Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

[p. 373]

Dartien bagge⁽¹⁾ en mar twèllef tippels⁽²⁾. (Helmond.)

‘Zoo stom as n'n Baokelschen⁽³⁾ boe-er,’ placht me vur dize te zegge, en 'k geleuf dè ter ook wel 'n bietje van an waar, mar ik beloof 't oe, d'r zing⁽⁴⁾ gewiekste⁽⁵⁾ kèrels onder ook, onder die bliksemse heikrikkels⁽⁶⁾. Dor za' 'k oe⁽⁷⁾ is iet' van vertelle.

Op ene goeie mèrrege stond er op 't merchtvelt va' Gimmert⁽⁸⁾ n'n Baokelsen boe-er m'n⁽⁹⁾ kaars⁽¹⁰⁾ klot⁽¹¹⁾ um zene klot te verkoupe. Mar of ie ook al iemes⁽¹²⁾ aanspraak en of ie ook al is ieverans⁽¹³⁾ aan de deur klopte, 't halde nie uit, overal kreeg ie 'n ie-eender⁽¹⁴⁾ bescheid: ‘Nau gin'n brand van doen, toe op 'n aander tijd.’ En dan gink ie weer nao z'n kaars terug en gaf zen'n os wè te voeiere en blif⁽¹⁵⁾ mar ter goeiertrauw staon wachte op 'n okkasie om zene klot kwijt te worre. Mar d'r kwam niemes⁽¹⁶⁾ as nau en dan is 'n kwajonge, die 'm plaogde mee⁽¹⁷⁾ zen'n os en die rie-ep: ‘Mens, ma'k is⁽¹⁸⁾ perdshōr⁽¹⁹⁾ trekke!’ mar dor gaf ie niks um, want ie waar nog al nie kummelik⁽²⁰⁾ uitgevalle; hij blif dan mar staon kieke of ie zoo doof waar as 'n kwartel. Toe 't nau drie ure speulde, sloeg wil ik zegge, want ze hebben in Gimmert gee' klokkespeul, toe daacht 't boerke toch in z'n eige: ‘'k Geleuf dè 'k 't nie' meer 'hoef te bezie-e⁽²¹⁾ en dè 'k 't bèst doe om 't mar op hui-es in te haauwe⁽²²⁾.’

Krek⁽²³⁾ toe ie zen'n os weer wao gaon inspanne, gink de deur van de pasterij-ie ope en kwam de mei-id op de stoep, die rie-ep: ‘Boe-er, kom is ti-een⁽²⁴⁾.’

‘Wè ees 't, mei-id,’ zee d'n boe-er.

‘Ge moet is bij-e de pestoo-er in de kamer komme,’ zee de mei-id.

‘Dor hè 'k niks op tege, dè kan 'k gemekkelik aventu-ere⁽²⁵⁾,’ zee d'n boe-er en gink mee de mei-id mee.

Nau moete weete, de pestoo-er ha fesiet⁽²⁶⁾, of hoe hij-ette⁽²⁷⁾ ze dè, d'r ware nog ellef aander hi-eere⁽²⁸⁾ bij 'em an toffel⁽²⁹⁾, en nou ha' de pestoo-er va' Gimmert 't boe-erke door de glaas zien staon en tege de hi-eere gezeed: ‘Hi-eere,’ zee ie⁽³⁰⁾, ‘wille we dè boe-erke is binne roepe en is 'n bietje vur de gek hauwe.’

‘Mardi⁽³¹⁾ jao, dè 's goe-ed,’ zee-e ze, want ze haan der⁽³²⁾ gelijk⁽³³⁾ lol in, ‘dè moete we is hebbe.’

‘Hanneke, roep dor is gouw die-e klotboer binne.’

(1) Bagge, biggen.

(2) Tippels, tepels.

(3) Baokelschen, Bakelsche.

(4) Zing, zijn.

(5) Gewiekste, slimme.

(6) Heikrikkels, heidekrekel: scheldwoord voor heidebewoners.

(7) Dor za' 'k oe, daar zal ik u.

(8) Gimmert, Gemert.

(9) M'n, met een.

(10) Kaars, kar.

(11) Klot, turf.

(12) Iemes, iemand.

(13) Ieverans, ergens.

(14) 'N ie-eender, een zelfde.

(15) Blif, bleef.

(16) Niemes, niemand.

(17) Mee, met.

(18) Ma 'k is, mag ik eens.

(19) Perdshor, paardehaar.

(20) Kummelik, lastig van humeur.

(21) Bezie-e, bezien, beproeven.

(22) Op hui-es in haauwe, op huis in (aan) houden, en ook wel op huis inwerken, naar huis toe gaan.

