De rebellie van 1815, algemeen bekend als Slachters Nek

[p. 120]

Extract uit de notulen van den Raad van Justitie.

De Raad gezien hebbende het nevenstaande Appointement van Zijne Excellentie den Heer Gouverneur en Opperbevelhebber, berustende in de daar bij verleende Gratie; Gelast, dat de zesde Gedet: Willem Fredrik Krugel, voor den tijd zijns levens van hier zal worden vervoerd: Dat de 11de, 13de en 19de Gedets: Nicolaas Balthazer Prinsloo, Mart. zn., David Malan en Pieter Willemse Prinslo, N. zn., zullen zijn gebannen voor altijd uit de Districten van Graaff Reinet, Uitenhagen en George; dat de 10de, 14de, 15de, 16de, 17de, 18de, 21ste, 22ste, 23ste, 24ste, 28ste, 31ste, 32ste, 33ste, 37ste, en 39ste, Gedetineerdens, dan wel Beklaagdens en Gearresteerdens, Andries Hendrik Klopper, Hend. zn., Johannes Bronkhorst, Thomas Andries Dreijer, Pieter Laurens Erasmus, Laur. zn., Hendrik Andries Gustavus van den Nest, Willem Jacobus Prinslo, W. zn., Johannes Prinslo, Mart. zn., Cornelis van den Nest, Philip Rudolph Botha, Christ. zn., Jacobus Martinus Klopper, Jac. zn., Johannes Fredrik Botha, Christ. zn., Joachim Johannes Prinslo, Joach. zn., Willem Adriaan Nel, Frans Johannes van Dijk en Klaas Prinslo, Willem zn., in een afzonderlijken kring, onder 't opzicht van de Bediendens der Justitie zullen worden gebeid naar de Executieplaats, en aldaar zonder op 't Schavot te worden gebracht, of op eene onteerende wijze te worden ten toon gesteld, de Executie zullen aanschouwen, en daarna de 10de, 14de, 15de, 16de, 17de, 18de, 21ste, 22ste, 23ste, 24ste, 28ste, 31ste. 32ste, 33ste, 37ste en 39ste, Gedetineerdens, dan wel Beklaagdens en Gearresteerdens, worden ontslagen, en de verdere straffe geremitteerd.

Gelastende de Raad wijders, dat de condemnatie der overige Gedetineerdens, in de hier bovengem. remissie of mitigatie niet begrepen, naar derzelver form en inhoud zal worden geëxecuteerd.

Actum in Rade van Justitie aan de Kaap de Goede Hoop, den 19 Febr: 1816, en mede gepronuncieerd den 2 Maart, en geëxecuteerd den 9 daaraanvolgende.

J.A. Truter.

C. Matthiessen.

P. Diemel.

W. Hiddingh.

D.F. Berrange.

W.D. Jennings.

Walter Bentinck.

J.H. Neethling.

F.R. Bresler.

Mij praesent,

G. Beelaerts van Blokland,

Secretaris.

[p. 121]

Op den 9den Maart l.l. zijn de hieronder gemelde personen te Uitenhagen geëxecuteerd geworden, ingevolge vonnis der Ed. Achtb. Commissie van Rechtspleging, welke in de jongst afgeweken maand December naar de binnenlanden vertrokken was, ten expressen einde om 't hoog wredelijk gedrag der personen, die wapens tegen Zijne Majesteits Gouvernement hadden opgevat, te onderzoeken en daarvan cognitie te nemen als:

1.	Hendrik Frederik Prinslo.
2.	Stephanus Cornelis Bothma.
3.	Cornelis Johannes Faber.
4.	Theunis Christiaan de Klerk.
5.	Abraham Carel Bothma.

George, den 25sten Maart 1816.

My Lord, - Ingevolge Uwer Lordschaps orders heb ik mij terstond begeven naar het afgelegen District Uitenhagen, ten einde met herderlijke vermaningen en troostredenen de ongelukkigen in de gevangenis aldaar te ondersteunen.

Die moeilijke taak is thans volbracht. En 't kan Uw Lordschap bij de droevige herinnering aan dien geweldigen schok, welke dit anders zoo vreedzaam land zins weinige maanden beroerde, niet dan aangenaam en opbeurend zijn te vernemen, dat de vijf ter dood gebrachte personen, hoe zeer ook anders door de dagelijksche gewoonte, om de besluiten, daden, en bedrijven der Overheid te bedillen en tegen te werken, gevormd en als het ware gesterkt en verhard in eene eigendunkelijke levensregeling, echter in de laatste oogenblikken de hun opgelegde straf hebben gebillijkt.

Een hunner, met name Stephanus Bothma (na dat te voren allen eenparig en even hartelijk den heer Landdrost van hun District om vergiffenis hadden gevraagd wegens hunne moedwillige wanbedrijven) heeft zelfs op de geregtsplaats zijne broederen en medeburgeren overluid toegeroepen, dat hij des doods schuldig was, en vermaande hen met allen ernst om zijn voetstappen toch niet na te wandelen maar de Overheid in alles gehoorzaam en onderworpen te zijn - om de vreze Gods toch niet uit het hart te verbannen, maar deszelfs geboden zorgvuldig te bewaren, en op te volgen: - ‘Neemt een exempel aan mij’ (terwijl hij hun zijne banden toonde, en omzag naar den strop), ‘ziet daar de gevolgen der ondeugd’, enz.

En dat hij zulks geenszin zeide om maar des Regters hart te ontroeren, en voor hem in te nemen, en alzoo, ware het mogelijk, van die ontzettende straf bevrijd te worden, bleek maar al te wel uit zijne bereidwilligheid tot sterven. Want na dat hij de omstanders had vaarwel gezegd, beklom hij getroost de ladder.

[p. 122]

De gegronde uitzigten, die deze ongelukkigen van het leven na dit leven koesterden, geven ons alle hoop, dat de dag van hunnen dood de eerste was van hun inwendig eeuwig leven voor God.

Uwe vaderlijke deelneming en belangstelling in de welvaart en den bloei dezer volksplanting en derzelver ingezetenen over bekend zijnde, oordeelde het van mijne plicht te zijn dit alles ter kennis te brengen van U.

My Lord!

Uwer Excellenties Onderdanigste en Zeer Gehoorzame Dienaar,

(Get.) T.J. Herold.

Zijne Excellentie den Hoog Ed. Geboren Generaal,

Lord Charles Henry Somerset,

Gouverneur en Opperbevelhebber dezer Volksplanting, etc., etc., etc.