De geschiedenis van Nederland, aan het Nederlandsche volk verteld. Deel 4
(1880)–Jacob van Lennep–
Auteursrechtvrijbron
Jacob van Lennep, De geschiedenis van Nederland, aan het Nederlandsche volk verteld. Deel 4. D. Noothoven van Goor, Leiden 1880 (6de druk)
codering
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
dbnl-nr lenn006gesc08_01
logboek
-
verantwoording
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar dbnl
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de zesde, herziene druk van De geschiedenis van Nederland, aan het Nederlandsche volk verteld. Deel 4 van Jacob van Lennep uit 1880. De eerste druk dateert uit de 19de eeuw.
redactionele ingrepen
In het origineel is een gedeelte van de tekst slecht leesbaar. De redactie heeft de tekst tussen vierkante haken aangevuld.
In het origineel is een gedeelte van de tekst onleesbaar. In deze digitale editie is ‘[...]’ geplaatst.
p. 1: Besparingeu → Besparingen: ‘- Besparingen. -’.
p. 9: leveren → leveren: ‘gehouden was te leveren.’.
p. 12: sshepen → schepen: ‘schepen, die niets verdachts inhielden,’.
p. 41: Vijfde → Vierde: ‘Vierde hoofdstuk.’.
p. 60: zieh → zich: ‘zich vruchteloos tegen verzette.’.
p. 84: Huwlijk → Huwelijk: ‘Huwelijk van Princes Louize met den Erfprins van Brunswijk’.
p. 88: staatsreeht → staatsrecht: ‘naar de voorschriften van het wijsgeerig staatsrecht.’.
p. 114: eehter → echter: ‘echter niet zonder groote moeite,’.
p. 144: her → het: ‘het oude Provincialisme’.
p. 156: het foutieve paginanummer 256 is gewijzigd in 156.
p. 172: vnn → van: ‘onder den naam van Napoleon I.’.
p. 172: Twaafde → Twaalfde: ‘Twaalfde hoofdstuk.’.
p.t.o. 247: Schevèningen → Scheveningen: ‘Aankomst van Koning Willem I te Scheveningen.’.
p. 291: ingegevoerd → ingevoerd: ‘en 't Geslacht ingevoerd werden;’.
p. 348: sleehts → slechts: ‘vond niet slechts weêrklank,’.
p. 361: srand → stand: ‘door Heemskerk tot stand gebracht;’.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (binnenkant voorplat, t.o. 19, t.o. 69, t.o. 109, t.o. 233, t.o. 246, t.o. 256, t.o. 275, t.o. 320, XVI, binnenkant achterplat, achterplat) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[ voorplat]
De Geschiedenis van Nederland
Aan het Nederlandsche Volk verteld door M.R J. VAN LENNEP.
ZESDE DRUK
Naar de latere nasporingen gewijzigd en tot op dezen tijd voortgezet
DOOR
D.R J. VAN VLOTEN.
VIERDE DEEL.
Lodewijk Napoleon bij de ramp van Leiden.
LEIDEN, D. NOOTHOVEN VAN GOOR.
[pagina I]
INHOUD.
