Ik zal leren totdat ik moe ben

[p. 7]

En de oogst was zowaar groot

Een bestgeslaagde van de zesde klas van een lagere school antwoordde op de televisie: ‘Toen ik kleiner was wilde ik president worden, maar nu denk ik voorlopig aan studeren.’ Servin had dit gehoord en vroeg zich af: waarom wil hij niet meer president worden?

Hij had de vorige week nog, toen hij knippa's verkocht op de hoek van de Stoelmanstraat en de Henck Arronstraat, drie zwarte auto's achter elkaar zien aankomen. Eerst dacht hij dat het geldwagens waren, maar al gauw zag hij dat ze geen zwaailichten op hadden. Ze bleven stilstaan achter de rij auto's voor het rode verkeerslicht. Dat moest nog achtendertig tellen wegtikken voordat het groene aanging. Servin zag dat in de tweede zwarte auto president Venetiaan zat. Hij zat rechts achterin. Maar hij keek niet naar hem. Hij keek naar niemand. Misschien wel naar iemand in de krant. Want hij zat aandachtig naar links voorover gebogen te lezen. ‘Lekker zo,’ zei Servin in zichzelf, ‘je leest de krant en je laat je rijden.’ Voorin zijn auto zat naast de chauffeur nog een man. In de auto daarvoor zaten ook een paar mannen. Zij waren net als de anderen in een donker uniform gekleed. Servin vond, dat zij helemaal niet opletten. Zij keken niet voortdurend naar links en rechts om de persoon die op de president zou willen schieten op tijd te ontdekken. Ze babbelden slechts boos met elkaar: ‘A wan e tak' so. A trawan e tak' baka. A derde wan go tak' moro fara. So a san no kan go.’

Naar wie in de krant keek de president? Je kunt immers foto's hebben bij overlijdensberichten, maar ook bij opsporingsberichten: foto's van boeven en moordenaars die door de politie werden gezocht. ‘Kindergezichten,’ had de president eens op de televisie gezegd, nadat hij drie foto's van tieners die door de politie werden gezocht in ‘de Ware Tijd’ had gezien. Maar misschien las de president nu

[p. 8]

gewoon een artikel. Een artikel zonder foto erbij. Servin dacht niet, dat de president pas een artikel zou lezen als er een foto bij stond. Nee, dat kan niet. Dan ben je geen president. Toch goed, dat hij op dat moment de krant zat te lezen. Anders had hij misschien gezegd: ‘Hé jongen. Wat doe jij hier? Je mag hier helemaal geen knippa's verkopen. Straks kom je nog onder een auto terecht. En moet je op dit uur niet op school zijn?’

Maar Servin zou niet onder een auto terechtkomen. Ze hadden hier pas nieuwe verkeerslichten geplaatst. Daarop kon je aflezen hoeveel seconden het licht nog op rood zou staan. Je kon dus weten hoe lang je tussen de auto's met jouw knippa's kon leuren. Dat deed trouwens de gepensioneerde meneer Zomer van boekwinkel Kersten, die niet meer bestond, ook. Echter verkocht hij geen knippa's, maar kranten. De Ware Tijd, Dagblad Suriname en Times of Suriname. Misschien ook nog De West van de avond tevoren. Bijna was Servin tegen de zwerver op gebotst. Die bewoog zich ook snel tussen de drie rijen auto's. Maar niet om knippa's of kranten te verkopen. Met zijn linkerhand gebaarde hij bij het raam van elke auto dat hij wilde eten. En de andere hand hield hij open als een kom. Doch noch de chauffeurs noch de andere inzittenden van al de auto's hadden aandacht voor hem. Sommigen kochten een krant; niet eens knippa's kochten zij.

