Ik zal leren totdat ik moe ben

[p. 40]

Levensbeschrijving en bibliografie

Alphons Levens werd op 6 maart 1949 geboren te Curaçao, Nederlandse Antillen, waar zijn vader vijftien jaar als onderwijzer werkzaam is geweest. In 1954 keerde de familie in Suriname terug, alwaar Alphons de kleuterschool tot en met de Surinaamse Kweekschool (thans Surinaams Pedagogisch Instituut) doorliep.

In 1968 vertrok hij als pas geslaagde weer naar Curaçao en werd tewerkgesteld op de St.Theresiameisjesschool te Groot-Kwartier.

In 1969 kreeg hij zijn eerste serieuze maatschappelijke levenservaring toen tijdens een volksopstand op 30 mei de hoofdstad Willemstad in brand werd gestoken. Binnen vierentwintig uur werden 300 Nederlandse mariniers overgevlogen om de opstand te onderdrukken. Zij liepen achteraan en de Curaçaose soldaten moesten voorop lopen om de projectielen die het volk gooide te incasseren. In dat jaar kwamen berichten uit Suriname dat ook daar het volk in opstand was tegen wat Alphons noemde de dictator in burger Johan Adolf Pengel.

Alphons was van mening dat de ontwikkelingen in Suriname door voornamelijk twee mensen werden tegengehouden: Jopie Pengel en Jagernath Lachmon. Die moesten bestreden worden. Hij vertrok naar Nederland om zijn hoofdaktestudie te doen en daarna psychologie te studeren, want dacht hij toen nog, Pengel en Lachmon moest je met psychologie bestrijden.

In 1970 slaagde hij aan de H.Bouman Pedagogische Academie te Amsterdam voor de Akte van Hoofdonderwijzer. Hij schreef zich in op de Rijksuniversiteit te Utrecht, maar na korte tijd kwam van studeren niets terecht; althans van psychologie studeren niet. Allereerst vroeg hij zich af wat hij met die laboratoriummenswetenschap in Suriname aan moest, ten tweede raakte hij gefascineerd door de bevrijdingsoorlogen in landen als Vietnam, Angola, Mozambique, Guinee-Bissao, Rhodesië (nu Zimbabwe), Namibië en de ontwikkelingen in Chili onder president Salvador Allende en de andere Derde Wereldlanden die streden voor onafhankelijkheid en sociale rechtvaardigheid, dus socialisme; écht socialisme; niet wat we in Oost-Europa en de Sovjet-Unie in hun laatste jaren hebben gekend.

[p. 41]

In plaats van psychologie te studeren, gebruikte hij zijn Rijksstudiebeurs om over de strijd van deze volkeren te lezen en begon hij gedichten te schrijven, totdat zijn studiebeurs werd stopgezet. Het reeds ontvangen bedrag heeft hij in de loop der jaren terug moeten betalen.

Met de gedichten kwam hij terecht bij de Surinaamse Studenten Unie-afdeling Leiden en de Vereniging Ons Suriname te Amsterdam die in 1971 gezamenlijk zijn eerste bundel ‘Bezinning en strijd’ uitgaven.

Over de jaren die hij hierna in Nederland politiek actief was in de Vereniging Ons Suriname, het Suriname Comité, het Centrum Anton de Kom en het bestuur van de Volkspartij, afdeling Nederland, schreef hij het autobiografisch essay ‘Nu weet ik beter...’ in het boek ‘Vereniging Ons Suriname-70’ (1989). Dit essay publiceerde hij in 1997 bewerkt opnieuw in zijn verhalenbundel ‘...en toen was niets mooi meer.’

Op 1 mei 1977 remigreerde hij naar Suriname, waar hij een van de drie fulltime redacteuren werd van het Weekblad Pipel; de hoofdredacteur was Stuart Menckeberg. Deze activiteit werd in december 1982 abrupt beëindigd, omdat ook Pipel door de militairen werd verboden. Van de ene op de andere dag was Alphons werkloos; hij vond een baan als administrateur bij de Nationale Coöperatie van Varkenskwekers, maar toen een groep rijke kwekers, veevoerfabrikanten en slagers het bestuur hadden overgenomen, nam hij ontslag en solliciteerde bij het Openbaar Onderwijs. Het Weekblad Pipel kunt u nog nalezen in ons Nationaal Archief en in archieven van enkele universiteiten in Nederland.