| EERSTE HOOFDSTUK. | |
| Bladz. | |
| Inleiding, en terugblik. - Stand der partijen bij den dood van Willem IV. - Karakterschets van Princes Anna. - Voorzieningen op het inwendig bestuur. - Besparingen. - Vrede met Marokko. - Verheffing van Willem V tot Ridder van den Kouseband. - Het Huis te Britten vertoont zich voor het laatst. - Geschil tusschen de Amiraliteiten van Holland en Zeeland - en tusschen het Hof en de Staten van Friesland. - Wederspannigheid in Suriname gedempt. - Heldendood van Filippi. - Tocht van Kniphausen naar Balsora. - Misnoegen tusschen de Princes en de Stad Amsterdam. - Oorlog met Algiers. - Oorlog tusschen Engeland en Frankrijk. - Zending en verrichtingen van D'Affry. - De Republiek verklaart zich onzijdig. - Verbond tusschen Engeland en Pruisen, en tusschen Frankrijk en Oostenrijk. - Aanhouding onzer schepen door de Engelschen. - Voorstellen tot vermeerdering van zee- en landmacht. - Vrije doortocht van krijgsbehoeften aan de Franschen toegestaan. - Oostende en Nieuwpoort door de Franschen bezet. - Vermeerdering der landmacht afgestemd. - Verbintenis tusschen de Regenten-familiën. - Oneenigheid tusschen de Goevernante en de Regeering van Haarlem. - Bezendingen van kooplieden bij de Goevernante. - Haar dood. | 1 |
[pagina II]
| TWEEDE HOOFDSTUK. | |
| Bladz. | |
| Gezantschap naar Engeland over 't aanhouden der schepen. - Besluit der Staten van Holland, betreffende de verkiezingen te Haarlem. - Huwelijk van Princes Karolina. - Gevecht van Dedel tegen eenige Engelsche schepen. - Vrede tusschen Engeland en Frankrijk. - Opstand in de Berbicen. - Verrichtingen in O. Indiën. - Voorstel der Zevenwolden tot vervroeging van 's Prinsen meerderjarigheid. - Dood van Princes Maria Louiza | 18 |
| DERDE HOOFDSTUK. | |
| Karakter van Willem V. - Hij verzoekt om zijn lastbrief als Stadhouder. - Acte van Consulentschap. - 's Prinsen huwelijk. - Moeilijkheden met Friesland en Zeeland. - Willem Frederik geboren. - Dood van Steyn. - Van Bleiswijk, Raadpensionaris. - Gedenkteeken voor Vondel. - De Schouwburg te Amsterdam verbrandt. - Willem George Frederik geboren. - Oorlog tusschen Engeland en Noord-Amerika. - Verzoek van Engeland om de Schotsche brigade. - Karakter en rede van Capellen tot de Pol. - Verdrag tusschen Frankrijk en Noord-Amerika. - Zijdelingsche handel van onzen Staat met N. Amerika, in weêrwil der vertoogen van Engeland. - De afschaffing der Drostediensten door Capellen voorgesteld. - Eisch van Frankrijk, dat de Republiek de vrije vaart tegen Engeland zal handhaven. - Edict ten nadeele van onzen handel door Frankrijk genomen, doch op Amsterdam en Haarlem niet toepasselijk gemaakt. - Besluit tot versterking der zeemacht. - Engeland vraagt om hulpbenden, die geweigerd worden. - Paul Jones in Texel. - Een convooi onder Bylandt zeilt uit, en wordt in Engeland opgebracht. - Onbepaald convooi verleend. - De Republiek treedt met Rusland en de Noordsche Mogendheden in een verbond van Gewapende | |
[pagina III]
| Bladz. | |
| Neutraliteit. - Geval met de papieren van Laurens. - Oorlogsverklaring van Engeland | 25 |
| VIERDE HOOFDSTUK. | |
| Toestand der Republiek bij het uitbreken der vijandelijkheden. - Koopvaarders en oorlogsschepen door de Engelschen genomen. - Maatregelen tot tegenweer zoo hier te lande als in de Coloniën. - Tocht van De Roock. - St. Eustatius en andere Bezittingen der Republiek door de Engelschen genomen. - Dood van Crul. - De Prins, van werkeloosheid en verzuim beschuldigd. - Pogingen van Amsterdam, om den Hertog van Brunswijk te verwijderen. - Ontmoeting van de Zeekapiteins Melvill en Oorthuys met twee Engelsche. - Zeeslag bij Doggersbank. - Belooningen aan Zoutman en zijn strijdgenooten uitgereikt. - Jozef II vernietigt de Barrière. - Adams als gezant van N. Amerika erkend. - Gemeen overleg met Frankrijk. - Vredesvoorslagen van Engeland afgewezen. - Memorie, door den Prins ingeleverd. - Zoogenaamd St. Nikolaas-oproer in den Haag. - Vrede tusschen Engeland en Frankrijk. - Vrijcorpsen opgericht. - De voordracht der Magistraten aan den Prins betwist. - Onwaardige vrede met Engeland | 41 |
