrouwen die hun man die hen mishandelde verlaten hebben en nooit meer naar hem terugkeerden, ook niet toen zij en hun kinderen niets te eten hadden.

Ze zochten een andere oplossing, een minder goede desnoods. In delen van Brazilië, Afrika en Azië wordt de slavernij opnieuw ingevoerd - op bepaalde plaatsen was zij nooit weggeweest -, maar dat wil niet zeggen dat wij dat hier ook automatisch over moeten doen.

De Guyanezen hebben moeilijke decennia achter de rug, net als wij: nu geven ze inhoud aan hun onafhankelijkheid en streven ons voorbij; vele Guyanezen in het buitenland keren huiswaarts. Een storm richtte voor een miljard dollar schade aan in de landbouw van Cuba; de president van China, daar op bezoek, zei deze week onder de indruk te zijn van de manier waarop het Cubaanse volk terugvecht om alle tegenslagen te boven te komen.

Aan niets merkje dat Nelson Mandela en zijn vrienden zoveel klappen

* ‘Intussen ben ik als schrijver in 2000 samen met andere schrijvers ( op uitnodiging van de schrijvers van daar) weer eens vier dagen in St. Laurent en Cayenne geweest. Daar hoorde en merkte ik dat de inwoners van daar hun land geen Frans-Guyana, maar La Guyana noemen. Zie mijn reisverslag in “de Ware Tijd” van 23 oktober 2000, pagina 4, onder de titel: “Surinaamse schrijvers verzorgen literaire avond in La Guyane.” In 2004 herhaalden Rappa en ik dit bezoek aan schrijvers in St. Laurent.’
A.L.

[p. 67]

hebben moeten incasseren in hun leven. Na zevenentwintig jaren voor niets in de gevangenis te hebben gezeten, heeft Mandela op hoge leeftijd de draad gewoon weer opgepakt en is doorgegaan met de strijd voor zijn idealen: dezelfde (!) idealen en dezelfde strijd, waarvoor hij zolang in de gevangenis gezeten had. Hij had niet eens het idee, dat wat nu in Zuid-Afrika bereikt wordt, tijdens zijn leven gerealiseerd zou worden. Hij streed voor het nageslacht.

Ik zou van hieruit de vrienden van de S.A.W.O. in Nederland willen vragen, om zich met de constructieve zaken bezig te blijven houden en hun tijd en energie niet te verspillen aan idee-fixen. Suriname had in de 16e en 17e eeuw helemaal niet bezet en gekoloniseerd mogen worden door Domingo de Vera, Pincon, Alonso de Ojeda, William Byam, Lord Willoughby, Cassard, Abraham Crijnsen e.a. Hoe kunnen nu vierhonderd jaren later mensen vinden dat het te vroeg was om dat ongedaan te maken? En terug willen naar die tijd?! Of die het onafhankelijk worden opnieuw ter discussie willen stellen?

Als men in ons buurland Guyana in staat is inhoud te geven aan zijn onafhankelijkheid, kunnen wij dat hier ook. Echter is daarvoor een progressieve instelling vereist, zoals de dichter Oez dat zaterdagavond in ‘In the spotlight’ zei. Verder is vereist soberheid en offervaardigheid van onze regeerders. Doordat zij ons hierin echter niet voorgaan, zijn anderen niet bereid nog meer offers te brengen, geven ze er de brui aan en verlaten het land. Dit is het, wat wij moeten eisen van onze leiders en overige intellectuelen: progressie, soberheid en vaderlandsliefde. Dat zij geen verlengstuk zijn van buitenlandse ondernemingen en voor hun land nadelige overeenkomsten sluiten met hen. Dat zij dus hun zie! niet verkopen voor een vette bankrekening in het buitenland. Maar eisen, dat het rad van de geschiedenis teruggedraaid wordt naar de periode vóór 1975, is reactionair en heeft niets te maken met de vooruitgang van Suriname, want ook toen verkochten onze regeerders ons land aan buitenlandse maatschappijen.