Het licht sprong op groen. En de auto's kwamen in beweging. Ook de drie van de president en zijn lijfwachten. De zwerver en Servin renden naar om de hoek waar het verkeer nu stil stond. Meneer Zomer was naar zijn fiets gelopen die voor de Zinzendorf Herberg stond. Hij moest er een nieuw voorraadje kranten vanaf halen. Servin had het eerst vreemd gevonden dat nog niemand met al de kranten op die fiets was weggelopen. Maar later had hij gedacht: die fiets ligt misschien aan de ketting en wat zouden dieven met al die kranten kunnen doen? Kranten kun je niet als knippa's opeten. En als je ze een hoek verderop

[p. 9]

probeerde te verkopen, kon je niet zeggen, dat je ze zelf had geplukt. Eens, toen een kwartje van Servin op het trottoir was gevallen, had een voorbijlopende meneer geroepen: ‘Jongen, raap het op. Het groeit hier niet, hoor.’ Daar had Servin hartelijk om moeten lachen. Was het maar zo, had hij gedacht. Ja man, dan hoefde hij niet per se president te worden. Had de bestgeslaagde jongen van die zesde klas thuis op z'n erf misschien zo'n boom...?

Overal in de stad verschenen grote reclameborden. En steeds meer auto's gingen rondrijden met allerlei vlaggen op hun dak. Je zag op de muren ook posters verschijnen van mensen die wilden dat je op ze stemde. Van mannen, maar ook enkele van vrouwen. Er zouden nieuwe verkiezingen komen, had ma thuis verteld. Verkiezingen voor ons parlement: De Nationale Assemblée. Ook voor de Ressorts- en de Distictsraden; juf had op school uitgelegd wat deze vreemde dingen waren. Daarna zou men een nieuwe president en vice-president kiezen. De mensen die ouder dan achttien waren zouden dat doen. Een jongen had op het bord op school geschreven: vieze president. Hij had nooit eerder van vice gehoord. Servin ook niet, maar de juf had het de klas uitgelegd. Als de vice-president is gebaad, is hij niet meer vies. Hij kan dan pas weer vies zijn, als hij vieze dingen doet. Als hij jokt, bijvoorbeeld, of nog erger: steelt. Er zijn zoveel vieze dingen die een president of vice-president kan doen, maar dat mogen zij niet. Daarvoor hebben zij van tevoren een eed afgelegd. Een eedsverklaring. En dat had weer niets te maken met AIDS. Ook dit had de juf de klas uitgelegd. Ja, je werd niet zomaar juf, hoor. Je moest ervoor studeren. Misschien dat die bestgeslaagde van de zesde klas daarom had gezegd niet meteen president te willen worden, maar eerst te zullen studeren. Net als ook de president had gedaan.

Een mevrouw met een Hollands accent wilde bij Servin knippa's kopen. ‘Ja, knippa's!’, had zij geroepen. Servin

[p. 10]

had dat gehoord en rende naar haar auto. Het was een taxi, want zij zat achterin. Net als de president. Maar voorin naast de chauffeur zat niemand. Sommige vrouwen zaten soms wel voorin naast de chauffeur, dan zag je niet zo meteen dat je met een taxi te doen had. Want het stond er meestal ook niet op geschreven. Maar deze vrouw zat achterin. Zij had niet gevraagd: ‘Jongen, moet jij nu niet op school zijn?’ En zij had ook niet gezegd: ‘Jongen, het is hier te gevaarlijk om knippa's te verkopen.’ Ze zei: ‘Mag ik wat knippa's van jou? Wat kosten die?’ Servin antwoordde en overhandigde haar meteen een tros. Want voordat het licht weer op groen zou springen moest zij natuurlijk betaald hebben. En jawel, hoor, nauwelijks had zij betaald of de taxi trok op, tot grote schrik van Servin. Bijna was de rechter achterband over zijn voet gereden. Meneer Zomer zei: ‘I syi nò! Als je niet snel was.’ De bedelaar zei niets, maar rende meteen naar het stoplicht om de hoek in de Stoelmanstraat. Daar stond het verkeer nu stil. Daar bracht hij zijn rechterhand weer naar zijn mond en maakte hij daarmee eetbewegingen, terwijl hij zijn linkerhand tot een kom vormde en voor een bestuurder hield. Die bleef maar strak voor zich uit naar het rode verkeerslicht kijken en achtte de zwerver, de bedelaar, de bedelende zwerver, geen blik waardig. Ook Servin had hier geen geluk. Het verkeerslicht sprong opnieuw op groen en zij haastten zich toen terug naar het verkeer op de Henck Arronstraat dat nu voor het rode wegtikkende stoplicht wachtte.