| VIJFDE HOOFDSTUK. | |
| Eischen van Jozef II. - Bezwaren tegen den Hertog van Brunswijk - hij neemt zijn ontslag. - Burgerwapening. - Opschudding te Rotterdam. - Commissie van onderzoek derwaarts gezonden. - Kaat Mossel in rechten betrokken. - Geval van Trago te Leiden. - Strenge publikaciën tegen Oranje-leuzen en liedjens. - Grondwettige Herstelling gepredikt. - Toestand der Gewesten. - Merkwaardig gezegde van Capellen tot de Pol. - Zijn dood. - Opschudding te Utrecht en te Amersfoort. - Krijgsvolk naar | |
[pagina IV]
| Bladz. | |
| deze laatste Stad gezonden. - Vernederende vrede van Fontainebleau. - Opschudding in den Haag; Willem V van het Commando aldaar ontzet. - Scheuring tusschen de partijen. - Vroedschap te Utrecht door de Burgerij veranderd. - De vergadering der Staten van dat Gewest naar Amersfoort verlegd. - Verijdelde aanslag der Stadhoudersgezinden in den Haag. - Overijsel Patriotsgezind. - Friesland handhaaft de rechten van den Stadhouder. - Gelderland vaardigt een publicatie uit tegen het indienen van Adressen. - Hattem en Elburg door krijgsvolk bedwongen. - Heftige aanklachten deswegens tegen Willem V ingebracht. - Holland besluit, troepen naar den kant van Utrecht te zenden. - Beklag deswegens van Friesland en Zeeland. - Pogingen van wegen Pruisen en Frankrijk gedaan om de geschillen te vereffenen. - De partijen gewapend tegen elkander over | 58 |
| ZESDE HOOFDSTUK. | |
| Toenadering tusschen de Oranje-gezinden en gematigde Patriotten. - Gewelddadige maatregelen door de ijveraars in 't werk gesteld. - De Vroedschap te Amsterdam door de Burgerij gedwongen, tot het in dienst houden van het korps van Salm te stemmen, andere Afgevaardigden ter Vergadering van Holland af te zenden, en negen van haar leden te ontslaan. - Moedige taal van Dedel. - Regeeringsverandering, te Rotterdam door de Burgerij bewerkt. - Zeeland toont zich Stadhoudersgezind. - Franeker wordt het middelpunt der Friesche Patriotten. - Gevecht aan de Vaart bij Vreeswijk. - Tegenstrijdige besluiten, door de Algemeene Staten en door die van Holland genomen. - Plundering te Amsterdam, te Middelburg, en elders. - Verklaring van Willem V. - Commissie ter defensie van Holland benoemd. - De Princes reist naar den Haag, wordt aan Goejanverwellensluis aangehouden, en gedwongen | |
[pagina V]
| Bladz. | |
| terug te keeren. - Haar beklag deswegens. - Pruisen vordert voldoening voor de haar aangedane beleediging. - Hevige besluiten, door de Patriotten genomen. - Wijk te Duurstede door troepen bedwongen. - Krijgsverrichtingen in het Sticht. - Vliegende legertjens. - Hun bedrijf. - Pruisisch leger op de grenzen, onder den Hertog van Brunswijk. - Utrecht verlaten. - Gorcum en Dordrecht door de Pruisen bezet. - Omkeer te 's Gravenhage en elders, met herstel van den Prins. - Amsterdam biedt tegenstand, doch wordt tot zwichten genoopt. - Overijsel herstelt den Prins in al zijn waardigheden. - De wettige regeeringsvorm overal hersteld | 71 |
| ZEVENDE HOOFDSTUK. | |
