De rebellie van 1815, algemeen bekend als Slachters Nek

[p. 748]

No. 86.
D.D. 2. Minuten, 10den Jan. 1816.
Uitenhagen.

Artikelen voor het tweede verhoor en confrontatie van Frans Marais, Gedetineerde in 's Heeren gevangenis, ter Drostdije Uitenhagen.

Art. 1. Of hij, Gedet:, persisteert bij zijn eerste verhoor, nam: Artt: 21 en 29, dat hij door Joh. Bezuidenhout was gedwongen om met Cs. Faber naar 't Kafferland te rijden?	Antwoord: Ja, maar ik heb alleen daarin mis gehad, dat ik niet heb gezegd dat ik de eerste maal mijn eigen geweer heb gehad.
Zoo ja, successivelijk te laten binnen staan D.J. Muller en Joh. Hartzenberg, en hen hierover te ondervragen, en met den Gedet: te confronteeren. De getuige, D.J. Muller, hierover ondervraagd, zegt dat hij niet weet, hoe dat eigenlijk is toegegaan, maar dat hij meent dat de Gedet: dáár op de plaats is gekomen om bij Hartzenberg schoenen te brengen, of maat van schoenen te nemen, dog dat hij niet weet of de Gedet: door Joh. Bezuidenhout is gedwongen of niet. Getuige, Joh. Hartzenberg, binnen staande, en hierover ondervraagd, zegt dat de Gedet: bij hem gekomen was om schoenen te brengen, waarvoor hij, getuige, aan den Gedet: tabak heeft in betaling gegeven, en dat, toen Gedet: daar was, Bezuidenhout hem heeft laten roepen, om daar weder aan te komen, als hij terug ging, want hij was reeds tevoren daar geweest. Gedet: zegt dat hij dadelijk naar den getuige is gekomen, en niet tevoren bij Bezuidenhout was geweest. De getuige zegt, dat hij dat maar heeft gedagt, omdat hij van dien kant afkwam, en dat daar eerst passeeren moest, eer hij bij hem kwam.
2. Of hij, Gedet:, nog persisteert bij zijn gezegde, op Art. 24 van zijn eerste verhoor, dat hij, op zijne reis naar Kafferland, op een berg aan een valleij afgezadeld zijnde, aan Adr. Engelbregt zoude gezegd hebben dat het niet goed was om Kafferland in te rijden, en dat zij moesten omkeeren?	Antwoord: Ja.

[p. 749]

Zoo ja, te laten binnenstaan Adr. Engelbregt, en hem deswegens te ondervragen. De Gedet:, Engelbregt, hierover ondervraagd zijnde, zegt ja; dat de Gedet: zulks gezegd heeft. Ik heb zelfs ook gezegd dat ik bang was dat wij in ongelegenheid zouden raken omdat ik nooit in Kafferland geweest was, en dat ik niet wist wat of dit te beduiden had.
3. Of niet de Kaffers gezegd hebben, dat de boeren maar eerst moesten vegten, en dat zij ook wel komen zouden?	Antwoord: Ja, zooals ik daar in Kafferland gehoord heb.
4. Of hij, Gedet:, zulks niet verhaald had aan den Hottentot Hendrik Kees?	Antwoord: Ik weet niet dat ik hem dat verteld heb.
5. Of hij, Gedet:, ook niet aan voorm: Hottentot, Hk. Kees, gezegd heeft, dat hij, Gedet:, dan 't kruit en lood en andere dingen van de boeren zoude krijgen?	Antwoord: Neen, daar weet ik niets van. Zegt nader: Ik heb hem wel verteld dat ik gehoord had dat de Kaffers zeiden, dat de boeren maar vegten moesten.
6. In geval van ontkentenis of onvoldoend antwoord op één of meer van de drie voorgaande Artt., te laten binnen staan Hk. Kees, en hem, na vóórhouding van zijne antwoorden op Artt. 14 en 15 van zijn beantwoorde Interrogatorium, deswegens met den Gedet: te confronteeren. De nevensgemelde Hendrik Kees, binnen staande, zegt, na vóórhouding van de Artt. hiernevens vermeld, dat zulks de waarheid is, en dat de Gedet: gezegd heeft dat hij een ander geweer van de Engelschen zoude nemen, omdat 't zijne aan de kolf gebroken was. De Gedet: ontkent zulks. De getuige zegt dat de Gedet: zulks gezegd heeft, nadat hij was tehuis gekomen.
7. Wat Cs. Faber aan de Kaffers beloofd heeft, indien zij zouden te hulp komen?	Antwoord: Dat weet ik niet; maar in 't Kafferland heb ik aan C. Faber gevraagd wat wij in 't Kafferland te doen hadden; en daarop heeft hij gezegd dat 't was om de Kaffers te

[p. 750]

hulp te roepen om de posten van Opperman en Rosseau te verslaan; en dat Joh. Bezuidenhout hem daarop had gezonden; maar wat hij verder gepraat heeft, weet ik niet.

In geval van onvoldoend antwoord, te laten binnen staan Hk. Kees, en na vóórhouding van zijn antwoord op Art. 19 van zijn beantwoorde Interrogatorium, met den Gedet: te confronteeren.

Ook te laten binnen staan C. Faber, en hem te ondervragen of de Gedet: niets heeft geweten van de belooning welke aan de Kaffers was beloofd?

De getuige, Hk. Kees, binnen staande, zegt, na vóórhouding van zijn antwoord op Art 19, hierbij gemeld, dat het de waarheid is, en dat de Gedet: het zoodanig heeft verhaald den volgenden morgen, toen hij een combaars heeft terug gebragt, en ook reeds in 't rijden naar het Kafferland.

De Gedet: persisteert.

De mede Gedet:, C. Faber, binnen staande, en hierover ondervraagd, zegt dat hij 't niet weet, als hebbende daar niets van gehoord.

Aldus &c., 10 Januarij 1816.

Als Gecommitteerdens:

P. Diemel.

W. Hiddingh.

Dit + is 't merk van Frans Marais, zeggende niet te kunnen schrijven.

Mij present:

G. Beelaerts van Blokland,

Secretaris.