Ga maar na. De president van onze republiek zei in zijn toespraak ter gelegenheid van de achttiende onafhankelijkheidsdag (ik hoop dat het een redactie- of typefout was in ‘de Ware Tijd’ van 26 november j.l.): ‘En tenslotte is er de in de mensheid diep ingewortelde corruptie.’ Ik denk dat de president bedoelde te zeggen: ‘...de in een deel van de mensheid diep ingewortelde corruptie,’ anders zou hij de mensheid, waartoe hij ook behoort, beledigen. Op school heb ik altijd geleerd: ‘De mens is van nature een sociaal wezen.’ En voor de asocialen kent het van Dale Groot Woordenboek begrippen als ‘uitschot’ en ‘het schuim’. Op de Pedagogische Academies leerden ze ons: ‘Een kind is een tabula rasa.’ Dit is volgens Van Dale: ‘Een nog onbeschreven blad papier: een geest of persoon op wie nog geen invloeden van buitenaf werkzaam zijn geweest.’ Het kind wordt een product van de maatschappij van volwassenen die het binnentreedt. Dat geldt voor de jonge intellectuelen, maar ook voor de jeugdcriminelen. En de jongelingen die beide zijn.

[p. 68]

Maar om terug te komen op het begin van dit schrijven... Ik weet van minstens één persoon die het ‘Manifest voor de redding van Suriname’ heeft medeondertekend, dat hij geschrokken was toen hij de eerste keer de eindredactie hiervan op Radio Nederland Wereldomroep had gehoord en daarna in ‘de Ware Tijd’ had gelezen. Hij vermoedde dat dat ook met nog iemand anders het geval was geweest. Toen hij n.l. gebeld werd om het Manifest mede te ondertekenen, ging het om acties om verbetering te brengen in de armoedige situatie in Suriname.^** Daarmee was hij het eens. Door de drukke werkzaamheden, die iedereen hier heeft, had hij daarna verder geen aandacht aan deze kwestie van het Manifest kunnen schenken, totdat hij de eindredactie via de pers vernam, vertelde hij me. Maar omdat hij er zelf verder geen zaak van heeft gemaakt, kan ik zijn naam hier jammer genoeg niet noemen. Ik had toch liever dat hij en de andere persoon zich alsnog persoonlijk openlijk van dit Manifest distantieerden. Maar uit de houding van de eerste persoon in kwestie had ik toen reeds begrepen, dat hij zelf niet geloofde in zo'n referendum en dat het wel niet zo'n vaart zou lopen. De moeite niet waard dus om er zoveel poeha over te maken. Door deze houding van hem heb ik me laten beïnvloeden en ben toch zelf ook maar niet in de pen geklommen. Maar daar men erover bleef doorzagen in ‘de Ware Tijd’ van 24 november j.l. had ik deze keer geen keus.

Als evenwel in Suriname opnieuw het rood-wit-blauw komt wapperen, verhuis ik naar Guyana, Zuid-Afrika o.l.v. Nelson Mandela straks, China of een ander Derde Wereldland waar men vooruit kijkt en handelt en niet averechts achteruit loopt. Dan heeft het voor mij geen zin meer mijn krachten te blijven geven aan dit land.

25 november 1993.

Eerder gepubliceerd in ‘de Ware Tijd’ van dinsdag 30 november 1993.

Leest u hiernaast ook de gedichten ‘Nelson Mandela’, ‘Onze Onafhankelijkheid’ en ‘Onze wetenschap en 25 november’, allen in de dichtbundel ‘..., want nooit wordt alles gezegd’ van de hand van dezelfe dichter/schrijver van dit boek.

** ‘Zie ook het ingezonden stuk van Willy Alberga op de volgende bladzijde in dit boek, dat op dezelfde pagina 7 van “de Ware Tijd” van 30 november 1993 is verschenen. Een aangename verrassing! Ik hoefde hierdoor zelf mijn getuigen niet meer op te roepen. Waarom komt dit fenomeen van andermans handtekening misbruiken zo vaak voor onder ons? In het schooljaar 2002-2003 kreeg ik zelfs de teleurstelling dat een leerling de handtekening van mijn en mijn collega Engels op een blanco pagina in zijn schoolrapport had nagemaakt en de cijfers van de originele pagina, die hij had weggescheurd, op zijn pagina had veranderd. En hij was noch de eerste, noch de laatste in ons land, bleek later.’
A.L.