| Droevige toestand van ons Land bij het herstel der rust. - Weêrwraak tegen de Patriotten. - Duizenden wijken uit. - Verandering in de Stads-Regeeringen. - Van de Spiegel Raadpensionaris. - Acte van Garancie. - Tractaten met Engeland en Pruisen. - Gezindheden der Patriotten. - Opstand in Belgiën. - Omwenteling in Frankrijk. - Dood van Bleiswijk - en van Fagel. - Huwelijk van Princes Louize met den Erfprins van Brunswijk - en van den Erfprins van Oranje met Princes Wilhelmina van Pruisen. - Willekeurige handelwijze der Nationale Vergadering in Frankrijk. - Oorlog tusschen Frankrijk en Oostenrijk. - De Republiek in Frankrijk afgekondigd. - Krijgsverrichtingen op de Belgische grenzen. - Belgiën door de Franschen overrompeld. - Nederlandsche uitgewekenen bij het Legioen vreemdelingen in Franschen dienst. - Revolucionair Comité der Bataven te Antwerpen. - De sluiting der Schelde door de Fransche Convencie vernietigd. - Vruchtelooze onderhandelingen der Engelsche en Nederlandsche Regeeringen met het Bewind in Frankrijk. - De Erfprinces van een zoon verlost. - Oorlogsverklaring van Frankrijk. - Proclamaciën | 84 |
[pagina VI]
| Bladz. | |
| van Dumouriez en van de Uitgewekenen. - Maatregelen van tegenweer. - Breda, De Klundert, en Geertruidenberg verloren. - De Willemstad moedig door Van Boetzelaer verdedigd - even zoo Maastricht door den Prins van Hessen-Cassel. - De Franschen bij Aldenhoven en Neêrwinden geslagen. - Belgiën, en de door hen genomen steden hier te lande door de Franschen weder ontruimd. | 84 |
| ACHTSTE HOOFDSTUK. | |
| Onderhandelingen van Coburg met Dumouriez. - Congres van Antwerpen. - Coalicie tegen Frankrijk. - Krijgsverrichtingen. - Valencijn, Quesnoy, en Duinkerken belegerd. - De Fransche legers versterkt. - Voordeelen door de Franschen behaald. - Prins Frederik gewond. - Beleg van Maubeuge. - Kloekheid van den Zeekapitein van Hamel. - Wakkere bedrijven van Antonie van der Wal, Christiaan Cornelis, en Wierd Adels. - Pruisen onttrekt zich aan verdere medewerking. - Frans II gehuldigd als Hertog van Brabant. - Landrecy door den Erfprins genomen. - Het Fransche leger voor Charleroi tweemaal door hem geslagen. - Overwinning op de Franschen behaald bij Fleurus, en vertrek der Oostenrijkers. - Belgiën in de macht der Franschen. - Sluis door hen genomen na een dappere verdediging. - 's Hertogenbosch, Venloo, Maastricht, Nijmegen, Grave verloren. - Vruchtelooze vredehandel. - Wapenstilstand. - Felle vorst. - De Franschen trekken over de rivieren. - De Engelsche hulptroepen verlaten het Land. - Pichegru te Utrecht. - Willem V en de zijnen vertrekken | 98 |
| NEGENDE HOOFDSTUK. | |
| Omwenteling. - Verandering zoo van den stedelijken als gewestelijken Regeeringsvorm. - Van de Spiegel en Bentinck gevangen gezet. - De Vroedschappen vervangen door Municipaliteit, de Provinciale Staten door Provizioneele Reprezentanten des Volks. - Groningerland en Drenthe door de Engelschen ontruimd. - Bataafsche Republiek. - De Afge vaardigden ter Staten-generaal door anderen vervangen. - De Raad van State afgeschaft. - Willem V vervallen verklaard. - Verschillende Comité's van Bestuur. - Beschikkingen omtrent 's Prinsen goederen gemaakt. - Onderscheidingsteekenen afgeschaft. - Staatsbrabant en Drenthe als zusterlandschappen erkend. - Verbeteringen in het Kerkelijke. - Nieuwe eedsvordering. - Tegenstand, door de Muni- | |
[pagina VII]
| Bladz. | |
