De rebellie van 1815, algemeen bekend als Slachters Nek

[p. 123]

Sententie in eene criminele zaak &c.

Zijne Excellentie de Gouverneur kan de gelegenheid van het bekend maken der geheele Sententie van de in December l.l., naar Uitenhagen vertrokken Speciale Commissie, welke sententie behelst de gevallen van de onderscheidene in het laatst Oproer betrokkene personen niet laten voorbijgaan, zonder de aandacht der ingezetenen op te wekken, op de misdaden en straf derzulken, die door hunne landgenoten zijn schuldig bevonden, en de straf hunner eigen Lands Wetten hebben ondergaan. Hij had met de hartelijkste opregtheid gewenscht en verwacht, dat hij bij de goede ingezetenen dezer volkplanting alleenlijk zoude zijn bekend geworden, als de beschermer hunner huisgezinnen en eigendommen, en als de Vertegenwoordiger van eenen Souverein, die zoo uitstekend onderscheiden is, door altijd ‘Regt met Goedertierendheid te matigen,’ en dat Hij niet in de noodzakelijkheid zoude zijn gebragt geweest, om de strengste bepalingen der Wetten ten uitvoer te doen brengen. Deze strelende uitzigten zijn, door de onwettige en gevaarlijke onderneming van verdwaasde en roekelooze menschen beneveld geworden. Verleid door de kwade ingevingen van dwaze en verharde harten, overlegden en tragteden zij, zich van de gehoorzaamheid aan de Wetten, en de getrouwheid aan hun Koning te ontslaan. Zij namen voor, hun Oproer te beginnen door het ombrengen van hunne Magistraten, en door een leger, ter hunner bescherming en veiligheid in hun midden geplaatst, verraderlijk te vermoorden.

Ter bevordering van deze ontrouwe en strafwaardige oogmerken zochten zij zig straffeloosheid te verzekeren, door de hulp in te roepen van een stouten en verwoestenden Vijand, die nog zoo kort geleden was verdreven geworden door den moed der Ingezetenen, ondersteund door de krijgstugt en dapperheid van dat zelfde Leger, welks vernieling zij op zoo eene onmenschelijke wijze zochten te bewerken.

De Rebellen wilden 't wel zoo doen voorkomen, als of zij van de magt der Kaffers slegts wilden gebruik maken, om schrik en verwoesting te verspreiden onder de Huisgezinnen en Eigendommen derzulken, die zij noch door verleiding, noch door vrees, in hunne onderneming konden inwikkelen.

Maar niemand kon zoo onkundig zijn van waarschijnlijke gevolgen, om 't zich als mogelijk voortestellen dat men den voortgang van roof en moord, wanneer die eens begonnen zijn, zoude kunnen stuiten. Reden en ondervinding leeren het tegendeel. Een invallende Kaffer, zoude geen onderscheid hebben gemaakt tusschen den vriend en den vijand van de Aanvoerders van 't Oproer.

Roof en vernieling zouden zonder onderscheid 't lot van allen zijn geweest, en de misleidde bewerkers van zoo veel trouwloosheid

[p. 124]

en bloedstorting, zouden misschien in de uitkomst zelve de slagtoffers zijn geworden van hunne eigene dwaasheid, ongehoorzaamheid en wreedheid.

Daden zoo wanhopend misdadig, en door zulke wrede middelen getragt ten uitvoer te brengen, vorderden de beslissendste maatregelen van 't Gouvernement, en de tusschenkomst dier strenge voorschriften en ‘Menschelijke verordeningen’ waar door (onder de goedkeuring eener Alregerende Voorzienigheid) de veiligheid, en daar nevens de waarde en 't genot van alle zegeningen van 't Maatschappelijk leven worden gehandhaafd en bewaard.

Met het levendigst genoegen van zijn hart, wendt Zijne Excellentie het gezigt af van de misdaden der Lijders, om zijn oog te vestigen en zijne toejuiching te geven aan de getrouwheid en verknochtheid van de ingezetenen, die zoo wel de aanlokselen als de bedreigingen van de misnoegden en geweldigen hebben wederstaan. Zijne Excellentie dankt hun voor den ijverigen en krachtigen moed, met welke zij de aanspraak op de dankbaarheid hunner Landgenoten, welke zij door het verdrijven der Kaffers reeds hadden verworven, nog hebben vermeerdeerd, door het ondersteunen van 't gezag hunner Wetten, en van hunnen Souverein, en het helpen herstellen van de rust en vrede der Kolonie.

Zijne Excellentie kan bij deze gelegenheid ook niet nalaten, om aan den ijver, onverschrokkenheid en onvermoeide dienstbetragting van Zijner Majesteits Krijgsmacht, in het dempen van den Opstand, den wel verdienden lof toetebrengen. Ook rekent hij het zich tot een pligt om de waakzaamheid, wijsheid en overmoeide werkzaamheid van de Landdrosten, Adjunct Landdrosten en Veldkornets die in het betrachten hunner onderscheidene plichten, zich zoo bij uitstek hebben gekweten, bij deze te erkennen. Zijne Excellentie is geneigd van te hopen, dat de Hoofden der Kaffers, gelaten in het ongestoord bezit van een rijk en vruchtbaar Land, en reeds overtuigd van de kracht en dapperheid Zijner Majesteits Onderdanen en Krijgsmagt, nu ook overtuigd zullen zijn van de gematigdheid, die derzelver moed en krijgstugt bestiert, en Zijne Excellentie vertrouwt verder dat de ondervinding, ten dezen aanzien, in hunne gemoederen een overtuigend en voortdurend gevoel van de voordeelen eener goede verstandhouding met Zijner Majesteits Gouvernement zal doen geboren worden.

Om dit gevoel op te wekken en te verbeteren, zal Zijne Excellentie geen moeite sparen, en hij voorziet de gelukkigste gevolgen voor beide volkeren, uit het bestaan van wederzijdsche verdraagzaamheid en goeden wil.

Zijne Excellentie is gevoelig van de bekwaamheid en naarstigheid waarmede de heeren, uitmakende de buitengewone Commissie van den Raad van Justitie, een alleronaangenaamsten en arbeidzamen taak hebben vervuld; en door derzelver sentenstie te hebben laten uitvoeren, vertrouwt hij dat het behoud van allen ontspruiten

[p. 125]

zal uit de straf van eenige weinigen, en dat dit droevig doch noodzakelijk voorbeeld in het vervolg de onbezonnenste en slegste zal afschrikken van dergelijke misdaden te bedenken of daartoe zamen te spannen.

Het aangenaamste gedeelte van Zijner Excellentie's pligt heeft daarin bestaan dat hij zich in staat heeft gezien om de zagtmoedigheid van zijnen Vorst te baat nemende, de uitdeeler te zijn der genade van Zijnen Souverein, door zijne vergiffenis en verzagting der Sententie aan velen van de misleide schuldigen te verleenen.

Hij durft met een vol vertrouwen zijne hoop uitdrukken dat deze zagtheid niet alleen de bijzondere voorwerpen van dezelve zal terugroepen en terugbrengen in die Maatschappij uit welke de straf op hunne misdaad uitgesproken hun had uitgesloten, maar ook hunne naastbestaanden en vrienden door dankbaarheid nauwer dan ooit zal verbinden aan een Gouvernement, hetwelk er zich angstvallig op toelegt om elk lid van het algemeen lichaam te leiden op den weg van vrede, veiligheid en geluk.’

Kaap de Goede Hoop,

den 10 April 1816.

Ter Ordonnantie van Zijne Excellentie,

A. Alexander, Secr.