Alphons Levens mocht in dienst komen, mits hij naar het binnenland van Suriname ging. Daartegen had hij geen bezwaar. Hij werd de eerste onderwijzer die zich te Phedra in het district Brokopondo aanmeldde op de nog in aanbouw zijnde school. Hij moest echter, dertien jaar na het behalen van zijn hoofdakte, genoegen nemen met hetzelfde beginsalaris als van de jongedames die pas van de Pedagogische Instituten waren afgestudeerd, maar voorstellen om terug te keren naar Curaçao of Nederland sloeg hij af met de woorden: ‘Ik loop niet achteruit, als het niet per se moet.’

[p. 42]

Met steun van familie en vrienden in Suriname en Nederland kon hij zich staande houden in moeilijke tijden en begon hij met vele noodzakelijke onderbrekingen verhalen te schrijven.

In 1985, een jaar voordat de bewoners van Phedra, een obépalmolieplantage aan de linkeroever van de Surinamerivier, moesten vluchten voor het oorlogsgeweld tussen het Jungle Commando en het Nationaal Leger, werd hij overgeplaatst naar de sterk verwaarloosde plantage Kroonenburg aan de rechteroever van de Commewijnerivier.

Twee jaartjes later naar de Openbare Lagere School in Lust en Rust aan de rechteroever van de Surinamerivier en twee weken hierna naar de Openbare Muloschool te Ellen aan de linkeroever van de Commewijnerivier, naast de eveneens verwaarloosde laatste suikeronderneming, Mariënburg, die Suriname nog arm was. Daar, het is het district Commewijne, werkte hij tot en met 31 maart 2009 als leraar Nederlands. Op 1 april ging hij op de leeftijd van zestig jaar met pensioen.

Op 5 oktober 1991 begon hij weer gedichten te publiceren in De Ware Tijd-Literair en af en toe ingezonden stukken in De Ware Tijd, de Weekkrant Suriname en het tijdschrift Obsession; de laatste twee werden in Nederland uitgegeven.

Van 1977 tot 1980 was hij tevens in Suriname correspondent van de Vara Radio te Hilversum. In de laatste periode van de Surinaamse Journalisten Kring, de voorloper van de Surinaamse Vereniging van Journalisten, heeft hij in het bestuur o.l.v. de toenmalige hoofdredacteur van De Ware Tijd, Leo Morpurgo, gezeten. Gedichten heeft hij ook gepubliceerd in het Weekblad Pipel, het Suriname Bulletin, de Weekkrant Suriname, het literair tijdschrift Sukutaki (Groningen-Nederland, rond 1992) en Un Doro (Delft, augustus 1991). De laatste jaren kunt u ook op www.schrijversgroep77.org en op www.facebook, schrijversgroep77.org gedichten van hem lezen. Het tijdschrift Obsession publiceert zijn gedichten op www.obsession-magazine.nl.

[p. 43]

Korte verhalen zijn gepubliceerd in:

- het literair tijdschrift ‘Lift’ (Amsterdam, mei/juni 1993); Titel: De schrijver;

- de verhalenbundel Sirito (Uitgave: De Kennedy-Stichting, Paramaribo, 1993); titel: De oude man. Van deze versie heeft Alphons Levens zich gedistantieerd. Zie het voorwoord van de verhalenbundel ‘...en toen was niets mooi meer’, waarin ook de originele versie is opgenomen;

- De Vrouwenbundel, samengesteld door Ismene Krishnadath (oktober 1993); titels: Zij wilde meer en Suzi.

