De Nederlandse psalmberijmingen in de 16de eeuw

Van de Souterliedekens tot Datheen met hun voorgangers in Duitsland en Frankrijk

[p. V]

[Woord vooraf]

Bij de afsluiting van mijn academische studie breng ik ootmoedig dank aan God, die mij de gezondheid en de kracht schonk tot het voltooien van dit werk.

Ook is het mij een behoefte mijn dank te betuigen aan allen die tot mijn wetenschappelijke vorming en tot de totstandkoming van mijn proefschrift hebben bijgedragen.

Zeer erkentelijk ben ik de Utrechtse hoogleraren voor de grote tegemoetkomendheid die zij mij betoonden bij mijn moeilijkheden om mijn universitaire studie te verenigen met een volledige betrekking bij het v.h.m.o.

Uw colleges, hooggeleerde Van Haeringen, waren voor mij een wekelijks intellectueel genot. U stimuleerde mij waar dit nodig en steunde mij waar U dit mogelijk was. Nooit deed ik tevergeefs een beroep op Uw welwillendheid en veelomvattende kennis. Ik heb het voorrecht gehad ook in andere dan universitaire verbanden Uw bezonken wijsheid en warme menselijkheid te leren kennen en hoogachten.

Hooggeleerde Smit, hooggeschatte Promotor! Moge dit proefschrift er het beste bewijs van zijn hoeveel ik van U geleerd heb. Uw zuiver-wetenschappelijke colleges muntten uit door grondigheid en nauwkeurigheid, door een verrassende visie vaak, altijd door exacte verantwoording; Uw esthetisch-kritische colleges verrieden een verfijnde smaak en een diep indringingsvermogen. Deze lessen zijn het geweest die mij een methode hebben geleerd en mijn inzicht in de litteratuur en de litterairhistorische problematiek diep hebben beïnvloed. Een van mijn voorgangers-promovendi heeft U ‘een ideaal promotor’ genoemd: ik zou U het predikaat van ‘de ideale promotor’ willen verlenen: een voortstuwer naar het hoge doel dat U zichzelf voor een promovendus hebt gesteld, een leidsman wie geen moeite en zelfs geen opoffering ooit te veel is. In ogenblikken van ontmoediging - en welke promovendus kent die niet? - meende ik wel eens dat U te veel van mij verlangde, maar steeds weer ontdekte ik dat de eisen die U uzelf stelde en de verplichtingen die U zich vrijwillig had opgelegd, nog zwaarder waren, en dat heeft me telkens beschaamd gemaakt en tot volharding aangespoord. Uw grondige kennis van en Uw grote belangstelling voor de stof waar ik mij mee bezig hield, zijn mij eveneens tot grote steun geweest. Ik zal het als een eer beschouwen wanneer mijn proefschrift wordt herkend als komende uit ‘de School van Smit’!

De hoogleraren Hulst, Wind, Sparnaay en Reeser hebben mij waardevolle aanwijzingen gegeven op de terreinen van hun speciale wetenschap, waarop ik mij in verscheidene hoofdstukken en paragrafen van mijn dissertatie begaf, te weten, de Oudisraëlitische, Franse en Duitse Letterkunde en de Muziekwetenschap. Ik betuig hun hiervoor mijn hartelijke dank.

[p. VI]

Vele geleerden hebben mij op mijn verzoek nuttige inlichtingen verschaft. Hun namen vindt men ter bepaalder plaatse in mijn boek met erkentelijkheid vermeld. Hier moet ik evenwel in het bijzonder noemen prof. dr. C.C. de Bruin te Leiden, wiens jarenlange vriendschap mijn leven heeft verrijkt, en ds. J.F.N. van Harrevelt, te Niekerk, die mij, toen hij Verbi Divini Minister te Heinenoord was, in de geheimen van de hymnobibliografie inwijdde en mij later een gedeelte van zijn kostelijke bibliotheek aanbood.

Talloze bibliothecarissen hebben mij gewichtige diensten bewezen, het meest wellicht de heren dr. A.J. de Mooy, onderbiliothecaris van de K.B. te Den Haag, en dr. U. Stuyck, professorhoofdbibliothecaris van de U.B. te Gent, door mij bij herhaling kostbare exemplaren toe te zenden.

Eenzelfde opmerking geldt de antiquariaten Rosenthal te Hilversum, en Van Gendt te Blaricum, die mij ook verplichtten door hun geregelde aanbiedingen van boeken op mijn speciale studieterrein.

Bestuur en Curatorium van mijn school ben ik zeer erkentelijk voor de toekenning van studieverlof gedurende zeven maanden; mijn rector, dr. J. Karsemeijer, voor zijn cordiale medewerking in deze. Enige collega's boden mij zeer gewaardeerde hulp.

De Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek ben ik veel dank verschuldigd voor haar veelvuldige financiële steun.

Mijn vrouw heeft zich in de jaren van mijn studie, maar vooral tijdens het samenstellen van mijn proefschrift, een ware ‘Druck-ghenoot en Kruys-heldin’ betoond. Zonder haar nimmer aflatende interesse in mijn werk zou dit boek niet tot stand gekomen zijn. Gedachtig aan de vele offers die zij bracht, worde dan ook haar en mijn kinderen mijn boek in liefdevolle dankbaarheid opgedragen.