| cipaliteit, de Provinciale Staten door Provizioneele Reprezentanten des Volks. - Groningerland en Drenthe door de Engelschen ontruimd. - Bataafsche Republiek. - De Afge vaardigden ter Staten-generaal door anderen vervangen. - De Raad van State afgeschaft. - Willem V vervallen verklaard. - Verschillende Comité's van Bestuur. - Beschikkingen omtrent 's Prinsen goederen gemaakt. - Onderscheidingsteekenen afgeschaft. - Staatsbrabant en Drenthe als zusterlandschappen erkend. - Verbeteringen in het Kerkelijke. - Nieuwe eedsvordering. - Tegenstand, door de Municipaliteit van Amsterdam aan het daaromtrent genomen besluit geboden. - Uitwijking van Bilderdijk. - Predikanten afgezet. - Zending van Blaauw en Meyer naar Parijs. - De onafhankelijkheid der Republiek, op bezwarende en vernederende voorwaarden, door Frankrijk erkend. - Treurige toestand des Lands. - Assignaten. - Engeland legt embargo op onze schepen. - Pasteur en Vitriarius naar Londen. - Opbrengst van gemaakt goud- en zilverwerk. - Het Valkenhof te Nijmegen gesloopt. - Werkzaamheden van het Comité van Marine. - De Winter, Opperbevelhebber over 's Lands vloot. - Bataafsche Vlag. - Ontmoeting tusschen Britsche en Nederlandsche schepen. - Oorlogsmanifest van Engeland. - Verliezen, door den Handel geleden | 118 |
| TIENDE HOOFDSTUK. | |
| Middelen, gebezigd om de Oranjegezinden in bedwang te houden. - Het leger door Prins Frederik verzameld, ontbonden. - Strijd tusschen Moderaten en Revolucionairen, Foederalisten en Unitarissen. - Centrale Vergadering. - Besluit tot de Nacionale Vergadering. - Noode toetreding daartoe van Friesland en Zeeland. - De Nacionale Vergadering geopend. - Dood van P. Paulus. - Oproer te Amsterdam. - De orde daar met behulp van Fransch krijgsvolk hersteld. - Besluiten bij de Vergadering genomen. - Ontwerp van | |
[pagina VIII]
| Bladz. | |
| Staatsregeling. - Nadeelen ter zee geleden. - Het smaldeel van Lucas in de Saldanha-Baai aan de Engelschen overgegeven. - Krijgsverrichtingen van Buonaparte - en van Prins Frederik. - Het ontwerp van Constitucie in de Grondvergaderingen verworpen. - Nieuwe omwenteling te Parijs. - Opschudding in Friesland. - Voorstel van Beyma. - Zeeslag bij Kamperduin. - Twist in de Vergadering over het uitschrijven eener geldheffing. - De Nacionale Vergadering op een gewelddadige wijze in een Constitueerende veranderd. | 134 |
| ELFDE HOOFDSTUK. | |
| De Provinciale Besturen veranderd. - Uitvoerend Bewind. - Dwangmaatregelen. - Nieuwe Staatsregeling. - De Constitueerende Vergadering herschept zich zelve in Wetgevende. - Ontevredenheid jegens het Uitvoerend Bewind. - Het Uitvoerend Bewind door Daendels gevangen genomen. - De Vergadering ontbonden, en een Intermediair Voorloopig Bewind benoemd. Vertegenwoordigend Lichaam - Tweede Uitvoerend Bewind. - Amnestie. - Toestand des Lands. - Tweede Coalicie. - Dood van Prins Frederik. - Krijgsbedrijven. - Wakkere feiten van de Luitenants Van Maaren en Broers. - De vloot opgeëischt. - Maatregelen van tegenweer. - Landing der Engelschen in Noordholland. - Overgave der vloot. - Inval der Uitgewekenen in Overijsel en Gelderland. - Slag van de Zijpe. - Slag van Bergen. - Medemblik, Enkhuizen, De Lemmer, en onderscheiden vaartuigen door de Engelschen genomen. - Slag van Alkmaar. - Slag van Castricum. - Onderhandeling met den vijand, die Noordholland ontruimt. | 152 |
| TWAALFDE HOOFDSTUK. | |
| Bonaparte, Eerste Consul. - Krijgsbedrijven der Bataafsche troepen onder Augereau. - Wakkere daad van Bezemer. - | |
[pagina IX]
| Bladz. | |