- In juni 1993 werd zijn gedicht Leven (een andere versie dan van de Ware Tijd - Literair) bekroond in een poëziewedstrijd van Uitgeverij ‘De Vleermuis’ Roermond, Nederland, met de plaatsing in de bundel Spectrum/ verzamelde gedichten van Nederlandse en Belgische auteurs, ISBN 90 711 510 662. In de dichtbundel ‘..., want nooit wordt alles gezegd’ staat het ook;

- op 9 maart 1996 signeerde hij in boekwinkel Vaco zijn pas verschenen bundel met zevenenzeventig gedichten, getiteld: Mogelijk; in 1999 herdrukt;

- op 31 mei 1997 in dezelfde boekwinkel zijn eerste verhalenbundel: ‘... en toen was niets mooi meer’; in het jaar 2000 herdrukt.

- en op zaterdag 31 oktober 1998 eveneens in Vaco zijn dichtbundel: ‘..., want nooit wordt alles gezegd’ met de ondertekst: ‘Gedichten voor wie niet voor niets zintuigen en hersenen heeft’; in 2009 herdrukt.

- In de bloemlezing ‘Mama Sranan - 200 jaar Surinaamse verhaalkunst’, samengesteld door Michiel van Kempen, verscheen in 1999 uit ‘...en toen was niets mooi meer,’ van Alphons Levens, het verhaal: ‘Toen verschenen de machines’;

[p. 44]

- zijn kort jeugdverhaalboek ‘Lucenda verkoopt geschiedenis’ signeerde hij op zaterdagmorgen 27 oktober 2001 tijdens de Tweede Boekendag van het C.C.S. aan de Gravenstraat (thans Henck Arronstraat); op 31 oktober op de traditionele maandelijkse laatste-woensdagavond-openbare-bijeenkomst van de Schrijversgroep'77 in Tori Oso aan de Rust en Vredestraat, (thans Frederik Derbystraat), en op zaterdagmorgen 3 november van hetzelfde jaar in boekwinkel Vaco aan de Domineestraat;

- in de dichtbundel ‘Nieuwe Oogst’ van het Surinaams Dichters- en Schrijversgenootschap Rotterdam/Amsterdam/Nijmegen (2002) verschenen enkele gedichten die ook in de dichtbundel ‘Wee het volk dat niet meer denkt!’ staan.

Deze dichtbundel signeerde Alphons Levens eerst tijdens het literair festival ‘Het woud der verwachting’ van 12 t/m 16 november 2002 in het Fort-Zeelandia. Vervolgens op 27 november in Tori Oso aan de Rust en Vredestraat, tijdens de traditionele laatste-woensdagavond-van-de-maand openbare literaire avond van de Schrijversgroep'77 en op de zaterdagmorgen van 30 november 2002 in boekwinkel Vaco aan de Domineestraat.

- De bundel ‘Met ons allen van het dwaalspoor af!’ met enige korte tot superkorte Surinaamse verhalen en andere hersenspinsels signeerde Alphons Levens op 17 mei 2005 op de Jongeren Informatiebeurs in het Flamboyantpark; op 18 mei in Tori Oso aan de Frederik Derbystraat (voorheen Rust en Vredestraat) tijdens een openbare bijeenkomst van de Schrijversgroep'77 en op zaterdag 4 juni van hetzelfde jaar in boekhandel Vaco aan de Domineestraat; alle locaties in Paramaribo.

Eerste recensies over ‘Met ons allen van het dwaalspoor af!’ staan in ‘de Ware Tijd - Literair’ van zaterdag 4 & zondag 5 juni 2005, van de hand van Els Moor, onder de titel: ‘Er moet orde komen in het denken van ons volk’

en in: ‘de Ware Tijd - Cultuur’ van zaterdag 11 & zondag 12 juni 2005, van de hand van Nancy de Randamie, onder de titel: ‘Alphons Levens opent ogen met nieuwste boek.’

[p. 45]

- In 2010 verzamelde Rappa (Robby Parabirsing) 41 reacties op het gedicht ‘Recreëren te Domburg’ dat Alphons Levens in ‘de Ware Tijd’ en op de account [e-mail] had gepubliceerd. Het werd het boekje ‘41 spontane reacties op het gedicht “Recreëren te Domburg”’.