De volgende dag was Servin weer op school. Daar moest hij natuurlijk de leraren uitleggen waarom hij de vorige dag niet aanwezig was geweest. Zijn moeder had hem gezegd dat hij niet moest jokken, maar gewoon moest zeggen: ‘Ik moest mijn moeder thuis met iets helpen.’ Meer niet. Als zij verder vroegen kon hij erbij zeggen, dat hij knippa's moest verkopen. Maar misschien wisten zij dat al, want knippa's verkoop je niet thuis in jouw slaapkamer.

[p. 11]

Aan Donata en Vinay die in de klas in zijn buurt zaten vroeg hij wat de vorige dag zoal was behandeld. En zij vertelden hem dat, maar zij legden niets uit. Dat kon immers ook niet, zo in de klas. Donata had gefluisterd: ‘Waarom heb je me dat niet vóór schooltijd gevraagd?’ ‘Jij zat daar onderdie amandelboom met andere meisjes te babbelen,’ had hij geantwoord. Daarop had zij niet gereageerd, want de juf keek al zeer geïrriteerd over haar bril heen.

In de pauze ging Servin verder op onderzoek uit. Dit eerste kwartaal had hij namelijk reeds negen dagen verzuimd. Zo kon je geen president worden, vond hij zelf. Dus vroeg hij Vinay hem het een en ander uit te leggen. Maar hij antwoordde: ‘Je moet niet zo vaak verzuimen. In één dag krijgen wij zoveel vakken. Hoe moet ik je die allemaal uitleggen?’

‘Ik moest mijn moeder helpen,’ zei Servin.

‘Niet waar, jij verkoopt in de stad knippa's op straat.’ ‘Dat zei ik, toch!’

‘Je zei, dat je je moeder moest helpen,’ reageerde Vinay boos.

‘Dat bedoelde ik,’ zei Servin.

‘Wat!’ riep Vinay.

‘Wat je zei,’ antwoordde Servin.

‘Wat zei ik ...’

‘Knippa's verkopen,’ antwoordde Servin.

‘Is dat jouw moeder helpen?’

‘Wat is dat dan?’

Vinay bleef even stil...

‘Oké. Ik zal je wiskunde uitleggen,’ zei hij toen Servin er bijna geen zin meer in had. Maar Servin was weer blij, want in dat nieuwe vak was hij nog zwak. Vinay zei dat hij die middag thuis bij Servin zou komen. ‘Dan kunnen wij misschien ook nog samen op krobia's en pataka's hengelen, daar in die grote zwamp achter jouw huis,’ voegde hij er met een glunderend gezicht aan toe.

[p. 12]

Was Servin nog zwak in wiskunde, voor geschiedenis en aardrijkskunde had hij geen bijlessen nodig. Nee. Van deze vakken hield hij veel. Hij las zelfs de lessen vooruit. Moeilijke woorden zocht hij op in een woordenboek. Die schreef hij dan met hun betekenis op in een apart schrift. Zo maakte hij meteen ook zijn eigen woordenschrift. ‘Hoe meer vreemde en moeilijke woorden je kent, hoe vlotter het lezen van boeken gaat,’ had een van de leraren gezegd. Die leraren waren allemaal nieuw. Want Servin was op deze school zelf ook nieuw. Hier kreeg je niet de hele dag en de hele week les van dezelfde meester of juffrouw, zoals op de lagere school. Hier had je om de veertig of tachtig minuten een andere voor je neus. Je moest nog wel steeds omhoog blijven kijken, als je hun gezicht wilde zien. Toch had je er geen erg lange tussen. Opa had gezegd: ‘Het lijkt wel alsof de mensen korter zijn geworden. Zo kruwa soms. Misschien komt dat door de voedselschaarste tijdens de militaire dictatuur.’ Toen moesten de mensen in lange rijen staan, had hij gezegd. ‘Een rij voor een liter melk per gezin, een rij voor een pakje brood per gezin, een spijsolierij, een benzinerij, voor bijna alles had je een aparte rij,’ zei hij. ‘De mensen verdeelden hun gezinsleden over de rijen en losten elkaar ook af. Wie klaar was in zijn of haar rij ging in een andere rij staan. Je was soms bijna de halve dag kwijt aan in rijen staan. Dat weten de jonge mensen van vandaag niet!’