| Een Engelsch vaartuig door Nooy en Dingemans veroverd. - Dood van Van de Spiegel. - Vrede van Luneville. - Ontevredenheid hier te Lande over het Bestuur. - Nieuwe ontwerpen van Staatsregeling. - Drie der leden van het Uitvoerend Bewind drijven het sluiten der Kamers door. - Nieuwe Staatsregeling. - Geest van toenadering bij verschillende partijen. - Vrede van Amiëns. - Kortstondige herleving der welvaart hier te lande. - Bonaparte levenslang tot Consul benoemd. - Nieuwe oorlog met Engeland. - Oorlogstoebereidselen. - Uitrusting van transportschepen onder Ver Huell. - Bonaparte wordt Keizer der Franschen onder den naam van Napoleon I. - Heldhaftigheid en dood van Olijve en van Carp. - Nieuwe Staatsregeling. - Schimmelpenninck, Raadpensionaris. - De Bataafsche flotielje door Ver Huell naar Ambleteuse gebracht. - Derde Coalicie. - Overwinningen, door Napoleon behaald. - Een Commissie, naar Parijs gezonden, verzoekt Lodewijk Napoleon het Koningschap over Holland te aanvaarden. - Schimmelpenninck legt zijne waardigheid neder. - Dood van Willem V | 172 |
| DERTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Aard en betrekking van Lodewijk Napoleon. - Rijnverbond. - Het Duitsche keizerrijk gaat te niet. - Oorlog tusschen Pruisen en Frankrijk. - Oproer onder 't Zeevolk. - De Kaap en Curaçao verloren. - De Hollandsche Zeemacht op Batavia gaat te niet. - Krijgsbedrijven der Hollanders in Pruisen en elders. - Vrede van Tilsit. - Continentaal Stelsel. - Ramp van Leiden. - Oorlog in Spanje. - Krijgsbedrijven der Hollanders aldaar. - Orlog tusschen Oostenrijk en Frankrijk. - Vrede van Weenen. - Straalsond door de Hollanders vermeesterd. - Landing der Engelschen op Walcheren. - Maatregelen van tegenweer. - De Zeeuwsche eilanden door de Engel- | |
[pagina X]
| Bladz. | |
| schen bezet, en weder ontruimd. - Lodewijk naar Frankrijk. - Breda, Bergen-op-Zoom, en andere plaatsen door Fransche troepen bezet. - Brabant, Zeeland, en andere streken aan Frankrijk afgestaan. - Lodewijk doet afstand van den troon, en verlaat de Nederlanden. - Overzicht van het door hem hier te lande verrichtte | 186 |
| VEERTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Holland bij Frankrijk ingelijfd. - Diep verval van het Land. - Verdeeling in Departementen. - De Prins van Plaisance, Goeverneur-generaal. - Conscriptie. - De Fransche Wetboeken en Rechtsvormen ingevoerd. - Pogingen, door Napoleon in het werk gesteld, om onze Nacionaliteit te vernietigen. - Bekwame schrijvers hier te lande. - Huwelijk van Napoleon met Maria Louiza van Oostenrijk. - Geboorte van den Koning van Rome. - Java verloren. - Oorlog tusschen Rusland en Frankrijk. - Het groote leger. - Napoleon in Holland. - Veldtocht naar Rusland. - Terugtocht. - Krijgsbedrijven der Hollanders in Rusland. - Voordeelen, door de Engelschen in Spanje behaald. - Krijgsdaden der Hollanders aldaar, en van den Erfprins van Oranje. - Pruisen wapent zich tegen Napoleon. - Nieuwe lichting. - Oproeren hier te lande. - Gedrag der Hollanders in den slag bij Lutzen. - Prins Frederik in de gelederen der Pruisen. - Oostenrijk verklaart Frankrijk den oorlog. - Nederlagen, door Napoleon geleden. - De Franschen uit Spanje verdreven. - Al de Mogendheden wapenen zich tegen Frankrijk | 210 |
| VIJFTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Ontwerp van Omwenteling, door Van Hogendorp en andere Prinsgezinden gevormd. - De Geallieerden in Westfalen. - De Kozakken in Groningen, Friesland en Overijsel. - | 228 |
[pagina XI]
| Bladz. | |
| Vlucht der Fransche ambtenaren uit die Gewesten. - Wakker bedrijf van Roelof Schenkel en zijn medemakkers. - Opstand te Amsterdam. - De stad door de Franschen verlaten. - IJverige bemoeyingen van Falck. - Provizioneel Bestuur, met Van der Hoop tot Voorzitter. - Omwenteling in Den Haag. - De Graaf van Stirum, Goeverneur voor den Prins van Oranje. - Slicher, 't Hoen, en Bachman, Burgemeesters. - De Franschen verlaten Den Haag. - Vergaderingen van aanzienlijken. - Omwenteling in de meeste Hollandsche steden. - Van der Duyn en Van Hogendorp aanvaarden het Landsbestuur. - De