Natuurlijk zijn van de andere boeken ook recensies verschenen in ‘de Ware Tijd’ en ‘de Weekkrant Suriname’ (in Nederland).

- Samen met andere dichters en schrijvers heeft Alphons Levens uitgegeven: ‘Considerations’, ‘Uma-Vrouwen-Women’ en ‘Fri-Vrijheid-Freedom’. De laatste in 2013 i.v.m. 150 jaar afschaffing van de slavernij.

- In juni 2011 verscheen in His/her Tori nr.2, tijdschrift voor Surinaamse geschiedenis en Cultuur, uitgegeven door het Instituut voor Maatschappij Wetenschappelijk Onderzoek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, het gedicht ‘Historisch dwalen’. Dit gedicht had Alphons Levens ‘bij éénendertig jaar Onafhankelijkheid’ geschreven. Het is ook in ‘de Ware Tijd’ van 27 november 2006 verschenen.

Alphons Levens begon echter in 1965 te schrijven en wel als zestienjarige leerling van de Hendrikschool (M.U.L.O.); dit deed hij onder begeleiding van Thea Doelwijt in het dagblad ‘Suriname’, waarvan Percy Wijngaarde de hoofdredacteur was (later werd hij ambassadeur). Elke woensdag hielp Alphons in deze krant een jongerenpagina volschrijven. Een andere medewerker was Ashwin Felter, leerling van de A.M.S. en later psychiater te Amsterdam. Desi Truideman, tot medio 2001 directeur van het Cultureel Centrum Suriname en achtereenvolgens ook redacteur van het ‘Dagblad Suriname’ en ‘de Ware Tijd’, werkte toen als beginnend journalist op dezelfde redactiekamer als Thea Doelwijt.

In de twee jubileumboekjes i.v.m. de 110de en de 115de verjaardag van de oudste Muloschool in Suriname, de Hendrikschool, schrijft Alphons Levens ook wat over deze beginperiode van zijn schrijverschap. Maar de allereerste stappen werden natuurlijk in de lagere school, de basisschool, gedaan, met opstellen schrijven.

[p. 46]

Verschenen boeken van Alphons Levens:

Bezinning en strijd - dichtbundel, in 1971 in Nederland uitgegeven door de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam en de Surinaamse Studenten Unie - afdeling Leiden;

Mogelijk - dichtbundel;

ISBN 99914-9462-6

...en toen was niets mooi meer - verhalenbundel voor jong en oud;

ISBN 99914-9598-3

..., want nooit wordt alles gezegd - dichtbundel;

ISBN 99914-9617-3

Lucenda verkoopt geschiedenis - kort jeugdverhaal;

ISBN 99914-674-0-8

Wee het volk dat niet meer denkt! - dichtbundel;

ISBN 999914-674-1-6

Met ons allen van het dwaalspoor af! - bundel superkorte verhalen, teksten en columns;

ISBN 99914-674-3-2

Ik zal leren totdat ik moe ben - een Surinaams verhaal voor jong en oud;

ISBN 978-99914-7-230-0

Considerations - poems and short stories from Suriname - bundel (waarin ook vijf gedichten en een voorwoord van Alphons Levens);

ISBN 99914-674-2-4

41 spontane reacties op het gedicht ‘Recreëren te Domburg’ - een verzameling van reacties op het dichten van Alphons Levens n.a.v. de publicatie van het gedicht ‘Recreëren te Domburg’ in ‘de Ware Tijd’ en op de account schrijversgroep77@hotmail. com.

[p. 47]

Samensteller: Robby Parabirsing (Rappa).

ISBN 978-99914-57-01-7

N.B.: de boeken liggen in alle gerenommeerde boekwinkels in Suriname. In Nederland liggen ze in de Openbare Bibliotheken en in enkele Surinaamse en Derde Wereld boekwinkels.