Onze voorouders in verschillende taferelen geschetst. Deel 4. De gestoorde bruiloft. Ulrich de zanger. De Friesche bouwmeester. De bedevaartganger

III.

Ettelijke maanden waren verloopen. Holland had rust en vrede met zijn naburen gehad; maar de bezorgdheid der Dordtenaren was niet zonder grond geweest: en de Bisschoppen van Keulen en Luik, met eenigen schijn van reden op Graaf Dirk verbitterd, wachteden slechts op een geschikt tijdstip, om wraak te nemen over het ongelijk, hunnen onderzaten aangedaan. Zy spanden samen met den

[p. 80]

kerkvoogd van Mentz en den Markgraaf van Brandenburg: en de Utrechtsche Bisschop, altijd naijverig op zijn Hollandschen nabuur, was licht overtehalen om zich by hun geheim verbond te voegen. Naauwelijks had de winter de velden met ijskorsten bedekt, of talrijke legerbenden, door de bondgenooten op de been gebracht, kwamen over de toegevrozene rivieren aangetrokken en stonden op 't onverzienst voor de poorten van Dordrecht, welke stad het hun gelukte, door verstandhouding van binnen, in hun macht te krijgen. Dan, gelijk het ons de geschiedenis der middeleeuwen door veelvuldige voorbeelden leert, by de toenmalige krijgstochten was met een mislukte onderneming alles gedaan en bracht een welgeslaagde zelfs geen baat aan, wanneer zy wat verre van huis had plaats gehad en men over geene genoegzame macht kon beschikken om het verkregen voordeel te behouden. Geen dag duurde het of Graaf Dirk had zijn moedige vazallen verzameld, en met behulp van Gerard van Putten, aan het hoofd der wakkere ingezetenen van Vernoutsee, wist hij in de hem ontroofde stad weer binnen te dringen, er den vijand uit te kloppen en hem tot over de grenzen van het Graafschap terug te drijven.

Het was op den dag na deze gebeurtenis dat onze vrolijke minnezanger Cuno van Zwaben, nieuwsgierig om te zien of de voorgevallen strijd veel schade in Dordrecht veroorzaakt had, de burcht te Vlaardingen verliet. Hij was aldaar sedert het verdwijnen van Ulrich met welgevallen door de altijd op zang en snarenspel beluste Gravin ontfangen geworden, en

[p. 81]

al wist hy niet zoo meesterlijk de harp te hanteren als zijn voorganger, deze minderheid werd vergoed door de opgeruimde vrolijkheid van zijn aart, welke hem bij het gandsche hof bemind en welgezien maakte.

Hy was dan in Dordrecht gekomen en droeg de hem toevertrouwde harp aan een zijden koord om zijn hals, als een beschermend wapen tegen allen overlast. Terwijl hy, zonder bepaald doel, de vrijgevochten stad ronddwaalde en rechts en links naar de huizen rondkeek, tegen wier muren men hier en daar nog de bloedige sporen zag van den strijd, bracht hem het toeval ook op de Voorstraat, waar vooral nog de blijken aanwezig waren van het hevig gevecht. Onwillekeurig opziende, ontdekte hy, aan het zolderraam eener bouwvallige woning, een hoofd, dat even uitkeek, maar terstond weer binnengehaald werd; echter niet spoedig genoeg, of Cuno had de vale gelaatstrekken herkend van zijn voormaligen meester in de kunst, den Lutzelburger Ulrich. Nieuwsgierig om te weten, hoe deze zich daar ter plaatse bevond, stiet hy de loshangende deur van het huis open en trad naar binnen. Naanwlijks bevond hy zich in het eenige benedenvertrek dat hier aanwezig was, of hy bemerkte dat dit verblijf waarschijnlijk in de vorige nacht tot het tooneel verstrekt had van een dier gevechten, zoo menigvuldig binnen Dordrecht geleverd; want de posten en stijlen waren met bloed geverwd; hier en daar lag gebroken wapentuig: en overal heerschte wanorde en vernieling. Niemand echter antwoordde op zijn geroep; maar toen hy, ongeduldig wor-

[p. 82]

dende, den ladder wilde opklimmen, die naar den zolder voerde, gleed op eens een gedaante, welke de duisternis hem niet dadelijk toeliet te herkennen, door het valluik naar beneden en Ulrich stond aan zijn zijde.

- ‘By de elfduizend Maagden! wie verwachtte u hier?’ vroeg Cuno, terwijl hy zijn kanstgenoot beschouwde, die, zwijgend en somber, met een boog zonder koord in de hand, in de kasak eens krijgsknechts en met een pijl in den gordel, hem aanstaarde, ‘Hebt gy waarlijk het oorlogs bedrijf by de hand genomen? Pas maar op dat men u niet beet krijge; want dan is het hangen, zonder genade.’ -

- ‘Hoe komt gy hier?’ vroeg Ulrich, op zijne beurt.

