De uithangteekens. In verband met geschiedenis en volksleven beschouwd (2 delen)

in verband met geschiedenis en volksleven beschouwd

[p. 193]

Tweede afdeeling.
De uithangteekens in het bijzonder beschouwd.

[p. 195]

Eerste boek.
Historische figuren.

Het opschrift, dat wij boven dit Boek stellen, vereischt al aanstonds een korte toelichting. Wij nemen hier 't woord historisch niet in dien streng wetenschappelijken zin, waarbij de kritiek haar heerschappij doet gelden om de grenslijn te bepalen tusschen waarheid en mythen en uitspraak te doen over geschied of niet geschied.

In verband tot het onderwerp, dat wij behandelen, vatten wij 't woord in ruimer beteekenis op, en verleen en in de historische groep een plaats ook aan mythe en traditie, aan fabel en roman. Mocht ook de klassieke Muze der historie, zoo als zich de 18^de eeuw haar voorstelde, alleen de grootere dingen, voorgevallen op staats- en krijgstooneel, een vermelding in haar gedenkrollen waardig keuren, en de bijzonderheden, die 't eenvoudige leven des geringen burgers betreffen, met een minachtend stilzwijgen voorbijgaan, - waar 't een beschouwing der uithangteekens geldt, daar mogen die bijzonderheden niet gemist worden, omdat juist die uithangteekens eene der sprekendste uitingen zijn van 't volksleven; omdat, vooral in vroeger eeuw, de neringdoende poorter zich met zijn uithangteeken geheel vereenzelvigde en het leven en de gedachten der menschen zich er in terugspiegelden. Alzoo, niet die deftige, preutsche, gekapte Zanggodin met poeder en hoepelrok, die wij zoo even noemden, neen, de echte, antieke Klio, met haar open en vrolijk gelaat, met haar luchtig opgebonden haren, met haar schranderen, vrijen en alles doorspiedenden blik, moet onze leids-

[p. 196]

vrouw zijn, en, op het voorbeeld van den ouden Herodotus, dien zij met haar levenwekkenden adem zulk een wondere kracht en frischheid had ingeblazen, gunnen wij gewillig een plaats aan al wat strekken kan tot leering of vermaak des lezers, tot afronding of voltoojing onzer tafereelen, onverschillig of wij onze stof bij machtige en wereldberoemde Egyptenaren, Persen of Grieken, dan wel bij de Pygmeën of Troglodyten uit den achterhoek, gaan zoeken.

Met dat al, wij zijn lieden van orde en willen niet alles dooreen haspelen. 't Is voegzaam, dat de elementen, waaruit onze historische groep is samengesteld, zorgvuldig van elkander gescheiden blijven, en wij verdeelen daarom dit Eerste Boek in zeven Hoofdstukken, als:

1^o.	Hoofdstuk.	- Afbeeldingen van merkwaardige personen.
2^o.	Hoofdstuk.	- Historische herinneringen en overleveringen.
3^o.	Hoofdstuk.	- Zinnebeelden en Opschriften aan openbare gebouwen.
4^o.	Hoofdstuk.	- Mythologische uithangteekens.
5^o.	Hoofdstuk.	- Uithangteekens, ontleend aan tooneelstukken, fabels, romans, enz.
6^o.	Hoofdstuk.	- Uithangteekens, zinspelende op levensbijzonderheden van eigenaar of bewoner.
7^o.	Hoofdstuk.	- Gedenksteenen.