ambtenaren van hun eed aan den Keizer ontslagen. - Legertjens onder Zweerts en de Jonge. - Gevechten van Dordrecht. - Kozakken te Amsterdam, dat zich van Frankrijk afscheidt. - Moord te Woerden. - Zutfen van de Franschen verlost. - Gevolgen van de komst van Grant. - Rotterdam verklaart zich voor den Prins. - Brief van den Prins. - Groningen en Friesland verklaren zich voor hem. - Verrichtingen van D'Ablaing en Van der Hoeven. - Utrecht door de Franschen ontruimd en door Narischkin bezet. - Landing van Engelsche hulptroepen. - Doesburg en Arnhem door de Pruisen genomen. - Bevrijding van Den Briel en Muiden. - Komst van Willem VI. - Hij aanvaardt de Soevereiniteit. | 228 |
| ZESTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Lotgevallen en Karakter van Willem I. - Overkomst der zijnen. - Hellevoetsluis en de Zeeuwsche eilanden, behalve Walcheren, door de Franschen ontruimd, gelijk mede Bommel, Woudrichem, Heusden, en Geertruidenberg. - Breda door den Werkendammer De Jong bevrijd. - Vrijwillige opbrengsten aan 's Lands schatkist. - Volkswapening. - Samenstelling eener Grondwet. - Aanbod, door Lodewijk Napoleon gedaan. - Verrassing van 's Hertogenbosch. - Overgave van Gorcum. - Aanneming der Grondwet. |
248 |
[pagina XII]
| Bladz. | |
| Inhuldiging van Willem I tot Soeverein Vorst. - Afstand van Napoleon - Lodewijk XVIII hersteld. - Algemeene Vrede. - De nog met Fransch krijgsvolk bezette vestingen ontruimd. - Wakkerheid van Rijk, door Ver Huell naar Parijs gezonden. - Walcheren door de Franschen verlaten. - Organizacie van het Algemeen Bestuur. - Herlevende Welvaart. - Het voorloopig Bestuur over Belgiën en voorts het Oppergebied over al de Nederlanden, benevens dat over het Groot-hertogdom Luxemburg, aan Willem I opgedragen. | 248 |
| ZEVENTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Voor- en nadeelen der vereeniging met Belgiën. - Terugkeer van Napoleon in Frankrijk. - Legers, door de Bondgenooten tegen hem uitgerust. - Napoleon valt in Belgiën. - Blucher bij Ligny door de Franschen geslagen. - Ney bij Quatre-Bras gestuit. - Slag van Waterloo. - De Prins van Oranje gewond. - Vlucht en gevangenschap van Napoleon. | 270 |
| ACHTTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Grondwet van 1815. - Teruggave der Coloniën.- Lofwaardig gedrag van Doeff in Japan. - Tuchtiging van Algiers. - Huwelijk van den Prins van Oranje met de grootvorstin Anna Paulowna. - Nadeelen der vereeniging met Belgiën. - Radicalen en Liberalen. - Oorlog met den Sultan van Palembang. - De liberale begrippen in Nederland gehuldigd. - Invloed der lessen en schriften van Bilderdijk. - Regeeringswijze van Willem I. - Ridderorden. - Amortizacie-Syndikaat. - Groote ondernemingen en werken tot stand gebracht. - Besluiten betreffende het onderwijs. - Oorlog op Java tegen Diepo Negoro. - Concordaat. - Beginselen van ontevredenheid. - Weifelende houding der Regeering. - Vereeniging der Katholieken en Liberalen. - Grieven. - Peticiën. - Hevigheid der Dag- | |
[pagina XIII]
| Bladz. | |
| bladen. - Orde der Schande. - Spanning in de Kamers en elders. - 's Konings boodschap van 11 Dec. 1829. - Nieuwe inwilligingen der Regeering; nieuwe eischen der kwalijkgezinden. - Omwenteling te Parijs. - Gerustheid hier te lande | 284 |
| NEGENTIENDE HOOFDSTUK. | |