(23) Krek, juist.

(24) Ti-een, hierheen.

(25) Aventu-ere, wagen.

(26) Fesiet, visite.

(27) Hij-ette, noemen.

(28) Hi-eere, heeren, geestelijken.

(29) Toffel, tafel.

(30) Zee ie, zeide hij.

(31) Mardi, vloekwoord.

(32) Ze haan der, zij hadden er.

(33) Gelijk, allen zonder onderscheid.

[p. 374]

D'n boe-er kwam binne en toe ie op den dulper van de kamer ston, toe viet ie z'n muts⁽¹⁾ af en toe zee ie: ‘Dag, hie-eere same,’ zee ie.

‘Dag, boerke, kom binne.’

‘Dor hè 'k niks op tege, minhei-ir de pestou-er, mar ik zal toch uurst efkes m'n blokke⁽²⁾ uuttrekke, want die zing zoo smerrig.’

‘Dè 's goe-ed, en gao dan daor mar zitte. Wor komde van daan, boerke?’

‘Van Bou-ekkel, minhei-ir de pastou-er.’

‘En wè komde nau eigelik hier in Gimmert doen?’

‘'k Ha' getaid⁽³⁾ hie-ir te Gi-eemert 'n kaars klot kwijt te worre, mar 't hi-ee me nie gespeuld⁽⁴⁾, minhei-ir de pestou-er.’

‘En is er niks nays⁽⁵⁾ in Baokel?’

‘Dor moet ik nog is op prakeseere, minhei-ir de pestou-er; d'r is grof veul nattighaid gevalle, altijd⁽⁶⁾ vur Bou-ekkel, mar mee men'n oo-egst ben ik toch verrig⁽⁷⁾ gekomme, en d'n boekkent in de Pi-eel stee di-eeger⁽⁸⁾ goe-ed te waasse, en d'n haver, dè 's al onverschillig⁽⁹⁾, mar hai schiet⁽¹⁰⁾ toch bitter⁽¹¹⁾ as t' jou-ir⁽¹²⁾, en den toemet⁽¹³⁾ dè 's al navenant⁽¹⁴⁾ d'n aard van den dries⁽¹⁵⁾; 't is d'r anders goei weer o-an.’

‘Mar, mene goeie man, weette nou niks anders as van den oogst en den haver en den boekkent?’

‘Jōhwel, minhei-ir de pestou-er,’ zee den boe-er, die honger begost te kriege, toe ie al dè lekker eete zag stoan; ‘de zoo-eg⁽¹⁶⁾,’ zee ie, ‘van Pee-ir d'n Huvender hie-ee te naacht gebacht⁽¹⁷⁾, hij heet er dartien bagge bai en de zoo-eg hee mar twèlf tippels, minhei-ir de pestou-er.’

‘Bè kie⁽¹⁸⁾, dè 's arig, wè moet die 'n dartienden bag dan wel aanvange?’

‘Die moet waachte toe de twèlf uurste verrig zing, minhei-ir de pestou-er, en dan eest zingen⁽¹⁹⁾ toe-er⁽²⁰⁾.’

De pestoo-er begreep seffes⁽²¹⁾ wè den boe-er mende, en hij ha' d'r veul plezie-er in en ie zee: ‘Boerke,’ zee ie, ‘'k heb oe begrepe; wij zing mee ons twèlve klaor mee eete, nau ees 't aan den dartiende, vat 'n stoe-el en gao bij de toffel zitte, en doe of dè ge tui-es zij-et en eet, toe dè ge genoeg het.’

‘Dank oe, minhei-ir de pestou-er.’

Aug. Sassen.

(1) Muts, pet.

(2) Blokke, klompen.

(3) 'k Ha' getaid, ik had getijd = ik had het plan gemaakt, of: ik was van plan.

(4) 't Hi-ee me nie gespeuld, 't lot was me niet gunstig.

(5) Nays, nieuws.

(6) Altijd, ten minste.

(7) Verrig, gereed.

(8) Di-eeger, ter dege.

(9) Onverschillig, verschillend.

(10) Schiet, schieten, granen opleveren.

(11) Bitter, beter.

(12) t' Jou-ir, te jaar = verleden jaar; te lente = jongstleden lente.

(13) Toemet, nagras.

(14) Navenant, Fr. à l'avenant.

(15) Dries, weide.

(16) Zoo-eg, zeug.

(17) Gebacht, gebigd.

(18) Bè kie, wel kijk.

(19) Zingen, zijn.

(20) Toe-er, toer, beurt.

(21) Seffes, dadelijk.