De kus van de ijzeren maagd

En andere merkwaardige, historische en scandaleuse geschiedenissen uit vroeger eeuwen

Liefdespaar in Stokstraat in 1750 onder instortend huis bedolven

In de archieven van de Maastrichtse Hooggerechten vindt men vaak affaires vermeld, waarin met name genoemde, nu reeds lang verdwenen, panden een rol spelen. Bij de hierna volgende gebeurtenissen waren de panden Den Stock in de Stokstraat en Den Draak te Wyck betrokken.

In de vroege morgen van de 26 juli 1748 stortte het in de Stokstraat gelegen huis ‘Den Stock’ in. Hierbij vond een grenadier van het in Maastricht in garnizoen liggende regiment ‘Normandie’, die daar met een vrouwspersoon in bed lag, de dood.

Bij het gerechtelijk onderzoek naar de omstandigheden waarin de grenadier de dood vond, kwam aan het licht, dat hij Bastisties heette, maar in de wandeling Bellerose werd genoemd. Hij had in bedoeld huis een kamer gehuurd voor zich en zijn echtegenote, maar bij het onderzoek bleek dat hij niet met de bij hem inwonende vrouw gehuwd was. Zij was een prostituée met name Jenneton de Nos. Zij werd gearresteerd en overgebracht naar het oud-stadhuis. Ook de waard en de waardin werden aanvankelijk onder verdenking van de exploitatie van een hoerenhuis in arrest gesteld.

Bij haar verhoor verklaarde Jenneton de Nos, dat zij 18 jaar oud en in Luxemburg geboren was. Na een onenigheid met haar stiefmoeder was zijn naar Namen gevlucht. Van daar uit begaf zij zich naar haar te Mons wonende zuster. In deze plaats associeerde zij zich met een zeker madame Godaert, marketenster van het regiment ‘Normandie’. Van haar leerde zij het herstellen van kousen. Na enige tijd liet zij madame in de steek en vertrok met een madame Triquart, marketenster bij een ander regiment naar Maastricht.

In deze stad maakte zij kennis met bovengenoemde Bastisties, alias Bellerose, met wie zij haar intrek nam in het huis Den Stock, waar zij zich als echtpaar lieten inschrijven. Jenneton de Nos stond niet alleen terecht wegens het in

[p. 107]

‘boelschap’ samenleven met genoemde Bellerose, maar ook voor het feit, dat zij hem had overgehaald om, in strijd met de militaire reglementen, de nachten bij haar inplaats van in de militaire barakken door te brengen.

Bij vonnis van het Brabantse Hooggerecht van 2 augustus 1748 werd zij wegens hoererij, debauche, bedrog en schending van de militaire discipline veroordeeld tot 14 dagen gevangenschap op water en brood en verbanning uit de stad Maastricht voor de tijd van zes opvolgende jaren, benevens tot betaling der gerechtskosten.

Een andere rechtzaak had betrekking op het te Wyck gelegen pand Den Draak. In dit huis werden begin april 1749 gearresteerd: Jan Hocka, Johannes Mülenstein, Johan Michaël Jacobi, Anthonis Joseph Colsa en een zekere Sampson Hertz. Zij werden ervan beschuldigd zich, in strijd met de geldende wettelijke voorschriften, als ‘neerloze’ (zonder beroep) vreemdelingen in Maastricht op te houden.

Bovendien hadden Hocka en Mülenstein, zonder toestemming van het stadsbestuur en zonder in het bezit te zijn van het burgerrecht van deze stad het aan de barones van Moelingen toebehorende huis Den Draak voor 7 dukaten per maand gehuurd van de stadstimmerman Vincent Alart, die met het beheer van het pand belast was.

De arrestanten werden ervan verdacht, dat zij in dit huis, vooral 's nachts allerhand verdacht volk lieten verkeren. Ofschoon zij beweerden, dat zij aan de bezoekers slechts wijn, koffie en chocolade schonken, werden zij ervan verdacht, dat zij daar ook gelegenheid gaven tot ‘ruineuze’ hasardspelen en het plegen van ontucht. Zij verleenden bovendien onderdak aan allerlei verdachte individuen, zoals bijvoorbeeld Sampson Hertz, die ofschoon hij generlei aannemelijke kostwinning had, in een dergelijk duur lokaal verbleef.

Enige andere bij de inval van de politie in het huis aanwezige personen hadden, profiterend van de grote omvang van het huis, weten te ontsnappen.

Michaël Jacobi was bij zijn arrestatie daar aangetroffen in bed met een vreemd vrouwspersoon. Het bleek dat hij zich, ondanks hem dit bij een vorig vonnis uitdrukkelijk verbo-

[p. 108]

den was, reeds vanaf februari weer in Maastricht bevond. Bovendien had hij bij zijn aanhouding aan de onderschout Lindeblat een valse naam opgegeven, waarbij hij een, waarschijnlijk gestolen, burgerbrief ten name van Jan Frans Lambricht toonde.

De gearresteerde Anton Colsa beweerde dat hij als officier bij de Franse Zwitsers had gediend, maar in het door hem geproduceerde brevet bleken naderhand veranderingen te zijn aangebracht. Hij bleek vroeger al eens te zijn veroordeeld, nadat de militaire wacht hem bij een inval in een aan een zekere Lahoo toebehorend verdacht huis te Wyck in bed met een vrouw van lichte zeden had gevonden. Bij vonnis van 11 april 1749 werden Jan Hocka, Johannes Mülenstein, Sampson Hertz, Johan Michael Jacobi en Anthonis Colsa wegens het als ‘neerloze’ vreemdelingen verblijven in deze stad, ondanks dit bij de wet van 3 december 1740 verboden was, veroordeeld tot verbanning ‘voor altoos’ uit de stad en jurisdictie van Maastricht op poene bij eventuele terugkeer veel zwaarder te worden gestraft. Bovendien moesten ze de gerechtskosten betalen.

Men had het vroeger hier heel wat gemakkelijker als tegenwoordig: In plaats van een langdurige gevangenschap op kosten van de gemeenschap verbande men misdadigers en andere ongewenste individuen buiten de stad.