‘Dat is dan ook geschiedenis,’ had Servin gezegd.

‘Maar dat staat niet in jullie geschiedenisboeken,’ had opa gegispt, ‘daarom weten jullie niks.’ Hij zei niet ‘neks’, zoals buurman dat doet.

‘Dat hele examenbureau van jullie mogen zij opdoeken. Al kom jij straks met een tien voor geschiedenis thuis, zegt dat mij niks.’

Buurman zou hebben gezegd: ‘...zegt dat mij neks!’

[p. 13]

Maar Servin had nóg een apart schrift. Daarin schreef hij alles op wat hij in de krant over een president van ergens in de wereld had gelezen. Ook plakte hij daar uit de krant uitgeknipte berichten, soms met een foto erbij, in. Neen, Servin wilde niet niks weten. Op een dag had hij geluk. Over drie presidenten tegelijk stond er iets in ‘Vandaag de dag’ van ‘de Ware Tijd’. Bij het jaartal 1945, het was 11 september, stond: ‘VS-president Harry Truman beslist dat de oorlog met Japan en Duitsland voortaan bekend zal staan als de Tweede Wereldoorlog.’ ‘Wat een gekke wereld,’ mompelde Servin in zichzelf, ‘dat één man dat zomaar kan beslissen.’ Bij 1973 stond voor 11 september, want het was de krant van 11 september: ‘In de Chileense hoofdstad Santiago wordt het presidentiële paleis gebombardeerd en president Salvador Allende vermoord. Een militaire junta onder leiding van generaal Augusto Pinochet neemt de macht over, zeer waarschijnlijk met steun van de CIA.’ Servin schreef dit ook over in zijn schrift. Hij wist nog niet wat ‘junta’ betekende. Ook niet wat CIA was. Maar dat gaf niet. Dat zou hij later allemaal wel opzoeken. Of aan iemand die het kon weten vragen. Zulke dingen moest je natuurlijk aan iemand die je een goed antwoord kon geven vragen. En niet aan iemand die ‘neks’ wist. Opa, bijvoorbeeld, wist te vertellen, dat president Salvador Allende van Chili niet had gewacht totdat de militairen hem zouden vermoorden. Hij had zichzelf, op zijn balkon staande, met zijn eigen pistool een kogel door het hoofd gejaagd.

En de oogst was zowaar groot op deze 11e september van ‘de Ware Tijd’. Onder het woord ‘overleden’, vet gedrukt, stond de naam ‘Peter Tosh’, 1987. Maar die is nooit president geweest. Hij was een Jamaicaanse reggaemuzikant, stond er. Dat was weliswaar ook geschiedenis, maar Servin noteerde alleen berichten over presidenten in zijn speciale schrift. Dus ook het volgende. Ja, de oogst

[p. 14]

was groot op deze 11e september. Zelfs ook onder het vet gedrukte woord ‘overleden’. Daar stond: ‘1973. Salvador Allende, Chileense socialistische president (1970-1973). President Allende wist in drie jaren van zijn bewind verregaande economische hervormingen door te voeren ten gunste van de arbeidersklasse in zijn land.’

‘Mmm,’ zei Servin, ‘zoveel vreemde woorden.’

Zijn woordenschrift zou snel volgeschreven raken. Hij schreef onder elkaar op en met het is-teken erachter: ‘socialistisch, bewind, economische, arbeidersklasse.’ Al deze woorden moest hij dus nog opzoeken, of de betekenis daarvan aan iemand vragen. Maar natuurlijk weer, niet aan iemand die niks wist.