- ‘Wel, dat ziet gy, man! ik kom hier den boel eens opnemen en tevens dacht ik: als Graaf Dirk van de vervolging zijner vijanden terugkomt, kon ik hem wel te gemoet gaan en een zegelied spelen, gelijk my wel verhaald is, dat de dochter van den Hertog Jefta deed, toen haar vader als winnaar uit het steekspel wederkeerde; maar, wat u betreft, pak u weg, voor dat het zegevierend leger terug komt, en zoolang de stad nog van krijgsvolk verlaten is: en ontdoe u van die kasak en dien boog, die toch buiten dienst is.’ -

Ulrich wierp een somberen blik op zijn boog, en vervolgens, Cuno aanziende, scheen hij door een plotseling denkbeeld getroffen: ‘Cuno!’ zeide hij: ‘geef my mijn harp terug,’ -

- ‘Hoe!’ zeide deze: ‘nu? op dit oogenblik?’ -

[p. 83]

- ‘Geef my haar terug, Cuno!’ herhaalde Ulrich op een dringenden toon: ‘zy is mijn eigendom: ik kan haar thands niet ontbeeren.’ -

- ‘Aha! ik begrijp al! Gy wilt den krijgsknecht uitschudden en uw vorig beroep weder opvatten. Nu, by Sinte Ursel! gy hebt gelijk! en schoon het my in de ziel grieft van dit speeltuig te scheiden, het past in uwe handen beter dan in de mijne. Zie daar is zy.’ -

- ‘En nu!’ zeide Ulrich, nadat hy zijn harp hernomen had: ‘verlaat my: en denk aan uw eed. Gy weet het, ik ben dood voor iedereen.’ - Met deze woorden snelde hy den ladder naar den zolder weder op.

Cuno verliet de woning met een bedenkelijk hoofdschudden: ‘ik wilde wel,’ zeide hy, dat ik dien dwazen eed nooit had afgelegd. Wat zijn voornemen is, besef ik niet; maar, dat hy weinig goeds in den zin heeft, daarvan houde ik my overtuigd!’ -

Terwijl hy aldus peinsde, hoorde hy een uitbundig gejuich en gedruisch in de verte. Het was de Graaf, die aan 't hoofd van zijn zegevierend leger van het najagen der vijanden terugkeerende, langs den waterkant aan kwam trekken.

Cuno bleef staan, en weldra zag hy met levendige belangstelling den gandschen drom door een der belendende stegen op hem af komen. Be trein werd, gelijk by alle dergelijke omstandigheden plaats heeft, gëopend door een zingenden en galmenden hoop kinderen en ledigloopers uit de heffe des volks: na hen volgde een krijgsbende, buit en gevangenen met zich

[p. 84]

voerende: en vervolgens Graaf Dirk, te paard gezeten en omstuwd van zijn machtigste vazallen.

- ‘Hy komt hier langs!’ dacht Cuno, en te gelijk, door een onverwinbaren argwaan aangedreven, wendde hy den blik naar de woning, waarin zich Ulrich bevinden moest. Hoe groot was zijn verbazing, toen hy dezen tusschen twee daken in de goot zag staan, zich half achter de nok van het huis verbergende.

- ‘Wat wil hy!’ dacht Cuno, daar loopt hy immers in 't oog; maar by alle Heiligen! wat gaat hy nu uitrichten?’ -

Hy had een boog, en nu welgespannen, in de handen van Ulrich gezien.

Op dit oogenblik was de Graaf op een korten afstand genaderd en had Cuno herkend: ‘Kom aan! meester zanger!’ riep hy hem toe op een vrolijken toon: ‘maak u thands gereed t' avond een fraai lied te zingen ter eere van onze overwinning,’ -

- ‘By Sinte Ursel! nader niet,’ schreeuwde Cuno, zich voor de paarden werpende en angstig naar boven wijzende.

- ‘Hoe nu! wat is er?’ vroeg Graaf Dirk, zijn paard in toornende.

Maar hy was reeds te ver gekomen. Een pijl snorde door de lucht en de Graaf stortte gewond achterover in den zadel.

Een algemeene kreet wedergalmde door de lucht, ‘'t Is niets,’ zeide de Graaf, zich weder opheffende en zoo luid mogelijk sprekende: ‘de wond is slechts in de dij.’ -

[p. 85]

- ‘Des te erger voor u, Graaf! want de pijl was vergiftigd,’ schreeuwde Ulrich van boven, en te gelijk verdween hy uit elks gezicht.

- ‘Tergiftigd!’ herhaalden galmend al die zich op straat bevonden: en een aantal gewapenden drong in de huizen om den moordenaar te zoeken. Deze was het echter ontkomen; men vond drie dagen daarna, toen reeds de Graaf overleden was, zijn half bevroren lijk, met de harp daarom heen gebonden, in een der nabijgelegen plassen.

Cuno was de krijgsknechten in de verlatene woning gevolgd: op een binnenplaats ontdekte hy den weggeworpen boog, en nam dien op.

- ‘Goede God!’ riep hy, den boogpees met aandacht beschouwende: ‘het was een harpsnaar!’ -