De roos van Dekama

[p. 539]

Nawoord

Jacob van Lennep (1802-1868) werd geboren uit een geslacht van patriciërs. Zijn vader, David Jacob van Lennep, was hoogleraar in de klassieke talen en geschiedenis aan het Atheneum te Amsterdam. Jacob was al vroeg gewonnen voor de schone letteren: hij kon op zijn derde jaar lezen en op zijn zesde kende hij de Gysbreght van Aemstel uit het hoofd. Het rijmen ging hem vlot af en al tijdens zijn schooltijd was hij begonnen aan een roman. Dat die roman nooit is voltooid, schreef Van Lennep toe aan zijn kennismaking met het werk van Walter Scott. De lectuur van Ivanhoe, met de magnifieke uitbeelding van het toernooi bij Ashby-de-la-Zouch, deed hem beseffen dat hij daarmee voorlopig niet kon wedijveren. In zijn enthousiasme voor Scott stond hij niet alleen. Terwijl Jacob opgroeide maakte de Schotse schrijver in heel Europa furore, aanvankelijk met zijn berijmde verhalen, later met zijn historische romans, waarvan Waverley (1814) de eerste was. Nooit eerder was het verleden zo kleurrijk en overtuigend tot leven gewekt. De invloed van Scott op de literatuur, maar ook op de geschiedschrijving of bijvoorbeeld het toerisme, kan moeilijk overschat worden. De historische roman wordt een van de markantste en bloeiendste genres van de negentiende eeuw.

Na de voltooiing van zijn rechtenstudie in Leiden begon Van Lennep aan een succesvolle maatschappelijke loopbaan (onder meer als landsadvocaat en lid van de Tweede Kamer) en een even succesvolle schrijverscarrière. Hij trok de aandacht met zijn Nederlandsche legenden, versvertellingen in de trant van Scott. Ook De pleegzoon (1833) was gemodelleerd naar het werk van deze auteur: een van de eerste Nederlandse romans waarin diens succesformule beproefd werd op een onderwerp uit de vaderlandse geschiedenis. De Roos van Dekama (1836) was Van Lenneps tweede roman. Speelde De pleegzoon ten tijde van het Twaalfjarig Bestand, met De Roos begaf de schrijver zich naar de Middeleeuwen. En naar Friesland.¹

1 De biografie van Van Lennep is geschreven door zijn kleinzoon, M.F. van Lennep, in 1910.