| Oproer en plundering te Brussel en in verscheiden Belgische steden. - Vruchtelooze onderhandelingen met de muiters. - De Prins van Oranje te Brussel. - Beraadslaging in de Tweede Kamer, over de scheiding. - Vruchtelooze aanval van Prins Frederik op Brussel. - Voorloopig Bestuur in Belgiën. - De Prins van Oranje te Antwerpen. - De Noord-Nederlanders te wapen geroepen. - Proclamacie van den Prins. - Het leger trekt naar Antwerpen terug. - De Belgische soldaten worden weggezonden. - Ontwikkeling van burgerzin in Noord-Nederland. - Antwerpen, door de muiters bezet, en door Chassé gebombardeerd. - Mislukte aanval der Belgen op Staats-Vlaanderen. - Afval van Daine. - Venloo verloren. - Wapenstilstand. - Conferencie te Londen. - Congres in Belgiën, dat het Huis van Nassau uitsluit van den troon. - Stelsel van Non-intervencie. - Protocollen, door Willem I aangenomen, door Belgiën geweigerd. - De Hertog van Nemours, tot Koning der Belgen gekozen, wijst de kroon van de hand. - Surlet, Regent van Belgiën. - Zelfopoffering van Van Speyk. - Mislukte pogingen van tegenomwenteling in Belgiën. - Leopold, Koning der Belgen. - 18 Artikelen, door Belgiën aangenomen, door Willem I verworpen. - De Prins van Oranje aan het hoofd van 't leger gesteld | 308 |
| TWINTIGSTE HOOFDSTUK. | |
| Tiendaagsche veldtocht. - De verovering van Belgiën door | |
[pagina XIV]
| Bladz. | |
| Fransche tusschenkomst gestuit. - 24 Artikelen, door de Conferencie opgelegd, door Belgiën aangenomen, door Willem I van de hand gewezen. - Tractaat tusschen Belgiën en de Mogendheden. - Zending van Graaf Orloff. - Dwangmiddelen, door Engeland en Frankrijk gebezigd, om Willem I tot toetreding te dwingen. - Beleg van de Citadel van Antwerpen. - Lewe van Aduard sneuvelt. - Mislukte aanval der onzen bij den Doel. - Overgave van de Citadel. - Giften aan de gevangenen te St. Omer gezonden. - Nieuwe onderhandelingen. - Voorloopige overeenkomst. - Nieuwe ondernemingen en inrichtingen hier te lande. - Vervolgingen om den Godsdienst | 324 |
| EEN-EN-TWINTIGSTE HOOFDSTUK. | |
| Wensch van velen naar Grondwetsherziening - door anderen gevaarlijk geacht. - Voorstellen daartoe strekkende, eerst ten getale van zeven, later van dertien, aan de Kamers voorgedragen. - De Herziening komt tot stand. - Willem I doet afstand van de kroon. - Zijn huwelijk en dood. - Willem II wordt Koning. - Partijen van Behoud en Vooruitgang. - Vrijwillige geldleening. - Mislukte aardappeloogst. - Landverhuizing. - Verzoekschriften. - Omwenteling in Frankrijk. - Onlusten in Duitschland, Italië, en elders. - Onvoldoende voordrachten van Grondwetsherziening. - Mededeeling van den Koning aan den Voorzitter der Tweede Kamer. - Benoeming eener Commissie tot Grondwetsherziening. - Nieuw Ministerie. - Ontwerpen van herziening door de Kamers goedgekeurd. - De nieuwe Kamers vangen hare werkzaamheden aan. - Willem II sterft | 341 |
| TWEE-EN-TWINTIGSTE HOOFDSTUK. | |
| Inhuldiging van Willem III. - Ministerie Thorbecke. - | |
[pagina XV]
| Bladz. | |
| Noord-Nederlandsche Bisdommen ingesteld, en daaruit gevolgd Aprilrumoer. - Ministerie Van Hall. - De Haarlemmermeer leêggepompt. - Wet op het Lager onderwijs. - O. Indische zaken. - Frankrijk en Duitschland. - Oorlog in Italië; Victor Emmanuel Koning. - Tweede Ministerie Thorbecke. - Bismarck-Schönhausen in Pruisen. - Strijd met Denemarken over Sleeswijk-Holstein. - Oorlog tusschen Oostenrijk en Pruisen. - De Noordduitsche Bond. - Ministerie Heemskerk. - Luxemburg onzijdig verklaard. - Fransch-Duitsche oorlog. - Derde Ministerie Thorbecke. - Verdrag met Engeland. - Opheffing van 't Gezantschap bij den Paus. - Thorbecke's dood. - Ministeriëel gescharrel. - Oorlog met Atjeh. - Tweede Ministerie Heemskerk. - Wet op 't Hooger onderwijs. - Ministerie Kappeyne. - De Wet op 't Lager onderwijs gewijzigd. - Dood der Koningin en 's Konings tweede huwelijk. - Dood der Prinsen Hendrik en van Oranje. - Ministerie Lijnden. - Besluit. | 352 |